-
Acil durumlarda, transfüzyon öncesi uygunluk testleri tamamlanmadan kan bileşeninin klinik kullanımı gerekebilir. Çapraz karşılaştırması yapılmamış kanın şiddetli transfüzyon reaksiyonu riski taşıdığı bilinerek, kullanımının sadece yaşamı tehdit eden durumlarla sınırlandırılması gerekir. Böyle bir uygulamanın tüm sorumluluğu endikasyonu koyan hekime aittir. Endikasyon, tıbbi kayıtlarda bulunmalı ve istek formunda klinik hekimin ad-soyad ve imzası yer almalıdır.
-
Çapraz karşılaştırmanın yapılamadığı acil durumlar: Transfüzyon öncesi uygunluk testlerinin temeli; alıcı ve vericinin kan grubu uygunluğudur. Acil durumlarda her iki kan
grubuna bakılarak çapraz karşılaştırma yapılmaksızın ABO- RhD uygunluğu ile transfüzyon yapılabilir. Hastanın eski kayıtları ya da bilinen kan grubu beyanı doğrultusunda transfüzyon yapılamaz.
-
Kan grubu tiplendirmesi için yeterli sürenin olmadığı, hayati tehlike durumlarında ise O RhD negatif eritrosit süspansiyonu ve/veya AB grubu taze donmuş plazma kullanılabilir. Böyle bir durumda kan merkezi telefonla bilgilendirilir ve transfüzyon öncesi örnek ve/veya kan istek belgesi en kısa zamanda gönderilir.
-
Transfüzyon acil koşullarda yapılmış olsa dahi mevcut örnekle en kısa zamanda kan grubu tiplendirilir ve çapraz karşılaştırma yapılır. Çıkışı yapılan kan bileşenlerinin hortum segmentleri uygun ısıda 7 gün saklanır.
6.9. Ürünlerin ilgili birime Transferi;
-
Kan ve kan bileşenleri transfüzyona kadar transfüzyon merkezinde saklanır.
-
Kan ürünlerinin ilgili hastaya ulaşması klinik hemşiresi tarafından sağlanır.
-
Eritrosit süspansiyonları transfüzyon merkezinden ilgili servise kan nakil kabı veya kan nakil poşeti ile nakledilir.
-
Nakil sırasında kan ile birlikte kan bileşeni tarnsfüzyon ve transfer izlem formu YDH/FRM-074 iki nüsha halinde doldurulur.İlk kısmı transfüzyon merkezinde doldurulan formun transfer izlem kısmı klinikte tamamlanıp alt nüsha tekrar transfüzyon merkezine gönderilir.
-
Nakil sırasında, eritrosit süspansiyonları 2–10 0C’de korunmalıdır. Eritrosit ünitlerinin ısısı 1 0C’nin altına inmemeli ve 10 0C’nin üzerinde olmamalıdır. Bu nedenle de transfüzyon merkezi dolabından çıktıktan sonra kullanılmayan kan, 30 dakika içinde transfüzyon merkezine geri dönmüş olmalıdır. Bu saatten sonra gelen kanlar transfüzyon merkezinde imha edilir.
-
Trombositler, 22-24 0C’de ve trombosit ajitatöründe korunur. Servise gönderilen trombosit süspansiyonları da 30 dakika içinde takılmayacaksa imha için transfüzyon merkezine gönderilmelidir.
![logo_mus[1]](13320_html_m19457678.jpg)
| TRANFÜZYON MERKEZİ |
|
KODU: KU.PR.45
|
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2015
|
REVİZYON NO: 00
|
REVİZYON TARİHİ: - -
|
SAYFA NO: 12/16
| -
Taze Donmuş Plazma (TDP), 370C su banyosunda poşet veya kılıf içerisinde eritilerek kullanılır. Labil faktörler için plazma eritildiğinde hemen kullanılmalı, buzdolabında saklanmamalıdır. Eritildikten sonra buzdolabı rafında (2-6 0C) 24 saat stabildir. Eritildikten sonra buzdolabında 24 saat beklediği halde takılmayan TDP’ler transfüzyon merkezine gönderilerek imha olunur. Ancak asla tekrar dondurulmamalıdır.
6.10 İade Edilen ürünlerin İadesi ve İmhası:
-
Transfüzyon başlamadan önce hasta ile kan bileşeni arasında bir uygunsuzluk görülürse, kan ve kan bileşeni Kan ve Kan Transfüzyonu İzlem Formunun bir nüshası ile birlikte transfüzyon merkezine iade edilir.
Hazırlayan
BİRİM SORUMLU
|
Kontrol Eden
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
|
Onaylayan
BAŞTABİP
|
-
Transfüzyon başladıktan sonra reaksiyon görülürse veya herhangi bir nedenle transfüzyon kesilirse, kan torbası ile hastanın diğer kolundan alınan kan örneği, Kan ve Kan Transfüzyonu İzlem Formunun bir nüshası ile birlikte transfüzyon merkezine iade edilir.
-
Transfüzyon merkezine gönderilen kan örneği ve torbadan gerekli testler çalışılır. Uygun olmayan kriterler incelenir, sonuca göre imha edilip edilmeyeceğine karar verilir.
-
İmha edilmesi gerekirse, transfüzyon merkezinde gerekçe yazılarak imha edilir. Uygunsuzluk tespit edilmezse, klinik haberdar edilir, kullanılıp kullanılmayacağına klinik hekimi karar verir. Setin takılmasından itibaren 3 saat içinde bu işlemin yapılması gerekir.
-
Farklı nedenlerden dolayı transfüzyon merkezinden alındığı halde takılmayan kan ve kan ürünlerinin imhası her ürüne göre değişmektedir.
6.10.1 Tam kan ve eritrosit süspansiyonları:
-
Transfüzyon merkezinden çıktıktan sonra 30 dakika içinde transfüzyon merkezine gönderilirse imha edilmez. 30 dakikadan fazla dışarıda beklerse; ilgili kan, transfüzyon merkezinde imha edilir.
-
Set takılıp belirli bir süre geçen kanlar kullanılmayacaksa, yine transfüzyon merkezinde imha edilir.
-
Transfüzyon başlayıp daha sonra reaksiyon oluşan hastalarda, hasta kan numunesi ile torba numunesinin tahlilleri yapılmak üzere transfüzyon merkezine gönderilir. Uygunsuzluk varsa imha edilir. Uygunsuzluk yoksa ilgili klinik karar verir.
6.10.2 Taze donmuş plazmalar:
Transfüzyon merkezinde eritildikten sonra kliniğe gönderilir, hemen takılır. Takılmaz ise, cross-match kartı üzerinde çıkış saati yazılı olduğundan, bu saatten itibaren 24 saat içinde klinikte buzdolabında saklanmak kaydıyla kullanılabilir. 24 saati aşarsa transfüzyon merkezine gönderilerek imha edilir. Kesinlikle tekrar dondurulmaz.
6.10.3 Aferez trombosit veya trombosit süspansiyonları:
-
Transfüzyon merkezindeki ajitatör cihazından çıktıktan sonra hemen kullanılmalıdır.
-
15 dakika içinde transfüzyon merkezine gönderilirse ajitatör cihazında miadı dolana kadar saklanır. 15 dakikadan fazla klinikte kullanılmadan bekleyen trombositler transfüzyon merkezinde imha edilir.
6.11 İmha edilmesine karar verilen ürünlerin imha usül ve esasları :
Kan ve kan bileşenlerinin imha kararı Transfüzyon merkezi sorumlu hekimi, transfüzyon merkezi hemşiresi ve transfüzyon merkezi sorumlu nöbetçi teknisyeninden oluşan imha komisyonu tarafından verilir ve Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak imha gerçekleştirilir.
| TRANFÜZYON MERKEZİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ |
|
KODU: KU.PR.45
|
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2015
|
REVİZYON NO: 00
|
REVİZYON TARİHİ: - -
|
SAYFA NO: 13/16
|
Özel Durumlar:
-
HIV doğrulama test sonuçlarının sorumluluğu, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış referans laboratuvarındadır. Doğrulama laboratuvarına, tarama testi hakkında bilgi verilmeli; doğrulamada tarama testleri kadar duyarlı, farklı bir test kullanılmalıdır. Transfüzyon merkezi, sonuçlar için tarama testi pozitif, doğrulama testi pozitif, negatif veya belirsiz şeklinde kayıt tutar. Doğrulama test sonuçları ile bağışçının tarama test sonuçları birlikte gösterilir.
Hazırlayan
BİRİM SORUMLU
|
Kontrol Eden
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
|
Onaylayan
BAŞTABİP
|
-
Doğrulama testi pozitif tespit edilen bağışçı, transfüzyon merkezi tarafından “Kan Bağışçısı Mikrobiyolojik Test Pozitifliği Bildirim Formu” ile yazılı olarak bilgilendirilir ve intaniye polikliniğine yönlendirilir.
-
Transfüzyon merkezi, doğrulanmış HIV, HBV veya HCV enfeksiyonu olan bir bağışçının (düzenli) pencere döneminde iken bağış yapmış olması durumunda, bu kandan üretilen ve potansiyel olarak enfeksiyöz olan kan bileşenlerini alan hastanın/hastaların belirlenip izlenmesi ve kendilerini tedavi eden doktorun konuyla ilgili bilgilendirilmesi işlemini başlatır. Bu bağışlar, son bir yıllık zaman diliminde yapılmış olan bağışlardır.
-
Enfeksiyon göstergelerine ilişkin tarama testlerindeki tekrarlayan reaktif sonuçlar ile doğrulanmış pozitif sonuçlar hemovijilans sisteminin bir parçası olarak Sağlık Bakanlığı’na bildirilir ve izlenir.
Kalite Kontrol:
Anti-HIV Testi:
Bağışçıdan alınan tüm kan ve kan bileşenleri, HIV-1 ve HIV-2’ye yönelik antijen ve/veya antikorları (anti-HIV-1 ve anti-HIV-2) güvenilir biçimde saptayan ELISA testiyle taranmaktadır. P
ozitif çıkan sonuçlar Line Immun Assay Yöntemi ile doğrulanır. Bu yöntemle de pozitif çıkarsa Hasta deşifre edilmeden telefonla aranarak şüpheli durum varlığı sebebiyle HIV enfeksiyonunu doğrulamak için Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Laboratuvarına numune gönderilir.
HBsAg Testi:
Bağışçıdan alınan tüm kan ve kan bileşenleri, Hepatit B yüzey antijenini (HBsAg) en az 0.5 IU/ mL düzeyinde saptayabilecek ELISA testiyle taranmaktadır.
Anti-HCV Testi:
Bağışçıdan alınan tüm kan ve kan bileşenleri Hepatit C virus antijeni ve/veya antikorunu (anti-HCV) güvenilir biçimde saptayan ELISA testiyle taranmaktadır. HCV enfeksiyonunu doğrulamak için Line Immun Assay Yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntemle pozitif çıkan örnekler HCV RNA açısından test edilmesi için dış merkeze yönlendirilmektedir.
Sifilis Testi:
Bağışçıdan alınan tüm kan ve kan bileşenleri manuel olarak kaset test ile taranmaktadır. Pozitif sonuçlar Treponema pallidum hemaglütinasyon (TPHA) yöntemi ile doğrulanmaktadır.
| TRANFÜZYON MERKEZİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ |
|
KODU: KU.PR.45
|
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2015
|
REVİZYON NO: 00
|
REVİZYON TARİHİ: - -
|
SAYFA NO: 14/16
|
İMMÜNO-HEMATOLOJİK TESTLER:
Zorunlu testler:
ABO ve Rh (D) kan gruplaması:
-
Transfüzyon amacı ile hazırlanan her ünite kana ABO ve RhD tiplendirmesi yapılmaktadır. ABO ve RhD tiplendirmesi mümkünse iki farklı kişi tarafından, mümkün değilse aynı kişi tarafından iki kez çalışılır. Sonuçlar uyumlu ise kayıt altına alınır. Herhangi bir uygunsuzluk halinde yeni bir örnek ile çalışma tekrar edilir.
-
ABO ve RhD gruplaması manuel olarak jel santrfügasyon yöntemi ile yapılmaktadır. Üretici firmanın talimatları doğrultusunda test çalışılır ve değerlendirilir. Daha önce bakılan gruplama sonuçlarıyla karşılaştırılarak doğrulaması yapılır. Transfüzyondan önce tüm uyumsuzluklar giderilir. Sonuç hastane otomasyon sistemine nöbetçi teknisyen tarafından kaydedilir ve onaylanır. Kesin onay öncesi otomasyon sistemi kullanıcıyı uyarmaktadır.
-
Ünitenin üzerinde bulunan etikete ABO ve RhD tiplendirmesine ait bilgi açık olarak yazılır.
Hazırlayan
BİRİM SORUMLU
|
Kontrol Eden
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
|
Onaylayan
BAŞTABİP
|
-
Transfüzyon veya gebelik öyküsü olan bağışçıdan alınan tüm ünitelere ve ilk kez başvuran bağışçıya beklenmeyen antikorlar açısından antikor tarama testi uygulanması gerektiği için mecbur kalınmadıkça bu kişiler bağışçı olarak kabul edilmemektedir.
-
Reagen ve ekipman üreticilerinin tavsiye ettiği kalite kontrol prosedürleri takip edilmektedir.
ABO ve D gruplaması:
Genel gereklilikler:
Transfüzyon öncesi uygulanan en önemli test ABO gruplandırmasıdır.
-
Kan örneği güvenliğinin sağlanabilmesi için her transfüzyondan önce ve antenatal eritrosit örneklerinde ABO ve D grubu tayinleri yapılmalıdır.
-
Monoklonal kan gruplama reagenlerinin kullanımıyla standart A, B ve D antijenlerinin sensitivitesi büyük oranda artar. Ancak reagenler dikkatli bir şekilde seçilmedikleri taktirde zayıf D de dahil olmak üzere bazı A,B ve D varyantlarının saptanmasında hatalar oluşabilir.
-
ABO ve D gruplama testlerinin sonuçları eski kayıtlarla karşılaştırılmalıdır.
-
Pıhtılaşmış veya EDTA’lı örnekler ABO ve D gruplamasında kullanılabilir.
D gruplama:
-
İlk kez kan grubuna bakılan bağışçıda iki farklı anti-D gruplama reageni (biri D-VI antijenini saptayabilecek) kullanılmaktadır.
-
Her iki anti-D reageniyle net olarak pozitif reaksiyon veren bağışçı kanları D POZİTİF olarak kabul edilir.
-
Her iki anti-D reageniyle net olarak negatif reaksiyon veren bağışçı kanları D NEGATİF olarak kabul edilir.
-
Anti-D reagenleriyle uyumsuz sonuçlar alınırsa testler tekrar edilir. D grubunun şüpheli bulunduğu durumlarda bağışçıyı D POZİTİF kabul etmek daha güvenlidir.
-
Test ve veri transferinin güvenliği sağlandığında, daha önce gruplandırması yapılmış olan bağışçıları testlerinin bir kez anti-D ile bakılması yeterli olur.
Grup uyumsuzluklarında yaklaşım:
-
Örnek kontrolü (hatalı otoaglutinasyon, yoğun hemoliz vb)
-
Araç ve gereç kontrolü (reagent, sulandırıcı, tüp vb)
-
Donanım kontrolü (santrifüj, pipetör, vb)
-
Öykü/tanı/yaş değerlendirilmesi
-
Yeni örnekle test tekrarı
| TRANFÜZYON MERKEZİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ |
|
KODU: KU.PR.45
|
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2015
|
REVİZYON NO: 00
|
REVİZYON TARİHİ: - -
|
SAYFA NO: 15/16
| -
Oda sıcaklığında 15 dakika inkübasyon sonrasında test tekrarı
-
+4 °C’de (soğuk antikorlar için) test tekrarı
-
-37°C’de ısıtılmış serum fizyolojikle yıkama sonrası test tekrarı ve direkt coombs(monospesifik) testi
-
Reverse gruplamada tüm hücrelerle pozitiflik varsa antikor tarama ve monospesifik direkt coombs testi
-
0 ve +4 dışındaki reaksiyonlarda Lektin A1 ve Lektin H çalışılması
-
Bir uyumsuzluk görüldüğünde ABO ve/veya RhD gruplamaları tekrar edilir.
-
Tekrarlar aynı örnekte ve yıkanmış eritrositler kullanılarak yapılır.
-
Devam eden uyumsuzluk durumunda test tekrarı yeni bir örnekle yapılır.
-
Eski ile yeni kayıtlar arasında bir uyumsuzluk tespit edilirse yeni bir örnek istenir.
-
Reverse gruplama sonucu bilgi vermiyorsa (örn. hipogamaglobulinemi) direkt- forward gruplama tekrar edilir. Bu durumda sonuç direkt-forward gruplamaya göre belirlenir.
Hazırlayan
BİRİM SORUMLU
|
Kontrol Eden
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
|
Onaylayan
BAŞTABİP
|
| TRANFÜZYON MERKEZİ İŞLEYİŞ PROSEDÜRÜ |
|
KODU: KU.PR.45
|
YAYIN TARİHİ: ARALIK 2015
|
REVİZYON NO: 00
|
REVİZYON TARİHİ: - -
|
SAYFA NO: 16/16
|
UYGUNLUK TESTLERİ:
Transfüzyon öncesi yapılması gereken uygunluk testleri 4 aşamadır:
-
Hastaya ait eski kayıtların gözden geçirilir
-
Alıcı ve vericinin ABO ve RhD gruplaması yapılır
-
Alıcı antikor taraması yapılır
-
Çapraz karşılaştırma yapılır
Kullanılan alıcı ve vericiye ait örnekler transfüzyon merkezi laboratuarına ulaştığı tarihten itibaren 7 gün süre ile +4C’de saklanır. Alıcıya ait örnek transfüzyon için planlanan tarihten en fazla 3 gün öncesine ait olabilir. Daha eski örnekler kabul edilmez.
Çapraz karşılaştırma testi iki amaca eşlik edecek şekilde gerçekleştirilmelidir:
-
Alıcı ile verici arasında son bir kez daha ABO kan grubu kontrolü yapılmalıdır.
-
Alıcının serumunda vericinin eritrositlerine karşı reaksiyon verebilecek bir antikorun var olup olmadığı araştırmalıdır.
-
Çapraz karşılaştırma jel santrfügasyon yöntemi ile AHG ve enzimli ortamda üretici firmanın talimatları doğrultusunda çalışılır ve değerlendirilir.
*** Acil durumlarda uygunluk testleri tamamlanmadan verilmiş kan ünitesi üzerinde bu durum açık olarak belirtilir.
Hazırlayan
BİRİM SORUMLU
|
Kontrol Eden
KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ
|
Onaylayan
BAŞTABİP
|
Dostları ilə paylaş: |
