346
www.
kokanduni.uz
TEMUR TUZUKLARIDA INSONNI QADRLASH VA ILM -
MA’RIFAT MASALALARI VA UNING
BUGUNGI KUNGA TADBIQ ETISHDAGI AHAMIYATI
Temirova Mashhura Muhammadaminovna
Qo’qon universiteti v.b. dotsenti (PhD)
Pozil
ov Hamid Ikromjon o’g’li.
Qo’qon universiteti ta’lim fakul
teti
boshlang’ich ta’lim yo’nalishi talabasi
Annostatsiya:
Mazkur maqolada Sohibqiron Amir Temurning farzandlari va
nabiralariga nasihat tarzida bitilgan “Temur tuzuklari” haiqda so‘z boradi.
Unda sipoh, raiyat,
soliq masalalari, davlat boshqaruvi, far
zandlar tarbiyasiga doir qimmatli maslahatlar o‘rin
olgan. Shuningdek tuzuklarda ko‘tarilgan ilm –marifat va inson omilini ulug’lash kabi
masalalarni hozirgi kunga tadbiq etishdagi tarbiyaviy ahamiyati masalalari tahlil etilgan.
Kalit so‘zlar:
Amir Temur, Movarounnahr, Samarqand, “Voqeoti Temuriy”, raiyat, do’st,
dushman, fuzalo, sohibqiron, ilm-fan.
“Temur tuzuklari” asari Amir Temurning saltanatda olib borilgan
adolatli boshqaruv
siyosati haqida ma’lumot beradigan qimmatl
i asardir. Asar 2 qismdan iborat. Birinchi qismda
Amir Temurning tarjimai holi, ijtimoiy-siyosiy faoliyati, uning Movarounnahrda markaziy
hokimiyatni qo
ʻ
lga kiritishi, siyosiy tarqoqlikka barham berishi, markazlashgan davlat tuzishi,
27 mamlakatni, shu jumladan, Eron, Afg
ʻ
oniston, Ozarbayjon, Gruziya va Hindistonni o
ʻ
z
tasarrufiga kiritishi, Oltin O'rda hukmdori To
ʻ
xtamish, turk sultoni Boyazid I Yildirimga qarshi
harbiy yurishlari, ulkan saltanatini mustahkamlash uchun turli ijtimoiy tabaqalarga nisbatan
qanday munosabatda bo
ʻ
lganligi buyuk sohibqiron tilidan ixcham tarzda bayon etilgan.
Ikkinchi qism mashhur jahongirning farzandlariga atalgan o
ʻ
ziga xos vasiyat,
pandnasihatlari va o
ʻ
gitlaridan iborat. Unda davlatni idora etishda kimlarga tayanish, toju taxt
egalarining tutumi va vazifalari, vazir va qo
ʻ
shin boshliqlarini tanlash, armiyaning tuzilishi va
jang olib borish qoidalari, sipohiylarning maoshi, mamlakatni boshqarish tartibi, davlat
arboblari va qo
ʻ
shin boshliklarining burch va vazifalari, amirlar, vazirlar va boshqa
mansabdorlarning toju taxt oldida ko
ʻ
rsatgan alohida xizmatlarini taqdirlash yo
ʻ
sini va
boshqa xususida gap boradi.
Dostları ilə paylaş: 
