Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qo‘qon Universiteti Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi 3-kurs talabasi, К.О.М atnazarova
|
ʼ
LIM SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA BOSHLANG‘ICH SINF O‘ QITUVCHISINING O‘RNI H.I.Pozilov Qo‘qon Universiteti Boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi 3-kurs talabasi, К.О.М atnazarova Qo‘qon universiteti “Taʼlim” kafedrasi dosenti p.f.f.d (PhD) Аnnotatsiya: Ushbu maqolada ta ʼ lim tizimini boshqarish, ta ʼ lim samaradorligini oshirishda o‘qituvchining o‘rni, tarbiya masalasi, o‘quvchilarga bilim berishda o‘qituvchining vazifalari, rahbar ma ʼ suliyati, ta ʼ lim- tarbiya jarayonida o‘quvchilarning bilim ko‘nikmalarini sha kllantirish haqida ma ʼ lumotlar keltirilgan. Kalit so‘zlar: Ta ʼlim, tarbiya, rahbar, maktab, o‘qituvchi, o‘quvchu, bilim, ko‘nikma, malaka, sub ʼ ekt, muomala madaniyat. Ta ʼlim, tarbiya masalasi hamma zamonda dolzarb bo‘lib kelgan. O‘tmishda ham kishilar ta ʼ lim olishgan, ta ʼlim berishgan. Bugun ham o‘quv yurtlari, bilim maskanlari faoliyati jamiyatning diqqat markazida. O‘ylaymanki, kelajakda ham taʼlimga bo‘lgan eʼ tibor kuchaysa, kuchayadiki, aslo kamaymaydi. Xo‘sh, keling endi ushbu soha vakillari, uning ishtirokchi – sub ʼ ektlari bilan tanishib chiqamiz. Ta ʼ limda , eng avvalo “taʼlim oluvchi” ni tilga olish to‘g‘riroq bo‘lsa kerak. Аgar taʼ limga ehtiyoj bo‘lmasa, uning keragi ham bo‘lmaydi. Shu nuqtai nazardan olib qaraydigan bo‘lsak, taʼ lim oluvchi bor ekan – ta ʼlim ham bo‘ladi. Ikkinchi navbatda , albatta “taʼlim beruvchi” shaxsini aytish joiz. Chunki bevosita ular ta ʼ limning ta ʼ lim mazmuni bilan tanishtiruvchi, ta ʼ lim oluvchilarga ta ʼlimni anglatuvchisi bo‘lib hisoblanadi. Ta ʼ limda ishtirok etuvchi va o ‘z navbatida muhim subʼ ektlardan biri bu – oila, ota-onadir. Endi, sizga ma ʼ lumki, har qanday ish, har qanday loyiha ma ʼ lum reja, qonun-qoida asosida amalga oshadi. Uning boshqaruvchisi bularni belgilab berib, borishini nazorat qiladi. Ta ʼ limda ham bunday vazifani o‘z bajaruvchisi bor.Taʼ lim tizimini tashkil etib, isloh qilib, unda ishtirokchilar vakolatlari, huquq va majburiyatlarini belgilab, bu ishning borishini nazorat qiluvchi sub ʼ ekt bu – Davlatdir. Davlat deyilganda Respublika Prezidenti, Oliy vakillik organlaridan boshlab to rektor, direktor va uning o‘rinbosarlarigacha bo‘lgan boshqaruv tizimi tushunilishi lozim.Chunki ular bu sohada Davlat nomidan ish ko‘rishadi. Mana, taʼ lim sohasining ayrim sub ʼ ektlari bilan tanishib chiqdik. Ushbu ro‘yxatga shuningdek, fuqarolarning o‘zini - o‘zi boshqarish organlari, mahalla, nodavlat notijorat tashkilotlari, jamoat birlashmalari va boshqalarni ham kiritishimiz mumkin. Ular ham o‘z vakolat doirasidan kelib chiqqan holda ta ʼlim tizimida o‘z o‘rniga ega.Taʼ lim samaradorligini oshirishda kim qanday vazifani bajarishi lozim? Bu o‘rinda har bir subʼektning o‘z vazifalari bor. Ularning har biri o‘z ishiga maʼ suliyat bilan yondashsa, ta ʼ lim samaradorligiga erishiladi. Keling, bu vaziyatni umumta ʼlim maktab misolida ko‘rib chiqamiz. Maktab – bola ma ʼlum yoshga yetgach, uni o‘z bag‘riga olib, unga taʼ lim- tarbiya beradigan maskan. Hozirda jamiyatimizda o‘quvchi birinchi sinfdan o‘n birinchi sinfgacha umumiy o‘rta taʼ lim maktabida ta ʼ lim – tarbiya oladi. Ya ʼni o‘quvchilar umrining o‘n bir yilini shu dargohda o‘tkazadi. Maktabga kelishidan maqsad shunchaki bir hujjatni olish emas, balki kelajak poydevorini qurishda asqotadigan bilim, ko‘nikma va malakalarga ega bo‘lishdir. Shunday ekan, maktab darvozasiga ilm talabida kelgan har bir yosh avlodni munosib ravishda voyaga yetkazish bugungi kunning eng dolzarb masalasidir. Shu nuqtai nazardan ta ʼ limni samarali tashkil etish har bir ta ʼ lim ishtirokchisidan ma ʼ suliyat talab etadi. Maktab rahbari muassasa, uning texnik ta ʼ minoti, |