Kokanduni uz

 
 
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 
 
1. Mahmudov M. Ta'lim natijasini loyihalash. // «Pеjagogik mahorat», 2003 yil, 1
-son, 8-10 
bеt
lar. 
2. To‘raqulov X.A. Ilmiy ijodiyot metodologiyasi. T
-2006y. 
3. Farbеrman B.L., Musina R.G., Jumaboеva F.A. Oliy o‘quv yurtlarida o`qitishning zamonaviy 
usullari. T., 2002 yil. 

---

355
www.
kokanduni.uz 
4. 
Ishmuxamedov R.J. Innovatsion texnologiyalar yordamida ta’lim samaradorli
gini oshirish 
yo‘llari. TDPU. T. 2004 .
5. J.G.Yo‘ldoshev, S. A. Usmonov. Pedagogik texnologiya asoslari. T.O‘qituvchi. 2004.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

356
www.
kokanduni.uz 
BOLA SHAXSINING SHAKLLANISHIDA MTT VA OILA HAMKORLIGI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mamatqulova Nilufar
Qo’qon Universiteti, magistratura 1
-bosqich talabasi,
 Gauxar Djanpeisova
Toshkent shahridagi A.I. Gertsen nomidagi
 
 
 
 
 
 
 
Rossiya davlat pedagogika universiteti filiali 
“Maktabgacha ta’lim” kafedrasi mudiri 
 
pedagogika fanlari nomzodi, dotsent 
 
Annotatsiya: 
Maqolada bolaning tarbiyasi va rivojlanishida oilaning o'rni yoritilgan. 
Hozirgi bosqichda oilaviy tarbiyaning xususiyatlari ko'rsatilgan. O'qituvchining oila bilan ishi 
bilan o'zaro munosabatda bo'lganda, tabaqalashtirilgan yondashuvni, oilaning ijtimoiy 
mavqeini, shuningdek, ota-onalarning farzandlarini tarbiyalashga qiziqish darajasini hisobga 
olish kerak. 
Tayanch so’zlar: 
hamkorlik, ota-ona, tarbiya, qadriyat, pedagog, jamiyat, mahalla, oila, 
ta’lim, qamrab olish, moslashuv, usul, shakl, shaxs, ko’nikma, malaka.
 
Maktabgacha yoshdagi bolada hamdardlik tuyg'ularini rivojlantirish va tarbiyalashda 
muhim rol oilaga tegishli. Oila sharoitida unga xos bo'lgan hissiy va axloqiy tajriba 
shakllanadi: e'tiqod va ideallar, baholash va qiymat yo'nalishlari, atrofdagi odamlarga va 
faoliyatga munosabat. Qadriyatlar (moddiy va ma'naviy) uchun ma'lum bir baholash va 
standartlar tizimini afzal ko'rgan holda, oila ko'p jihatdan bolaning hissiy va ijtimoiy-axloqiy 
rivojlanish darajasi va mazmunini belgilaydi.
Maktabgacha yoshdagi bolaning tajribasi juda boshqacha bo'lishi mumkin. Qoida 
tariqasida, bu katta va do'stona oiladan bo'lgan bolada to'liq va ko'p qirrali bo'lib, u yerda ota-
onalar va bolalar chuqur mas'uliyat va o'zaro bog'liqlik munosabatlariga ega. Ushbu oilalarda 
tasdiqlangan qadriyatlar doirasi juda keng, ammo ularda inson va unga bo'lgan munosabat 
asosiy o'rinni egallaydi. Hissiy tajriba to'liq bo'lmagan oiladagi bolada (ota-onasi bo'lmagan 
taqdirda) yoki uning aka-ukalari bo'lmagan taqdirda sezilarli darajada cheklanishi mumkin. 
G'amxo'rlik qilish kerak bo'lgan boshqa bolalar, qariyalar hayotida ishtirok etishning haqiqiy 
amaliyoti yo'qligi hissiy tajriba doirasini toraytiradigan muhim omil hisoblanadi. 
Oila sharoitida olingan tajriba nafaqat cheklangan, balki bir tomonlama ham bo'lishi 
mumkin. Bunday bir tomonlama bo'lish, odatda, oila a'zolari bolada juda muhim bo'lib 
tuyuladigan individual fazilatlarni rivojlantirish, masalan, aqlning rivojlanishi (matematik 
qobiliyatlar va boshqalar) bilan bog'liq bo'lgan sharoitlarda rivojlanadi va shu bilan birga bola 
uchun zarur bo'lgan boshqa fazilatlarga jiddiy e'tibor berilmaydi. kelajakdagi fuqaro 
sifatida.[1] 
Va nihoyat, bolaning hissiy tajribasi heterojen va hatto qarama-qarshi bo'lishi mumkin. 
Ushbu holat, qoida tariqasida, asosiy oila a'zolarining (ayniqsa, ota-onalarning) qiymat 
yo'nalishlari butunlay boshqacha bo'lganda sodir bo'ladi. Ushbu turdagi tarbiyaning 
namunasini oila berishi mumkin, unda ona bolaga sezgirlik va sezgirlikni singdiradi, otasi esa 
bunday fazilatlarni qoldiq deb biladi va bolada faqat kuchni "rivojlantiradi", bu sifatni ustuvor 
darajaga ko'taradi.
 
Ota-onalar bilan maqsadli ishlash uchun ularning ushbu masalaga munosabatini 
aniqlash kerak. Tadqiqot natijalari shuni ko'rsatdiki, ota-onalarning to'rt toifasi mavjud:
--1 toifadagi ota-onalar ushbu ko'nikmalarni xohlashadi va shakllantirishlari mumkin; 
-2 toifasi-ular ta'lim faoliyati uchun universal shart-sharoitlarni shakllantirishni 
xohlashadi, lekin ta'minlay olmaydilar; 
-3 toifasi-istamayman 
–
lekin mumkin; 

---

357