Korreksion pedagogika va logopediya

I





noo‘xshashlikdan-o‘xshashlikka boruvchi tartibda) tanlanadi va tayyorlanadi I So‘zlashuv nutqiga ehtiyojni tarbiyalash oiladan boshlanishi, ya’ni maktabda egallangan I nutqiy ko‘nikma va malakalar oilada tabiiy vaziyatlarda mustahkamlanishi va I o‘quvchilar amalda (erkin, qo'rqmasdan, uyalmasdan) qo‘llashlariga erishish uchun keng sharoit yaratilmoqda. Ushbu sharoit oila a’zolari ishtirokida yaratiladi. Ularning kar bola bilan keng muloqoti va iliq munosabati bolaning keyingi bosqich ta’Iim- I tarbiyasiga va umuman taqdiriga bevosita ta’sir ko‘rsatuvchi omillardan hisoblanadi.
Kar va zaif eshituvchi bolalaming nutqiy axborotni qabul qilish va uzatish ' imkoniyati eshitish (har qanday daraja karlikda u ma’lum miqdorda bo‘ladi) qoldig‘idan optimal ravishda foydalanishga bog‘liq bo‘lganligi tufayli maxsus muassasalarda ta’limni ovoz kuchaytiruvchi apparatlar asosida olib borish talab etiladi. Sinflar maxsus I jihozlanadi. Ya’ni maktab-intemat moddiy texnika negizining yo'nalishga mos shakllanishi ta’lim mazmunining samaradorligini oshiradi.
Kar va zaif eshituvchi bola o‘z ona tilini shu til qonuniyatlari, xususiyatlaridan kelib I chiqqan, mazkur bolaning ruhiy, nutqiy imkoniyatlariga moslashtirilgan, korreksion- kommunikativ tamoyillarga asoslangan va mahalliy sharoitlarni inobatga olgan maxsus yondoshuv asosida egallaydi. Maxsus maktab-internatlarda ta’lim-tarbiya jarayonini, xususan ona tili ta’limini amalga oshirishda o‘quvchilaming fikr mahsulini nutq
sharoitiga mos ravishda og‘zaki, yozma shakllarda to‘g‘ri, ravon ifodalashg^a o‘rgatishda daktil belgilardan tegishli bosqichlarda o‘rinli foydalanish vnuh^lItl ahamiyatga ega. Kar va zaif eshituvchi o'quvchilarda so‘zlashuv (00‘zaki, yozma) nutqni shakllantirishga ijtimoiy ehtiyoj sifatida yondoshish dolzarb masaladir. amalga oshirish mazkur bolalaming jamiyatga mosiashuvi, ularning borliqni anglas^
♦ ■ si Kdf **
hamda ulami atrofdagilar qanchalik tushunib qabul qilishlari bilan belgilanaai-

• shituvchi bola jamiyatning to'laqonli a’zosi sifatida siyosiy, iqtisodiy, madaniy va boshqa ijtimoiy munosabatJaming barchasida me’yorda rivojlangan, sogiorn ^gqurlari qatorida o'z ona tilida bemalol, erkin, samarali va barcha uchun (nafaqat
itabi taqdirdoshlari) tushunarli tarzda muloqot qila olishini ta’minlash mumkinligi
amalda o‘z isbotini topmoqda.
0‘quvcliilaming nutqiy axborotni qabul qilish va uzatish imkoniyatini rivojlantirish, o‘z ona tilida sog‘lom tengqurlari kabi so'zlashish, fikr almashishini shakllantirishga yo‘naftirilgan o‘quv-korreksion jarayonni yagona tizim asosida amalga oshirish orqali takomillashtirilmoqda.
Kar va zaif eshituvchi bolalar maktablari o‘quv rejasiga «Labdan o'qish» ko'nikmalarini shakllantirish va mustahkamlash mashg'ulotlari kiritilgan.
Eshitishida muammosi bo'lgan bolalar maxsus maktab-internatlarinmg barchasi ovoz kuchaytiruvchi apparatlar bilan ta’minlangan, xonalari maxsus tovush qaytarmaydigan qoplamalar bilan jihozlanadi, sog'lomlashtirish bo'yicha tadbirlami maqsadli amalga oshirish uchun sharoitlar yaratilgan.
Xozirgi kunda surdopedagogikada kar va zaif eshituvchi bolalaming maxsus ta’lim bilan erta qamrab olinishi, rivojlanishi, korreksiya-kompensatsiya qilinishi masalalari dolzarbdir. Respublika ijtimoiy adaptatsiya markazi, Avloniy nomidagi XTXMO instituti xamda RTM xodimlari buning uchun uslubiy ko'rs at malar yaratish ustida faol mexnat qilib kelmoqdalar.
Savol va topshiriqlar
1 .Bolaning eshitish idrokida qanday muammolar kuzatilishi mumkin?

2. 
   Bolaning eshitish darajasini aniqlash usullari.
   
3. 
   Каг bolalar ta’rifi 4.2aif eshituvchi bolalar.
   

5. 
   Kech kar yoki keyinchalik zaif eshituvchi bo‘fib qoigan bolalar.
   
6. 
   Maxsus muassasalarda ta’lim-tarbiya jarayonining o'ziga xosligi nimada?
   

2.