Krım müharibəsinə səbəb olan amillər

25. 1861-1865-ci illərdə ABŞ-da vətəndaş müharibəsi: əsas mahiyyəti, səbəb və nəticələri

Amerika Vətəndaş Müharibəsi zənci əsarəti məsələsindən çıxdı.Zənci əsarəti problemi şimal və cənub ştatlarını tam müxalifət vəziyyətinə gətirdi. İki bölgə arasında sosial və iqtisadi quruluş fərqlərinin mövcudluğu zənci əsarətindən yaranan qarşıdurma və qarşıdurmanın kəskinləşməsində mühüm rol oynadı.

Şimal əyalətlərinə gəlincə: Ümumiyyətlə protestant olan bu bölgənin iqtisadi quruluşu sənayeyə söykənirdi. Bu bölgədə kömür və dəmir mədənlərinin olması sənayenin inkişafında əsas amil idi.

Cənubda, sənaye demək olar ki, yox idi. İstehsal olunan mallar baxımından cənub Şimaldan asılı idi. Əlbəttə ki, bu cənub üçün yaramadı. Şimal sanki istehsal olunan malların qiymət inhisarını tuturdu. Göründüyü kimi, Amerika Vətəndaş Müharibəsinə səbəb olan səbəbləri və şərtləri hərəkətə gətirən inkişaflar sırf iqtisadi idi.

1830-cu illərdən başlayaraq zənci əsarəti məsələsi, xüsusən də Şimali ştatlarda aktivləşməyə başladı və addım-addım gücləndi.

Vətəndaş müharibəsi zamanı ABŞda iki cəbhə: Şimalda- İttifaq, Cənubda isə Konfederasiya yaranmışdı. Linkolnun əsas niyyəti hər bir vəchlə İttifaqı qoruyub saxlamaq idi. O, ikili quruluşun tamamilə əleyhinə idi və hesab edirdi ki, Birləşmiş Ştatlar ya tamamilə kapitalimzə keçməli, ya da, quldar dövləti olmalı idi. Müharibənin gedişi göstərdi ki, quldarlığın ləğv edilməməsi “İttifaq”ın dağılmasına gətirəcək. 1862ci ildən başlayaraq Linkoln zəncilərə azadlığın verilməsi barədə hazırlıqlara başlamışdı. Nəticədə 1865ci ildə ABŞ konsitutsiyasına XIII düzəliş edilməklə quldarlıq rəsmən ləğv olundu və vətəndaş müharibəsi Şimalın qələbəsi ilə başa çatdı.

4 il davam edən vətəndaş müharibəsi 9 aprel 1865ci ildə Konfederasiyanın kapitulyasiyası ilə başa çatdı. Cənub zəncilərin ABŞ cəmiyyətinə inteqrasiyasına hazırlaşmalı idi.

Vətəndaş müharibəsinin təsirləri və nəticələri uzun müddət davam etsə də, ABŞ-ın tarixində yeni bir dinamizm və hərəkət dövrü açdı. Birliyin və bütövlüyün xilas edilməsi Amerika xalqına yeni bir temp verdi. Bundan sonra Amerika iqtisadiyyatı böyük addımlarla inkişaf etməyə və irəliləməyə başladı.