Laqablar Og'abek

I n d a m a s laqabi. I n d a m a s leksemasining ma’nosi o‘zbek tilining 
izohli lug‘atida quyidagicha ifodalangan. Juda kam gapiradigan kamgap. Badiiy 
asarda ham shu ma’noda ishlatilgan. 
Karim i n d a m a s n i ng avzoyini ko‘rgan ba’zilar, unga tegadigan biror gap 
aytdikmi yoki unda muhabbat bo‘lmagandir, degan hayolga kelgan bo‘lsa, ba’zilar 
xayriyat bir og‘iz bo‘lsa-da Karim i n d a m a s dan ham gap chiqdi deb kulishdi.
Beruniy shevasida bunday kishilarga nisbatan l o l, ichqssta laqabi ishlatiladi. 
Jabbor l o l ning brigadasiga o‘toqqa bordik. 
T a r a sh a - asli yorib maydalangan o‘tin, lekin u metaforik ma’noda 
emotsional-ekspressiv buyo‘q kasb etadi va qotma odamlarga laqab vazifasida 
ishlatiladi. 
-Agar birovlarning tashvishini o‘ylash bilan shoir bo‘ladigan bo‘lsa, unda 
Mahmud t a r a sh a shoir bo‘lishi kerak edi. 

---

24 
P i s m i q - bu leksemaning asl ma’nosi o‘zbek tilining leksikografik 
manbalarida maqsadini, sirini birovga aytmaydigan, indamay ishini bitiradigan, 
ichidan pishgan kabi ma’nolari berilgan. 
Bu kecha Saydullaning, o‘sha Saydulla p i s m i q n i ng yo‘lbars xangomasi 
gurungga payrov bo‘ldi. 
Bu misoldagi p i s m i q laqabi obrazning ma’naviy tomonini ochib berishga 
xizmat qilgan. 
H i d d a t – so‘zining asl ma’nosi o‘zbek tilining izohli lug‘atida 
ifodalangan. Keskinlik, tezlik shiddat va g‘azab bilan ish tutish. 
Badiiy asarda ham shu ma’noda ishlatilgan. Masalan: Tezlasam Hakim h i d d 
a t opqochadi, bunaqa qing‘irlikka suyagi yo‘q degansan-da. 
T o‘ k i s - leksemasi badiiy asarda metaforik ma’noda qo‘llanib emotsional-
ekspressiv bo‘yoq kasb etadi va kishilarga laqab bo‘lib qo‘llaniladi. 
Qayerdandir ojiz sado keldi. 
-Kimsan-Burxon t o‘ k i s degan nomim-chi?! 
T a l m o v – so‘zining izohli lug‘atda dovdiramoq, o‘zini tushunmaganga, 
ovsarlikka solmoq kabi ma’nolari berilgan. 
Yosh bir juvon mahalladagi hamma erkaklarga laqab qo‘yib hammaning 
ichagini uzdi: Madamin - t a l m o v, bu odam hamisha talmovsirar ekan. 
T a j a n g - leksemasining asl ma’nosi o‘zbek tilining izohli lug‘atida 
quyidagicha 
ifodalangan. 
Bekorga 
jahli 
chiqaveradigan, 
jig‘ibiyron 
bo‘laveradigan, achchig‘i, jahli tez. 
Nurmat t a j a n g, bu odamning hech tog‘ri gapi yo‘q, nima desa xunob 
bo‘lib aytar ekan. 
Beruniy shevasida bunday kishilarga nisbatan q i z m a, tarang, tezb,az laqabi 
ishlatiladi. 
Salim q i z m a n i ng bolalarining atgan ishi bu.