Laqablar Og'abek

1-topshiriq.Shaxs,joyni bildiruvchi atoqli otlarga misollar keltiring. 
2-topshiriq. Berilgan otlarni quyidagi guruhlarga bo‘ling. 
Jo‘ra, Bekobod, Usmon Nosir, Bo‘ribosar. 
Shaxs nomlari 
O‘rin-joy nomlari 
Narsa nomlari 
3-topshiriq. So‘zlarni ism, ota ismi, familiya, taxallus bildirishiga ko‘ra 
guruhlang. 
Toshev, Yo‘ldosh o‘g‘li, Xorazmiy, Ibn Sino, Sanobar Akbar qizi, Navoiy, 
Cho‘lpon. 
BILIB OLING. Biror shaxs, narsa yoki joyga atab qo‘yilgan nomlar atoqli 
otlar sanaladi. Atoqli otlar nimani atab kelishiga ko‘ra shaxs nomlari, joy 
nomlari va narsa nomlariga bo‘linadi. 
Kishilarning ismi, otasining ismi, familiyasi, taxallusini bildiruvñhi otlar 
shaxs nomlari sanaladi. 
ESDA TUTING. Familiyalar shaxs ismidan so‘ng otasining ismini 
qoldirish (Usmon Nosir), otasining ismiga -ov(a), -yev(a) qo‘shimñhasini 
qo‘shish (Erkin Vohidov) bilan ifodalanadi. 

---

50 
277-mashq. Shaxs nomlarini toping va ularni izohlang. Yana qanday 
mashhur allomalarni bilasiz? Shu haqda suhbatlashing. 
Notiq dedi: 
«Taqdir shul, 
Bu jahoniy iroda. 
Tillar yo‘qolur butkul, 
Bir til qolur dunyoda». 
«Ey voiz, pastga tushgin, 
Bu gap chiqdi qayerdan?» 
Navoiy bilan Pushkin 
Turib keldi qabrdan. 
Kim darg‘azab, kim hayron, 
Chiqib keldilar qator: 
Dante, Shiller va Bayron, 
Firdavsiy, Balzak, Tagor. 
«Va’zingni qo‘y, birodar, 
Sen aytganing bo‘lmaydi!» 
Barcha dedi barobar: 
«Ona tilim o‘lmaydi». 
(E. Vohidov) 
278-mashq. Gaplarni ko‘chiring. Atoqli otlarni shaxs nomlari va joy 
nomlariga ajrating. 
1. Yana bir necha kun turib kelmoq uchun Otabek Marg‘ilonga, Hasanali ota 
Yusufbek hojini tinchlatish uchun Toshkentga jo‘nadilar. (Abdulla Qodiriy) 2. 
Chol ko‘zlarini qisib, kulib qo‘yadi: — Yaxshi. Ma’nolik narsa. Muqimiyni 
ko‘rganman. Xushfe’l, dono odam edi. Muqimiy — kattakon shoir. Qo‘qonda 
turadi u kishi. (Oybek) 
279-mashq. Abdu-, -qul, -berdi, -xon, -jon, -boy, -oy,-bek, -xo‘ja, -bonu 
singari kishi nomlari ko‘rsatkiñhlari ishtirok etgan ismlar qatorini tuzing. Ularning 
ismlarga qo‘shilish o‘rni va imlosini tushuntiring. 

---

51 
Darsni mustahkamlash jarayonida “Aqliy hujum” metodidan foydalaniladi. 
Bunda o‘qituvchi tomonidan atoqli otlarga nisbatan ishlatiladigan laqablar aytiladi. 
O‘quvchilar shu laqabning qaysi otga nisbatan ishlatilishini topishlari kerak 
bo‘ladi.Masalan terak laqabi o‘qituvchi tomonidan aytiladi. Keyin esa o‘quvchilar 
bu laqabning qanday otlarga nisbatan ishlatilishini topishlari kerak bo‘ladi va shu 
tarzda davom ettiriladi.