Leyla Alı qızı Mehdibəyli

triptofan hidroksilaza 1 v

ə 2 (TPH1 və TPH2), serotonin reseptorları 1A, 1B, 

2A v

ə 2C (5- HT2A və 5 HT2C,

 

5HT1A, 5HT1B) v

ə serotonin transporter (5 

HTT) genl

ərini misal göstərmək olar. TPH, serotoninin biosintezində iştirak edən 

---

25 

 

fermentdir v

ə bu səbəbdən də serotonergik sistemin tənzimlənməsində mühüm 

fu

nksiyaya malikdir. Siçanlarda aparılan tədqiqatlar nəticəsində TPH1 və TPH2 

olaraq  adland

ırılan  iki  izoformanın  mövcudluğu  aşkar  edilmişdir  [83].  Həyata 

keçiril

ən tədqiqatlarla öldükdən sonra insan beynində TPH2-nin ekspressiyasını 

d

əstəkləyən  dəlillər  ortaya  çıxmışdır.  Birincisi,  insan  öldükdən  sonra  aparılan 

t

ədqiqatlarda  korteks,  talamus,  hippokampus,  amiqdala  və  hippotalamus  da 

daxil  olmaqla  beynin  spesifik  bölg

ələrində  TPH2-nin  ekspressiyası  müşahidə 

edil

mişdir.  İkincisi,  ölüm  sonrası  müxtəlif  beyin  bölgələrində  TPH1  və  TPH2 

genl

ərinin  fərqli  ekspressiyası  göstərilmiş,  TPH2-nin  ekspressiyasının  rafe 

nüv

ələrində  əhəmiyyətli  dərəcədə  yüksək  olması  müəyyən  olunmuşdur  [89]. 

Lakin  hipotalamus  v

ə  amiqdalada  TPH1-in  ekspressiyasının  TPH2-dən 

əhəmiyyətli  dərəcədə  yüksək  olduğu  təsbit  edildi.  TPH1  və  TPH2  genlərində 

genetik variasiyan

ın funksional təsiri barəsində az araşdırma aparılmışdır. Lakin, 

TPH1  genind

ə,  5'  tənzimləyici  bölgə  daxilində  3  SNP-nin  TGT  haplotipinin  (T-

1607C,  G-1066A,  T-346G),  insan  hüceyr

ə  xəttlərində  transkripsiya  fəaliyyətini 

day

andırdığına dair sübut vardır. Eynilə, TPH2 promotoru  daxilində 3 SNP-nin 

bir haplotipinin (G-703T, T-473A v

ə A90G) siçovul və insan hüceyrəsi xəttlərində 

transkripsiyaya  t

əsir  göstərdiyi,  TTA  haplotipinin  azalan  gen  ekspressiyasına 

g

ətirib çıxardığı göstərilmişdir [49].