M Ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 1 5 0 MƏHƏMMƏd tagi siDQİ Ə s ə r L ə r I

navəKİ-peyKamna 
hədəf  sinəm , 
Qəbili-çəşm i-çəpəndaz  olduğum   günlər.
Qolumu boynuna  hər  dəm  həm ayil  eylərdim , 
ŞİKari-busəyə  şəhbaz  olduğum   günlər.
S ü ru d i-şerlə  şairliy i  şü ar  eylədim ,
Qəm ində  qafiyəpərdaz  olduğum   g ü n lər.
H əm işə  tu tm u ş d u n  Sidqinin  sözün  m ənzur,
0   g ü lü zarə  nəzərbaz  olduğuın  günlər.
*  *  *
-  
0
 
-
Sənin  eşqində  m ən  ey bivəfa,  yüz  m in  cəfa gördüm , 
Nə b ir ömrümdə şad oldum,  nə b ir zövq-səfa gördüm.
Y apışdım   tari-zü lfü n d ən ,  dedim  bəs  rişəy i-can d ır, 
Ü m id ilə  ona  dil bağladım ,  dam i-bəla  gördüm .
Dözüb h ər b ir bəlava.  dönmədim,  həreiz  məhəbbətdən.
M əhəbbət  aləm in  seyr  eyləyib,  m ö hn ətsəra  gördüm .
.Əcəb sözdür deyib hər 
Kİm, 
məhəbbət b ir bəla şeydir, 
M əhəbbət  əh lin i  dərdi-bəlayə  m übtəla  gördüm .
Əbəs  sözd ü r,  desə  h ər 
kəs
 
gözəllər bivəfa  olmaz 
IQ, mən hər qədr gəzdim, hər nə gördüm bivəfa gördüm.
M əhəbbət  aləm inə  h ə r 
kəs
İ 
k
İ, 
aşin a gördüm , 
H əm işə  qəınlərə  həmdəm,  bəlayə  m übtəla  gördüm .
Əzəl  gü n d ən   qəm -dərdə  nə  çox  m ayilsən  ey  Sidqi, 
Səni  h ə r yerdə  gördüm ,  əhli-dərdə  aşin a  gördüm .
*  *  *
-  
0
 
-
Salıbdı  m öhnəti-hicrin b ir  özgə  halə  m əni,
E dibdi  dərdü-qəm ü-qüssəyə  həvalə  m əni.

M əgər  yoxundu  xəbər,  çəKmişəm  n ələr  sənsiz, 
FələK  salıbdı  qəmü  m öhnətü  məlalə  məni.
V üsal  g ü n lə ri b ir  m ahi-ənvərim   sən id in ,
Gör  in d i  a y rılığ ın   döndərib  hilalə  m əni.
Gözüm   yaşı  ilə  üzüm dən  a x ır  ciyər  qanı,
Ü rəK d ə  d a ğ ın ı  g i z l ə t d i ,  g ö r d ü   la lə   m ə n i.
Ф
Sənin  xəyalınla  mən 
k
İ,  b ağ rı  qan  oldum , 
T ərəhhüm   eylə,  g ə tir  sən  də  b ir  xəyala  m əni.
K önül  sərv əri,  m əh  ənvərim ,  gözüm   n u ru ,
T əğafül  etm ə,  y e tir b ir  о  m əh  cəm alə  m əni.
K əsildi  tab ü -təv am m , 
tÜKəndi 
aram ım , 
Q ərar-səbrim   alıb,  v erd i  qsm i-zəvalə  m əni.
Nə  sən fira q ə   dözərdim ,  nə  mən  bu  hicranə,
Gəl  in d i vəslə  yetiş,  ya y e tir vüsalə  m əni.
Y etiş  harayım a,  qəmdən  m əni  x ilas  eylə.
Yəqin 
Kİ, 
ö ld ü rə r  a x ır bu  ahü-nalə  m əni.
*  *  *
-  
0
 
-
Yenə  fəsli-b ah ar  oldu,  gedib  vəqti-xəzan,  saqi, 
G ətir 
tÖK 
cam i-zərrinə  şərabi-ərğəvan,  saqi.
A yaqdan  saldı bu  rənci-xüm ar,  əldən  q ə ra r  aldı, 
Əlim  t u t  b ir  ayaq ilə,  am an,  səd  ələm an,  saqi.
X ərabə 
K Ö nlüm ü 
b ir badəyi-nab 
i l ə  
abad 
e t , 
tçə  p iri-z əif  ondan,  o lu r b illah   cavan,  saqi.
Tərəhhüm qıl bu gün,  mey ver, məni qəmdən хДаз eylə, 
D iyari-eşqdə  üşşaqə  sənsən  m ehriban,  saqi.
H ər 
İKİ 
nəşədə, 
hər 
nəşədən  m əqsudum uz  m eydir, 
Bizə  bu  m ətləbi 
Kəşf 
eyləyib  p iri-m u ğ an ,  saqi.
A lıb d ır  qönçeyi-qəm m azın  q ə ra r-ix tiy a r  əldən, 
K əsibdir  işvəvü  nazm ,  əcəb  tab ä -təv a n ,  saqi.

G əhi işvə,  gəhi  şivə,  gəhi  nazü,  gəhi  qəmzə, 
İm an i-ix tiy arım   g etd i əldən,  b ir  im an,  saqi.
T elin  verm ə  səbayə,  şanə  vurm a,  bəsdir,  in s a f  et, 
X əm i-zülfündə  d ili-m ü rğ i qılıb dır  aşiyan,  saqi.
Ə tayın  can  a lır h ə r  dəm,  x ətay m   can ə ta  eylər,
D əhanın  d ü rfə şa n d ır,  söhbətin  aram i-can,  saqi.
t
C avabın  n ü zh ətəfzad ır,  cam alın  m əh filarad ır,
D işin  d ü rri-m ü sə ffa d ır,  sözün  aram i-can,  saqi.
ÇəKİlmiş  guşeyi-bağə bu  gün  h ər  arifi-aşiq  
F ərəh   əfza  olub,  bəh-bəh,  fəzay i-g ü lü stan ,  saqi.
G ü lü stan  bəzm i-xəlvətdir,  zam ani-eyşi-işrətdir, 
Çəməndə  y a r,  y a r ilə  olubdur  həm zəban,  saqi.
Q onubdur  sərv  şax  ü stə,  təran ə başlayıb  qüm ri, 
O lubdur bülbüli-şeyda əcayib  nəğm əxan,  saqi.
Açıb  göz  nərgisi-şəhla,  edər  nəzzarə  gülşən,
Səba 
dəydİKCƏ 
bağ içrə,  açar  qönçə  dəhan,  saqi.
G örüb  yaquti-rəm m al  təK  şərabi-nabı  cam  içrə, 
H əsəddən  laləyi-həm ra olubdur b a ğ ri  qan,  saqi.
Bu  g ü n  
Könlüm  Kimi  sünbül 
p ərişan  
eyləyib 
zü lfü n , 
V erər 
gisuyi-yari-nazəninim dən 
n işan ,  saqi.
O xur bülbül,  açıb  gül,  ...x ü rrə m ,  qönçələr  xəndan, 
O lubdur  səhni-gülşən  əşK İ-gülzari-cinan,  saqi.
N əvayi-bülbül,  qüm ri,  sədayi-m ürği-xoşəlhan,
Edib  zaği-siahı bağdan  damənKəşan,  saqi.
X a ra b at  əhlinə  daim   m ünacat  əhli  tə n   eylər, 
O lubdur  zahidi-bədKİş bizdən bədgüm an,  saqi.
Gəlib  m eyxanəyə  öz  x irq əsin  rəh n i-şərab   etm əz,
Nə 
fİKr 
ilə  həm işə  m əscidi  eyləyib  т э к а п ,  saqi?

Ü m idin bağlayıb  m övlasm a bu  S idqiyi-nalan, 
Y etişsin   dadə  m əhşərdə  Ə m irəlm öm inin,  saqi.
*  *
-  
0
 
-
Əcəb  həngam əyi-işrət,  əcəb b əzm i-d ilarad ır,
T aallah,  nə  m əclisdir 
k
İ, 
h ə r b ir  şey  m ühəyyadır.
Məlal olm az,  qəm  olmaz,  qüssə  olmaz belə  məclisdə, 
Əcəb bəzm i-fərəhxizü  fərəhbəxşü  fə rəh zad ır.
O lubdur  ağallar  h eyran ,  KÖnüllər  x ü rrə m ü   xəndan, 
B ax arsan   h ə r  tə rə f,  h ər  yan büsati-eyş  b ərp ad ır.
D üzülm üş  nəğm əxanlar,  ta rz ə n ,  dəfzən  nizam la, 
B iri  m əsti-ru x i-saq i,  b iri  sərm əsti-səhbadır.
G ələnlər  m a t  o lu r,  m əbhut  o lu r,  eylər  təəccüblər, 
B axan  h e ran   q a lır 
əzbəsK İ 
h ə r b ir  yan  tam aşa d ır.
B ax arsan   əhli-m əclis  h ə r b iri b ir  növ olm uş,
B iri valeh,  b iri  h ey ran ,  b iri  şu rid ə,  şeydadır.
C avanlar,  m a h ru la r,  sərv   qəd,  şim şad  qam ətlər, 
B irisi  çeşm i-şəhladır,  b iri  zü lfü   m ü tə rra d ır.
D ilim   aciz  qalıb v əsf  etm əyə,  təbim də  q ü w ə t yox, 
Nə  tə r if  eyləyim ,  b u  barədə  tə r if b icad ır.
K am ali-bəhcət  ilə  m ən  də b u  bəzmə  qədəm  qoydum , 
Soruşdum  b ir nəfərdən,  bu nə  şu rişd ir,  nə  qovqadır?
C avabında 
d e d i: 
Ey 
b ix ə b ə r ,  y a t m ı ş ,  n ə   q a f ils ə n , 
Bu 
b ir   b ə z m i-m ü b a r ə K b a d ,  b ir   t ə f r ih i- ü z m a d ır .
C ənabi-sahib,  зэгкаг,  balacah  B əhram   xan,
Səadət b ü rcü n ə m əhvil  edər,  m əclis  m ühəyyadır.
Q oyubdur  taci-gövhər başa,  göhər  ta c  vəslində, 
Əgər vazeh  dedim ,  am m a yenə b ir  az  m üəm m adır.
Y etib  məqsudə  K am ran xan,  olub m ətləb bəravürdə, 
lla h i,  sən 
mübarəK 
qıl 
bu 
sevdanı,  y ax şı  sevdadır.

Eşitdim  bu sözü,  həmd eylədim,  qəmdən xilas oldum, 
Nə  gördüm   Kİ,  gönüldə  haləti-behcət  hüveydadır.
Dedim  b u   toyda b ir  ta rix   lazım d ır  edəm in şa,
Vəli v airliy im   yoxdur,  adım   hərçənd  m olladır.
B ir  az 
fiKr 
eylədim , 
qəlbimə  bir  m ətləb  x ü tu r 
etdi, 
Fərəhləndim yazun,  gördüm 
k
İ,  nitqim 
yaxşı guyadır.
-  
0
 
-
P ə rişa n   eyləyib  əhvalım ı,  b ir  gözləri  yağı, 
F ərağ ın d a oiub  qəm xanə 
KÖnlüm 
yağx  oynağı.
A yağım   b ağ lıd ır bidi-bəlayə,  əldə  çarəm   yox, 
U ru b la r boynum a  zənciri-zülfüm dən boyunbağı.
Ə gər F ərh ad ,  öm ründə  qoyub,  b ir  dağı-dağ  ü stə, 
K önüldə qoymuşam mən lalə 
təK 
dağ ü stə 
m in 
dağı.
О  q əd ri q a ra  g ü n lər  görm üşəm  b əxti-siyahdan, 
Mənə  şam ü-səhər b ird ir,  q arad an   seçm irəm   ağı.
O ldum   qəm u  ənduh ilə b a z a n   eşq içrə,
İlah i,  təngə  gəldim ,  al  əlim dən belə  o rta ğ ı.
Nə 
gülzarə  həvəsnaKəm,  nə-bağə  getm əyə  meylim, 
Nə  Könlüm  Şüşə  m eylində,  nə  d il is tə r  Q arabağı.
Əgər  m ən  tu tiy əm ,  b a n   mənə  təKİif  edin 
şəKKər, 
G ül  is tə r  bülbüli  şeydanı  gülşəndə,  nə 
Kİm 
zağı.
-  
0
 
-
K önül, 
qəm  çəKmə  əyyam i-fəraqi-yar 
q u rta rd ı, 
Fəqan 
etm ə,  qəfayi-çərxi-KƏcrəftar  qurtardı.
Ü m idim   g ü lü sta n d a  açıldı,  qönçeyi bəxtim .
V əfadan  gül  mənə  qaldı,  cəfayi-yar  q u rta rd ı.
Züleyxayi-cəfaKeş,  Y usifin  oldu  x irid a rı,
D ağıldı  m ü ştəri,  rəhm əti bazar  q u rta rd ı.
Əcəb bad  m urad   e td i  xəzanım   nÖvbahar  oldu,
Ф
G üli-m əqsud  açıldı,  söhbəti-gülzar  q u rta rd ı.

Q ələm dandan  düşüb,  asudə  olduq  n a r yazm aqdan, 
Y ıx ıld ı  dəm i-divandan  əşar  q u rta rd ı.
S ağaldı  y a rə lə r qəlbimdə  çox  y a r  ilə,  y a r  oldum , 
E yləyən  a x ırı bu  oldu,  təneyi-əğyar  q u rta rd ı.
Ləbi-ləlin  açıb,  y arım   gəlib,  b ir  dəfə  g ü fta rə ,
K əsildi  cüm lə  söhbətlər,  ham ı  g ü fta r  q u rta rd ı.
Əcəb  sö zd ü r,  d illər  rəncsiz  Kİm  olmaz  aləm də,
O dur  Kİ,  can  qoyub,  a x ırd a  bu  Cabbar  q u rta rd ı.
*  *  *
Y arəb,  nə  tü rf ə   g ü ld ü  bu  ts a  
çiçəKİəri,
M əryəm  
şÜKufə, 
cam   m əsiha çiçəKİəri.
M əhparələr  ü z a rın a   tərsay ələr  salxb,
Tərsayə  döndərib 
m əni, 
tə rs a  
çiçəKİəri.
Sənan 
Kimi 
salıblar  zin n arı boynum a, 
tm an ım ı  alıb d ır,  n isa çiçəKİəri.
B ülbül 
Kİmi 
g ə tir  dilə,  fəryadə 
KÖnlümü, 
B ağı-m əhəbbətin  g ü li-rən a çiçəKİəri.
K i,  verə 
s ə m t i   g a h i  Kİ  K ə lisa y ə   ç ə K d ilə r ,
M əhv e td ilə r  m əni,  bu 
Kəlisa 
çiçəKİəri.
Ey d il,  b a h a r v ə x tid i,  çıx b ir  səyahətə,
B ir  sən  də  gör 
0
  arizi-ziba  çiçəKİəri.
G et,  ə sr v a x tı  seyr  qıl  ə tra f bağda,
B ir 
dəstə 
t u t  ol 
zülfi-çəlipa  çiçəKİəri.
-  
0
 
-
G ülər  g ül 
K İm i  b ü lb ü l  g u ş e y i- g ü lz a r ə   d ü şd Ü K cə, 
TÖKər 
g ö z   y a ş ı n ı   g ü lz a r d a n   a v a r ə   d ü şd Ü K cə.
Həsəddən 
dəmbədəm 
bənzər gül 
üzrə sünbüli- 
m eşK İn,
О  zü lfi  müşKİbarm  arizi  -g ü ln a rə   düşdÜKCə.
Q ara b əx tim  
Kİmi 
avarə-sərgərdan  gəzər 
hər 
yan, 
H əv ay i-zü lfi-tarin   n afey i-tatarə 
düşdÜKCƏ.

G ü lü stan  
içrə  qönçə  pərdə-pərdə  tu td u  
al-qanə, 
SirişK İ-laləgünun 
qətrə-qətrə 
xarə 
düşdÜKCƏ.
L ətafətd ən   üzündə  tazə 
m işK İn  
x al  o lu r  peyda, 
Gözüm   m ərd ü m lərin  
əks
İ 
о
 
m əM -rüxsarə 
düşdÜKCə
GÖzüm y aşı  a x a r h ə r  suyə  su 
təK 
ey  gözüm  n u ru , 
N ih a li  sərv i qəddin  sayəsi  əğyarə 
düşdÜKCə.
D önər  nəqşi  d iv arə  Züleyxa təK  necə Y u sif, 
S ari-b azard a 
ƏKSİ 
ru x in  divarə 
düqdÜKdə.
M ənayi-eşqdə  aşiqlərin  qəlbin  Kəbab  etdim , 
D ili-sədparədən  h ər  dilbərə b ir parə  düşdüKcə.
Y əğinim dir  o lu r Sidqi  Kİmi  ax ırd a divanə,
B əla 
zəncirinə  hər 
aşiqi-biçarə 
düşdÜKCƏ.
*  *  *
Ç oxlar  şiKayət  eyləyir  ol  zü lfi-tard an ,
B ir  ta r ı  haqqı  çəKərəm  əl m ən  о  ta r  dan.
Çin-çin  d u ru b d u   müşKİ-Xəta təK  üzündə  ziilf,
Y a  əhli-bənd  M isrə  gəlib  Z əngibardan.
01  z ü lfi 
müşKbarə 
toxundu  səba 
yeli, 
M üşKİ-Xətanı  saldı  əcəb  etibardan.
Z ü lfü n   xəm ində  dam ə  düşüb  binəva KÖnül,
Aç b u   əsiri,  silsileyi-tabdardan.
Saqi,  g ə tir о badeyi-gül  rən g i  m əclisə,
Y oxdur  m əgər  sənin  xəbərin növbahardan?
B illah  rəv a deyil,  qala bu bəzm  badəsiz,
Y oxsa ayılm ayıb belə  saqi  xu m ardan .
D aği-dilim   sənə  о  zam an 
aşİKar 
olur,
D üşsə  səhər  g ü zarın   əgər  laləzardan.
U rsan   nə  qədər yarə  g ü v ə rad ır  aşiqə,
Ey 
Kaş 
həm işə  yarə  dəyər  yarə  yard an .

G ülzarə  getm ərəm ,  həvəsim   yoxdu  gülşənə,
Ə1  çəKmərəm,  sən in  
Kİmi 
b ir  g ü lzard an .
Getməz 
K ənarə, 
tərK 
etm əz  gül  m əhəbbətin,
B ülbül  nə  qədər  incisə  gülşəndə  x ardən .
B əx tin   q ara  olubdu  sənin  z ü lfi-ta r  təK,
Sidqi,  şİKayət  eyləmə bu  ru z ig ard an .
-
 
0
 
-
S əri-zü lfü n  
Kİmi 
KÖnlüm 
p ərişan   olsa,  istərsən ?
Və 
yainKİ  ləbi-ləlin  
Kxıni  qan 
olsa,  is tə r s ə n ?
Mənim  qəmxaneyi-KÖnlüm 
m əK anındır 
sənin,  canan, 
Sən in d i  öz 
məKanın 
belə v ira n  olsa,  istərsən ?
Q ərarım   g etd i  əldən,  rəhm ə  gəl  ey Y u sifi-san i, 
Mənə b u   d a r  d ü n y a belə  zindan  olsa,  istə rsə n ?
Nə 
vaxtadəK 
gəzim   nalan,  sərg ərd an  
fəraqında, 
GÖzüm  sənsiz 
baxsa bir 
yanə,  heyran  olsa,  istərsən?
G ü lü stan   görm ədim ,  g ül  dərm ədim  bağ-visalında, 
M ənim   a v a ra  
KÖ nlüm  
qönçə 
təK  
qan  olsa,  istərsən ?
R əhi-eşqində 
K eçd im  
xanim anu-aşiyanım dan, 
M əqam im  in d i  M əcnun  təK biyaban olsa,  istərsən ?
Bəla 
çəKdim, 
cəfa gördüm   yolunda,  dinu-dil verdim , 
R əhi-eşqində  Sidqi in d i  qurban  olsa,  istərsən ?
-  
0
 
-
H icrin d ə,  ey 
b a ğ ı,  tÖKÜnüb  t a b u - t a q ə t im , 
G ündən-günə 
z iy a d ə   o lu b ,  d ə r d i- m ö h n ə t im .
G izlin  salıb  xəyalə,  sənsiz  gizlin  ağlaram ,
A r ta r   xəyalım a  səni  saldıqca həsrətim .
B ir  qoym adı  zəm anə  doyunca görüm   səni,
Qəlbimdə  qaldı,  ey bacı,  qəm li 
h e K a y ə tim .

B ir  də  əgər  əlim  yetişsə,  dam əni  tu ta m ,
Bu  ru z ig a rd a n   sənə  çoxdur  şİKayətim.
G ər b ir  də  qism ət  olsa,  cəm alın  ziy arəti,
Onda  m ənim   m üyəssər  olur,  istira h ə tim .
M ü d d ətlər ilə  salasan yada Kİ  m əni,
Səndən yəqin ölüncə  Kəsilməz  m əhəbbətim .
G ər  söyləsən,  neyçün  mənə b ir  nam ə  yazm adın, 
Səndən b u  barədə,  bağı,  çoxdur  xəcalətim .
B ir y an   zəm anə  m öhnəti,  b ir yan  sənin  qəm in,
B ir y an  v ilay ət  a y n lığ ı,  dərdi-qürbətim .
AsudəlİK  mənə  gecə-gündüz  həram  olub,
O lsun qəsəm ,  о  zülfə p ərişan d ı  halətim .
Y oxsa m əhəbbətim   sənə  a rtıb d ır  günbəgün,
Sidqi  Kimi  nəhayətə yetm əz  m əhəbbətim .
-  
0
 
-
F ərəh li  g ö rd ü y ü n   KÖnlüm olub  qəm xanə-qəm xanə, 
Ləbi-ləİin fə ra ğ ın d a  dönüb  al  qanə  —alqanə.
ÇəKİldin  guşeyi-gülzarə,  seyri bağə  əzm  etdin, 
Məni biçarəni  saldm  qəm i-hicranə-hicranə.
Ф
Əzizim,  sən Züleyxa 
təK 
y a tırs a n  təx ti-izzətd ə, 
D em irsən Y u sifin   d ü şd ü   yenə  zindanə-zindanə.
F əraq ın   atəşi  y an d ırd ı v allah i-p ərü  balım , 
C əm alm   şəm inə b ir  olm adm  pərvanə-pərvanə.
M əgər  in sa fd ır,  ya hansı  m əzhəbdə  rə v a d ır bu, 
D üşüb  zəncirə  a x ırd a  olub  divanə-divanə?
Mən  çəKdim,  qəmi  hicranə  qəlbimdə y e r verdim , 
R əva görm ə  ola KÖnlüm  evi v iranə-viranə.
Qəm  etm ə,  ra h a t  ola,  seyr  eylə  sən  ə tra f  g ü lz a n , 
Y anım   hicrin d ə  qoy  m ən  atəşi-suzanə-suzanə.

G ül  ü stü n d ə   düşən  şəbnəm lərə  sey rü   tam aşa  qıl, 
Gözüm  y aşı  axıb  dönsün  m ənim   üm m anə-üm m anə.
N ig arım ,  can n isarım ,  çox  cəfalar  çəKmişəm b əsd ir, 
M əni  biçarəyə b ir  lü tf   qıl,  şahanə-şahanə.
T əriqü  eşqdə  çoxlar  Keçibdür  m alü-canm dan, 
SidqitəK 
heç 
kəs
 
can verm əyib  canana-canana.
-  
0
 
-
D irildim  bəzm i-gülzari  n ig arım d an   a la x la r 
təK, 
S arald ım   cuyi bari-əşKİ  çeşm im dən  şa la x la r  təK.
X ədəng  qəm zəsi  dəlm iş  d ili-zarı-m iy am n d an , 
D olandıqca  o lu r  piçidə  zü lfü   ta ğ a la x la r 
təK.
Salib  cahi-zənəxdanm a guya  q a n lıd ır 
KÖnlüm, 
A y ağ m a v u ru b   zənciri  z ü lfü n   q an d alax lar  təK.
H əvayi-vəslinə b ir  sadə  tiflin   p ir  İKən  düşdüm , 
Qəm h ic ri  tÖKÜldü  ü stü m ə  qalax-qalaxlar 
təK.
Ləbi-ləl iç ə r əğ yarla  cam i  m eyi-gülgun,
Bu möhnətdə dönər qana, 
KÖnül 
hərdəm,  dalaxlar təK.
Rəqibim   tişey i-zü lm ü  ilə  d ərg ah m d a  ol  y arın , 
A tıld ı  təxteyi-cism i  zəifim   qam qalaxlar 
təK.
Ü zülsə  can qoyub,  əğyar  d əstu rü l-əm əl...
A yaq basm az  təbibin başın  
ü s tə  
y a n alax lar 
təK.

PEDAQOJİ ƏSƏRLƏRİ

NÜM UNƏYİ  -   ƏXLAQ
M ə K t ə b i - i b t i d a i y y ə   ş a g i r d l ə r i n ə   m ə x s u s d u r
İFADƏYİ-MƏRAM
Ü suli-cədid  üzrə  açılan  m əK təblərim izdə 
K ü tü b i- 
tədrisəyyəyə  nəhayət  dərəcədə  ehtiyacım ız  olduğu  üçün 
1894-cü  ildə  N axçivan  şəhərində  güşad  o lu n an   «MəKtə- 
bi-T ərbiyə»nin  şa g ird lə rin in   b irin c i  sin fin in   İKİnci  şöbə- 
sinə  b ir  il  m ü ddətində  həftədə 
İKİ 
dəfə  im la  təriq ilə   yaz- 
d ırd ığ ım   əxlaqa  d a ir  d ərsləri  yığıb  b ir  risalə 
şəKİində 
cəm  etd im   və  b u   risa lə n in   m ü n d əriəcatı  əbnayi-m illətin, 
x ü su sən   tərb iy ə  və  təhsilə  alışan  b a la la rm   nəhzibi-əxlaq 
və 
tənviri-əfK arına  m üavinət 
edəcəK 
ü m u d ilə  «Nüm u- 
neyi-əxlaq»  nam ı  ilə  m övsüm   qıldım .
M üəllim   q a rd a şla n m ız a   səhulətbəxş  olm aq  üçün 
əbnayi-V ətənə  əxlaqi  -h əsən ə  təlim   etdirm əyə  və  həm 
im la y azd ırm aq  m əqsədilə  təbinə  m ü b aşirət  olundu.
Ə bnayi-m illətə  b ir  xidm əti-acizanə  göstərm əK  sədə- 
dində  olduğum   halda  in tişa ri-m a a rifə   him m ət  və  qeyrət 
sə rf  edən  zəvati-giram dan  bu  cəsarətin   zim nində  üzr- 
x ah lıq  edirəm .
M əhdm m ədtağı  Sidqi

BİSM İLLAHİ-RƏHM AN  ÜR-RƏHİM!
( M ə r h d m ə t l i   A l l a h ı n   a d ı   Иэ!)
B irinci  im la
X ü d a v ə n d i-tə b a r ə K   v ə   t a a la y a   ç o x   şÜ K Ü rlər  o ls u n  
Kİ, 
m ə K tə b im iz in   t ə t i l i n d ə n   s o n r a   s ə h h ə t   v ə   s a la m a t lıq  
i l ə   m ə K tə b ə   c ə m   o lu b ,  h a m ı  y o ld a ş la r ım ız   i l ə   ş ö v q   v ə   h ə- 
v ə s l ə   d ə r s ə   ş ü r u   eyləd İK .  İ n ş a a lla h   t a a la   g ə lə c ə K   illə r i-  
m iz   d ə   b e lə   s a ğ l ı q   v ə   s a la m a t lıq   i l ə   t ə h s i l ə   d a v a m   ed ə-
rİK.
H əqiqətdə  u şaqlıq   aləm i  nə  gözəl  b ir  aləm dir.  Ki- 
çİKİİK 
əyyam ı  nə  əcəb  g ü n lə rd ir  Kİ,  zəhm ətsiz  və 
əziyyətsiz  elra  Kəsb  etm əyə  m əşğuluq.  Elm   qazanm aq 
həvəsilə  məKtəbi  sevən  şag ird lər  və  elm in  qədr  və  qiy- 
m ətin i  bilən  balaca  u şaq lar  bu  böyÜK  nem ətin  m üqabi- 
lində  gündə  m in  dəfə A llah  taalay a  şÜKÜr  və  səna  eysə, 
yenə  azdır.
X üdavəndi-aləm   bizi  və  bizim   a ta   və  anam ızı  və 
m üəllim lərim izi  dünya  və  ax irətd ə  xöşbəxt  və  səadət- 
m ənd  eyləsin! 
M əK təb in  
rəislərinə  və  m əK təbim izin  tə- 
rəqqisinə  və  rövnəqinə  him m ət  göstərənlərə,  elm   və  mə- 
rifə tin   rəv acın a  çalışıb,  səy  edənlərə  xoş  v a x tla r  və 
tÜKənməyən  ö m ü rlər  ə ta   və  m ərhəm ət  eyləsin!  Behəqqi- 
M əhəmməd və  aləhu  ta h irin .  Amin!
iKİnci  imla
MƏKTƏB*
MəKtəb  nədir?  MəKtəb 
bizim 
elm  və  m aarifim izin 
v asitəsi,  dünya və  axirətim izin  səadətinin  səbəbidir.  Elm 
və  ədəb  b ir  xəzinəyə  bənzər 
k
İ,  onun  açarı 
məKtəbdir, 
B izləri 
nadanlıq 
zülm ətindən 
qurtanb 
n u ri-m ərifətə  ye- 
tirə n  
məKtəbdir. 
ÇünKİ  insanın  qədr  və 
qiym əti 
elm  ilə 
b ilin ir.  Yəni  elmi  və  m ərifəti  nə  dərəcədə  olsa,  habelə 
dəyəri  və 
qiym əti 
о  qədərdir.  Pəs  in san m   əsl 
qiyməti 
bildiyi  və  öyrəndiyi  şeylərdən  ib arət  im iş 
Kİ, 
о  da  т э к -  
təb 
ilə  hasil  olur.
M əK təb   c ə h a lə t   d ə r d in in   d ə r m a n ı  v ə   m ə r i f ə t   b a ğ ı- 
nın 
x iy a b a n ıd ır  
Kİ, 
h ə m iş ə   c a h illə r i 
alim   və 
d iv a n ə lə r i 
a q il  e y lə r .  İ llə r c ə   m əK təb ə  g e d ib   t ə r b iy ə   v ə   əd əb  
Kəsb

etm əyən  Kimsənələr  və  məKtəbdə  öm ür  Keçirib,  ülum   və 
fü n u n d an   bəhrəm ənd  olm ayan  şag ird lər  rən g arən g   gül- 
lər  və  çiçəKİər  ilə 
müzəyyən  b ir  bağçada  gəzib  dolanan 
Kora  bənzərlər.  MəKtəb  də  b ir  cismə  bənzər 
k
İ,  onun  ru- 
h u   m üəllim dir.  MəKtəb  m üəllim lərinin  ü lum   və  fü n u n a 
d ara  və  adabi-elm   və  tərbiyəyə  sahib  v ü q u f  olm aları  hər 
b ir  halda  şə rtd ir.  H ər  halda  elm in  ləzzətin  anlayan  şag- 
irdə 
məKtəb 
b ir  gülüstani-behcətdir.  Am m a  tənbəl  və 
qeyrətsiz  u şaq lara 
m əK təb  
b ir  zindani-əziyyətdir.  Mən 
məKtəbi  sevən  şagirdlərdən  olm alıyam .  H ər  gün  sevgili 
məKtəbimizin  havasınca uçraalıyvm .
MəKtəbimizi