M ü n d ə r I c a t

Cədvəl 2.49 

Biohumusun С vitaminin miqdarına təsiri, mg/100 qr; müxtəlif kənd 

təsərrüfatı məhsullarında peyin və mineral, gübrələrin  tətbiqi ilə müqayisədə    

 

Bitki 

Biohumus 

Pevin + mineral gübrə 

Kartof 

Çiyələk 

Bibər 

Lobya 

Alma 

48 

90 

320 

43 

32 

15 

52 

150 

10 

5 

 

Bütün bitkilər üzrə «peyin + mineral gübrə» forması kəskin geri qalır. 

İllik   meteoroloji   şəraitindən   asılı   olaraq   dəyişir   biohumusun 

məqsədyönlü tətbiqi əsaslı fərqlənir. 

Biohumusa olan tələbatına görə bitkiləri bölürlər: 



 

yüksək  tələbkarlılar,  zəngin  karbohidratlar;  bura  aiddir  kartof,  kök, 

çuğudur (yem, şəkər və mətbəx), meyvələr; bu bitkilərin yemləməsinə bio-

humusun tətbiq etdikdə məhsul artımı 35 % və daha artıq olur. 



 

yaxşı  tələbkarlılar;  bu  qrupa  bütün  dənli  bitkilər  (payızlıq  və  yazlıq 

buğda,  yulaf,  arpä,  düyü,  darı,  qreçixa,  qarğıdalı  dən  üçün,  sorqo);  biohu-

musa yaxşı reaksiya verir və məhsül artımı 25 %-dən çox olur. 



 

orta  tələbkarlılar  -  paxlalı  bitkilər  (noxud,  yem  paxlası,  nut,  soya, 

mərcimək),  eləcə  də  donnik,  yonca,  triqonella,  xaşa  (esporset)  və  b.  bio-

humusa münasibət kafidir, məhsul artımı 15 %-ə qədər. 



 

zəif  tələbkarlılar  -  yağlı  və  efiryağlı  bitkilər  (günəbaxan,  raps,  ko-

riandr və s.), biohumus zəif reaksiya verir. Bu qruppa  üzrə  şəraitin  əlavə 

tədqiqi, (tələb  olunur)  dozası  müddəti  və  tətbiq  üsulu biohumus hansı ki, 

tətbiq effektli olacaq. 

Yağış qurdları tərəfindən -1 t üzvi qalığın emalı, quru maddəyə çevir-

dikdə -  600 kq biohumus,  400 kq tam keyfiyyətli  zülal kimi  qurdların bio-

kütləsində  toplanır.  Rusiyada  üzvi  gübrələrin  illik  istehsalına  əsasən  (500 

mln.t), bir  şərtlə ki, onun emalında 300 mln.t-na yaxın biohumus, hansı ki, 

11 mln.t-dan çox N və  K  və 20 mln.t P  təsiredici maddəyə hesabı ilə, dənə 

çevirdikdə  100  mln.t  bitkiçilik  məhsulu  və    2,5  mln.t  yüksək  keyfıyyətli 

zülal əlavələri deməkdir. 

Toplanılan  materialların  analizi  və  ümumiləşdirilməsi  nəticəsində 

biohumusun əsas aqroekoloji xüsusiyyətləri formalaşdı: 



 

Biohumus  müxtəlif  kənd  təsərrüfatı  bitkilərinin  böyüməsinə,   

inkişafına  və məhsuldarlığına təsirdə ənənəvi üzvi gübrələri üstəiəyir; 

---

213 

 



 

Biohumusda qida  elementləri üzvi   formulada  yeriəşir  ki, bu  da 

onların  yuyulmasının qarşısını alır, yuyulmağa qarşı uzunmüddətli  təsirini 

gücləndirir; 



 

Biohumusda  qida  elementlərinin  mənimsənilməsi  daha  çoxdur,  belə 

ki,    bitkiyə  lazım  olan  elementlərin  bir  çoxu  yaxşı  mənimsənilən  formada 

olur; 



 

Biohumusun  olması  ilə  formalaşan  mühitin  optimal  reaksiyası  öz 

növbəsində bitkinin inkişafı üçün daha əlverişli şərait yaradır; 



 

Biohumus yüksək buferliyi ilə xarakterizə olunur, buna görə torpaq 

məhlulunda duzların artıq qatılığı yaranmır, hansı ki, adətən yüksək dozada 

mineral gübrələri tətbiq etdikdə baş verir; 



 

Biohumusda  faydalı  mikrofloranın  çoxluğu,  onun  ali  bitkilər  üçün 

qidalılıq və fıtosanitar əhəmiyyətini artırır; 



 

Biohumusda  alaq  bitkitərinin  toxumunun  olmaması  alaq  otları  ilə 

mexaniki və kimyəvi mübarizənin vacibliyini minimuma çatdırır; 



 

Biohumusda  bioloji  aktiv  maddələrin  olması  (auksinlər,  heteroauk-

siniər  və  s.)  bitkinin  stress  vəziyyətini  azaldır,  xüsusən  şitillərdə  yaşama 

qabiliyyətini  artırır,  toxumların  cücərməsini  sürətləndirir,  bitkinin  xəstə-

likldə qarşı dözümlüyünü artırır və s.