M ü n d ə r I c a t

400-800nm - görünən işıq  - spektrin bu hissəsi Yer səthinə çatan gü-

nəş enerjisinin 40-50%-ni təşkil edir. Fotosintez prosesində işıq enerji mən-

bəyi  kimi  çıxış  edərək,  ondan  piqment  sistemində  istifadə  olunur.  Lakin 

fotosintezdə  spektrin  bir  hissəsindən  (380-760  nm)  istifadə  olunur.  Buna 

fizioloji  aktiv  radiasiya  (FAR)  deyilir.  Bunlarin  daxilində  fotosintez  üçün 

fotosintez  üçün  qırmızı-çəhrayı  (600-700nm)  və  bənövşəyi-mavi  (400-500 

nm) şüalar daha böyük əhəmiyyətə malikdir, sarı-yaşıl şüalar (500-600 nm) 

az əhəmiyyətlidir, bitkilərə yaşıl rəng verir.  

Piqment  sistemindən  istifadə  nəticəsində  su  molekullarında  parçalan- 

ma baş  verərək  qazşəkilli oksigen ayrılır, fotokimyəvi sistemdən alınan   

enerjidən isə karbohidratın əmələ gəlməsində istifadə olunur:   

 

 

Xlorofilin şüa enerjisindən və heyvanların görmə piqmentindən istifa-

də etmək qabiliyyəti olduqca  yaxındır. Odur ki,  günəş şüalanmasının spek-

trində  fotosintetik  aktiv  radiasiya  (FAR)  praktiki  olaraq  spektrin  görünən 

hissəsində  400-700  nm  uzunluöunda  dalğanın  diapozouna  uyğun  gəlir.  

Bakterioxlorofilə malik olan bəzi bakteriyalar spektrin uzundalgalı hissəsin-

də işığı udma qabiliyyətinə malikdir (maksimum 800-1000 nm-lik sahədə).   

Yaşıl  yarpaq onun üzərinə düşən şüa enerlisinin orta hesabla 75%-ni 

təşkil edir, lakin onun fotosintezə  istifadə  əmsalı 10%,  yüksək işıqlanmada 

isə cəmi 1-2%-dir.  

Fotosintezin  səviyyəsinə  təsir  göstərən  mühüm  xarici  faktorlar  – 

temperatur, işıq, karbon qazı və oksigendir.