M ü n d ə r I c a t

Dən  və  kartof  emal  edən  spirt  zavodlarının  çirkab  sularını  3 

kateqoriyaya bölürlər: 

1- ci - şərti təmiz (dənin emalında istilik mübadilə suyu yaranır- 30

0

 -

60

0

  temperaturda,  pH  7-  8,  iy  0-  3  ball,  şəffaflıq  -  10-30  sm,  quru  qalığın 

miqdarı 0,3 - 1 q/l, OBT

20 

= 5-15 mq O

2

/l, OKT = 5-40 mq O

2

/l; 

2-ci - nəqliyyat - yuma (kartof emalında temperaturu 10-15

0

 C, pH  

---

387 

 

6,5-7,5 asılı  maddə  12-14 mq/l,  OBT

20 

= 200 -  400 mq  O

2

/l, OKT = 400  - 

600 mq

2

/l olan çirkab su yaranır);  

3-cü  -  istehsalat  məişət  (dən  və  kartofun  emalında  cəmi  çirkab  sular 

30

0

  temperatura,  pH  6,  asılı  maddələrin  qatılığı  0,55q/l,  OBT

20 

=  500-700 

mq O

2

/l və OKT=700 - 1200 mq/l malik olunurlar). 

Verilən rəqəmlərdən görünür ki, dən və kartof emal edən spirt zavod-

larının çirkab suları əhəmiyyətsiz dərəcədə çirklənmişdi r- OBT

20 

1000 mq/l 

- i keçmir. 

Melas- spirt  zavodlarının çirkab suları dörd kateqoriyaya bölünür: 

1-  ci  sərti  -  təmiz  (temperatura  30-60

0

C  pH  7-  8  quru  çöküntü  0,4  - 

0,5q/l, OBT

20 

= 5-12 mq O

2

/l,  OKT = 5-40 mq O

2

/l); 

2-ci  qazanxanalardan  buxarlanan  və  kimyəvi  su  təmuizləmə  reaktor-

larının regenerasiyasından yaranan sular (temperatura 20 - 100

0

C, pH 8 - 12,  

quru qalıq 0,3 - 0,6 q/l, OBT

20 

= 5-80 mq O

2

/l; OKT = 10 - 100 mq O

2

/l); 

3-cü  sərt  (çox  ağır)  su  (tərkibində  üzvi  turşular  olan  su),  barometrik 

sular  və  kondensantlar,  bardanın  buxarlandırılmsından  alınır  (temperatura 

80 - 100

0

C, pH 4,4 - 6,4,  quru qalıq 1,3 – 2 q/l,  OBT

20 

= 180-3000 mq O

2

/l,  

OKT =  250 - 4000 mq O

2

/l); 

4-cü  -  dəzgahların  yuyulmasından  sonrakı  sular  və  təsərrüfat-  məişət 

suları, eləcə də spirtdən və melasdan sonrakı burada suları (tempeartura 20 - 

90

0

 C, pH 5,5 -  6,2 quru qalıq 0,45  - 10 q/l, OBT

20 

= 950 -  4500 mq  O

2

/l,  

OKT = 1000 - 5500 mq O

2

/l. 

1-ci və 2-ci kateqoriyaların çirkab suları kimyəvi tərkibinə görə yaxın-

dır və dən və kartof emal edən spirt zavodlarının suyuna analoqdur. Yalnız 

ikinci buxarların kondensantların OBT

20

 2500 mq O

2

/l-ə çatır. 4-cü kateqo-

riyanın  çirkab  suları  və  melas  bardası  yüksək  dərəcəli  çirklənməsilə  fərq-

lənir. Melasın spirtdən sonrakı bardasında pH 4,6 - 5,2, quru qalığın miqdarı 

62-82q/l,  asılı  maddələr  5,3-7,85  q/l,  azot  2,5-3,9  q/l,  OBT

20

  =  44000  - 

59000 mq O

2

/l,  OKT =  4900-66 900 mq O

2

/l, mayadan sonrakı bardada isə 

pH 4,5 - 5, quru qalıq 35,2 - 51,9 q/l,  asılı maddələrin qatılığı 0,97- 5,6 q/l,  

OBT

20

 = 18000 - 42000 mq O

2

/l , OKT = 20000 - 48000 mq O

2

/l. 

Şəkər  sənayesində  ikinci  maddi  ehtiyyatlar  –  bu  çuğundur  jomudur 

(emal olunan  çuğundurun kütləsinin 83%-ni təşkil edir), melas (çuğundurun 

kütləsinin  4,5-5%-ni  təşkil  edir),  filtrasiya  çöküntüsü  (çuğundurun  kütlə-

sinin 10-12% təşkil edir). Daşıma - yuma çöküntüləri çuğundurun kütləsinin 

10-12%-ni təşkil edir.