M ü n d ə r I c a t

Kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün torpaq struktrunun optimal kipliyi 

 

Torpaqlar  

Yazlıq buğda, 

yulaf, darı,arpa 

Qarğıdalı 

Şəkər 

çuğunduru 

Kartof 

Çimli-podzol ağırgillicəli  

1.1-1.3 

1.1-1.3 

1.2-1.4 

1-1.1 

Qələviləşmiş  ağırgillicəli  qa-

ratorpaqlar  

1.2-1.3 

1.2-1.3 

1.10-1.2 

0.9-1.1 

Adi  ağırgillicəli  qaratorpaq-

lar 

1.1-1.2 

1.2-1.3 

- 

0.9-1.1 

Qonur ağırgillicəli  

1.3 

1.2-1.3 

1.1.1 

- 

     

Torpağın  optimala  yaxın  olan  kipliyini  saxlamaq  üçün,  onun  nəmli-

yindən asılı olan yol verilən təzyiqə riayət etmək lazımdır. Torpağın nəmliyi 

nə  qədər  yüksəkdirsə,  digər  bərabər  şərtlərdə,  yol  verilən  təzyiq  az  olma-

---

368 

 

lıdır.  Məsələn,  boz-meşə  ağırgillicəli  torpaqlarda  0-20  sm  dərinlikdə  26-

32%  nəmlikdə,  yol  verilən  təzyiq  80-90  və  40-50  kPa  (kilopaskal),  tipik 

ağırgillicəli qaratorpaqlarda isə şum qatının nəmliyi 31, 26 və 21% lduqda, 

yol verilən təzyiq, uyğun olaraq: 40-60, 80-100 və 120 kPa təşkil etməlidir. 

Buna    görə  də,  tırtıllı  və  ya  elastik  şinləri  olan  təkərlərdən  istifadə  etmək 

daha əlverişlidir. Bu zaman torpağa düşən maksimal təzyiq norma daxilində 

olur (cədvəl 3.42).   

Cədvəl 3.42