M ü n d ə r I c a t

     ġəkil 5.6. Səyyar aqroekoloji laboratoriyanın struktur elementləri 

                     1.Bir struktur elementi daxilində informasiya və funksional əlaqələr; 

                     2. Ümumi struktur daxilində informasiya əlaqələr 

 

---

490 

 

 

ġəkil 5.7. 

Aqroekoloji monitorinqin məlumatlar bazasının formalaşması 

(torpaqların monitorinqi misalında 

 

Məlumatlar bazasının layihələşməsinin tələbatlarına uyğun olaraq, ilk 

növbədə konseptual, məntiqi və fiziki strukturu hazırlanır və belə bazaların 

maketi  yaradılır.  İnformasiyanın  təsnifatının  ümumi  prinsipləri  və  onun 

tərtib etmə formalarının təyin olunmasıdır. 

Poliqon  monitorinq  çərçivəsində  aparılan  təcrübələri  obyektiv  olaraq 

iki qrupa bölürlər: qısa müddətli və uzunmüddətli. Bu qrup təcrübələrin spe-

sifik qiymədəndirilməsi və analizi, onların  əsasında alınmış informasiyalar, 

həll  olunacaq  funksional  vəzifələr,  məlumatlar  bazasının  "qısamüddətli 

təcrübələr"  və  "uzunmüddətli  təcrübələr"  bölməsinə  aid  edilməsinin  məq-

sədə uyğunluğunu göstərir. 

Beləliklə,  poliqon  monitorinqinin  məlumatlar  bazası  aşağıdakı  pred-

met  bölmələrini  birləşdirir:  təcrübələrin  kataloqları;  uzunmüddətii  və  qısa-

müddətli  təcrübələrin  təsviri;  nəzarətin  avtomadaşdırılmış  sistemi  ilə  poli-

qonlarda müşabidə materialları. İstənilən məlumatlar bazasının təşkili uyğun 

klassifikatorların  olmasmı  tələb  edir.  Baxılan  məlumatlar  bazasının  tərki-

binə daxil olan lokal klassifikator əldə olan sahə məlumatlarına əsaslanır. 

---

491 

 

Sifarişçilərin  tələblərinə  olan  məlumatlar  bazasının  layihələşməsi 

zamanı  xüsusi  hazırlanan  birbaşa  aqreqat  informasiyaların  daxil  olma 

imkanları  nəzərə  alınır.  Nəticədə  uzunmüddətli  təcrübələrin  materiallarına 

görə hazırlanan məlumatlar bazası növbəli əkinin pasportunu təşkil edir. 

Poliqon  monitorinqinin  məlumatlar  bazasının  dinamik  hissəsinə  ba-

xarkən,  aşağıdakıları  qeyd  etmək  yerinə  düşər.  Təcrübələrdən  informasi-

yanın təyin olunan həcmi, avtomatlaşdırılmış informasiya- ölçmə kompleksi 

ilə  işıqlandırılan  ötürücü  sistemlərin  köməyi  ilə  aparılır,  hansı  ki,  EHM-də 

mərkəzi posta göndərilir. Burada həyata keçirilir: ötürücülərlə informasiya-

nın  qəbulu,  məlumatların  filtrasiyası  və  qradasiya  əyriləri  ilə  onların  gös-

tərilməsi,  məlumatların  lokal  bazasının  formalaşması  və  onların  vizuallığı; 

arxivlərin formalaşması. 

Bu səviyyədə məlumatların ilkin analizi, aqroekosistemlərin vəziyyəti 

haqda  operativ  arayışların  verilməsi  məqsədə  uyğundur.  Sonra  toplanmış 

informasiyanı  baş  elmi  təşkilata  göndərirlər,  harda  ki,  pliqon  monitorinqin 

ümumi  məlumatlar  bazasına  daxil  edilir.  Aqroekoloji  monitorinq  sistemi 

qısamüddətli  təcrübələrindən  alınan  tədqiqiat  nəticələrinin  təqdim  olunma 

forması,  eksperimentin  aparıldığı  vaxtda  fiksə  olunan  bütün  xarakteris-

tikaları əhatə edir. Bu zaman maksimal informativliyin tələblərini ilkin mə-

lumatlarının  həcminin  minimallaşmasının  tələblərilə  birləşdirmək  lazımdır. 

Hesabatın  əldə  olan  formaları  aşağıdakı  xüsusiyyətləri  ilə  fərqlənirlər: 

onlarda poliqon monitorinqin bütün səviyyələrində alınmış informasiyalara 

tələbatlar  nəzərə  alınır:  onlar  tam  həcmdə  yaradılan,  bütün  ənənəvi  qısa-

müddətli  və  uzunsürən  eksperimentlərin  materiallarının  yaradılmış  struk-

turunu daşımağa imkan verir.