Maddany ň gurlu

55-nji TEMA
LABORATORIÝA IŞ
I. TEKIZ AÝNANY
Ň
 KÖMEGINDE 
ÝAGTYLYGYŇ SERPILMESINI ÖWRENMEK
119-njy surat.
Gerekli esbaplar. 
1) tekiz aýna ornaşdyrylan optiki 
disk; 2) şöhleli görkeziji ýa-da 3–6 woltly güýjenmä 
niýetlenen elektrik nakal lampoçkasy; 3) ölçegleri 
160×200 mm bolan ak galyň kagyz.
Işi ýerine ýetirmek.
1. 119-njy suratda görkezilen gurluş taýýarlanýar. 
Optiki diskiň ortasyna tekiz aýna ornadylýar.

---

150
2. Şöhleli görkezijini (ýa-da elektrik nakal lam poçkasyny) optiki 
diskiň gyrasyna berkidip, ondan aýna ýagtylyk düşürilýär.
3. Düşme burçuny üýtgedip, olara dogry gelýän serpilme burçlary 
anyklanýar. Netijeler synp tagtasyna ýazylyp durulýar.
4. Düşme burçy we serpilme burçlarynyň deňdigi barlanýar.
5. Ak galyň kagyz serpilýän şöhle tarapdaky diske ýapyşýan edip 
goýulýar. Şonda kagyzyň üstünde serpilýän şöhle görnüp durýar. 
Kagyz birneme eplense, serpilen şöhläniň başlanyşy görünýär. Bu 
hadysadan netije çykarylýar.
6. Tejribe şöhleli görkezijini optiki diskiň çep tarapyna ornaş-
dyrmak bilen gaýtalanýar.
1. Düşme burçy we serpilme burçy özara nähili gatnaşykda 
bolýar?
2. Serpilýän şöhle düşen şöhlä garanda nähili ýerleşýär? Bir 
tekizlikdemi ýa-da islendik tekizlikdemi?
3. Düşme burçy 0
°
-a deň bolsa, serpilme burçy nämä deň bolýar?
56-njy TEMA
LABORATORIÝA IŞI. ÇÜÝŞE PRIZMANYŇ
 KÖMEGINDE
ÝAGTYLYGYŇ SPEKTRE BÖLÜNIŞINI ÖWRENMEK
Gerekli esbaplar. 
Proýeksion apparat (içinde elektrik nakal 
lampasy we şöhleleri ýygnaýjy optiki sistemasy bolan gurluş); dürli 
çüýşeden ýasalan prizmalar; göçme ekran.