MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
17 
17 
17 
17 
17 
17 
17 
17 
17 
Məhz buna görə də diqqətin həmin növünü N.F.Dobrinin 
ixtiyaridən sonrakı diqqət adlandırmıĢdır. Adətən, ixtiyaridən 
sonrakı diqqətə keçid insanın artıq iradi güc sərf etməsinin 
qarĢısını alır. 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
18 
18 
IV. 7. 4. Diqqətin xarakterik xüsusiyyətləri

Psixoloji ədəbiyyatda diqqətin 5 əsas xüsusiyyətini ayırd 
edirlər. Bunlar diqqətin 
həcmi, paylanması, mərkəzləşməsi
, 
davamlılığı və keçirilməsidir.
Göstərilən xassələr bütün 
adamlarda eyni səviyyədə inkiĢaf etmir. Məsələn, bəzi 
adamlarda diqqət daha çox mərkəzləĢməyə, digərində isə 
paylanmaya meyl edir. 
Diqqətin həçmi
onun eyni vaxtda əhatə etdiyi çisimlərin 
miqdarı ilə müəyyən edilir. Diqqətin həçmi fərdi Ģəkildə 
dəyiĢən bir kəmiyyət olub və əsasən bir-biri ilə əlaqəsi 
olmayan 5

2 obyekti əhatə edir. Əksər hallarda diqqətin həc-
mini ölçmək üçün taxistoskop adlanan cihazdan istifadə 
olunur. Bu cihaz vasitəsilə qıcıqlandırıcılar (sözlər, fiqurlar, 
rəqəmlər və s.) elə nümayiĢ etdirilir ki, yoxlanılan Ģəxs 
nəzərini bir obyektdən diqərinə keçirə bilməsin. 
Diqqətin həçmi qavranılan cisim və hadisələrin bir-biri 
ilə nə qədər sıx əlaqədar olmasından aslıdır. Cisim və 
hadisələr bir birləri ilə nə qədər sıx əlaqədə olarsa diqqətin 
həçmi də bir o qədər böyük olar. Bunu aydın görmək üçün 
aĢağıdakı iki Ģəkilə nəzər salaq. 
A 
B 
Əgər birinçi Ģəkli (A) yoxlanana ani olaraq göstərib 
götürsək və orada neçə xətt çəkildiyini soruĢsaq dəqiq rəqəmi 
çətin eĢidəçəyik. Ġkinçi Ģəkli (B) göstərdikdə isə dər hal 12 
çavabını alacağıq. Burada yoxlanan 3 xəttdən ibarət olan 4 

---