MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
244 
244 
Bu dövrdə uĢaqlarda zehni, əxlaqi və estetik hisslər də 
özünəməxsus Ģəkildə inkiĢaf edir. UĢaqda hər Ģeyi bilməyə, 
öyrənməyə həvəs, təlim zamanı rast gəldiyi çətinliyi aradan 
qaldırmağa inam, Ģübhə, iĢi icra edərkən özündən razı qalmaq, 
öz “kəĢfləri” ilə fəxr etmək və s. kimi hallar baĢ verir. Bu 
dövrdə vətənə məhəbbət, böyüklərə hörmət, yoldaĢlıq, 
insanlara qayğı və s. kimi əxlaqi hisslərin əsası qoyulur. 
Ümumiyyətlə kiçik məktəblilərdə əxlaqi hisslər biliklərə, 
tədricən əxlaqi anlayıĢlara yiyələnməklə əlaqədar inkiĢaf edir. 
Kiçik məktəb yaĢı dövründə estetik hisslərin inkiĢafı, estetik 
zövqün tərbiyəsi üçün də səmərəli Ģərait yaranır.
Kiçik məktəb yaĢı dövründə uĢaqlarda
 
iradənin
inkiĢafı üçün də geniĢ imkan yaranır. Bu dövrdə uĢaq öz 
hərəkətlərini, fikir və arzularını qaydalara tabe etməli olur. Bu 
prosesdə maneələri aradan qaldırır. I-III sinif Ģagirdlərində 
iradi cəhd göstərmək bacarığı hissediləcək dərəcədə artır. 
Ġxtiyari, iradi fəaliyyət inkiĢaf etməyə baĢlayır. UĢağı iradi 
cəhdə yönəldən motivlər kəskin Ģəkildə dəyiĢir. 9-10 yaĢlı 
uĢaqlar nəyə qadir olduqlarını öz həmyaĢıdlarına göstərmək 
istəyirlər. Bu dövrdə hisslərin və iradənin inkiĢafı uĢaqda 
xarakterin inkiĢafına da əsaslı təsir göstərir. Kiçik 
məktəblilərdə təlim və tərbiyənin təsiri altında xarakterin 
intizamlılıq, dözümlülük, təkidlilik kimi iradi keyfiyyətləri 
formalaĢmağa baĢlayır. Təlim və tərbiyənin təsiri altında kiçik 
məktəblilərdə xarakterin əməksevərlik, səliqəlilik, böyüklərə 
hörmət kimi əlamətləri formalaĢır. 
Kiçik məktəblilərdə xarakterin formalaĢmasında təlim 
və tərbiyə ilə yanaĢı onlarda təqlidə meyllilik də mühüm rol 
oynayır.
Bütün bunlarla yanaĢı olaraq müəllimin qiymətlən-
dirməsi və təlimdə əldə edilmiĢ uğurlu nəticələrin təsiri altında 
kiçik məktəblilərdə özünüqiymətləndirmə formalaĢmağa 
baĢlayır. Lakin bu hal sabit xarakter daĢımır, tez-tez aĢağı 
düĢə bilir.

---