MahirəNərimanqızı

sosiometrik matris, sosioqramlarda
öz əksini tapır. Matris və 
sosioqramlar 
qrup 
üzvlərinin 
qarĢılıqlı 
seçmələrini 
aydınlaĢdırmağa imkan verir.
Sosiometrik matrisa adi idman yarıĢı yekun cədvəllərinə 
oxĢar Ģəkildə tərtib olunur. Qrup üzvlərinin adları eyni 
ardıcıllıqla üfiqi və Ģaquli Ģəkildə qeyd olunur. Əgər birinci 
adam birinci olaraq üçüncünü seçmiĢsə üçüncü xanədə 1 
rəqəmi qeyd olunur; həmin adam ikinci olaraq 6- cını seçmiĢsə
altıncı xanədə 2 rəqəmi qeyd olunur; üçüncü olaraq 4-cü adamı 
seçmiĢsə öz sırasının 4-cü xanəsində 3 rəqəmi qeyd olunur. 
Sonrakı adamların (Ģagirdlərin) seçimləri də bu qayda ilə qeyd 
olunur. Əgər seçimlər qarĢılıqlıdırsa yazılan rəqəm dairəyə 
alınır (məsələn, 

). Cədvəlin sonunda seçilmə və qarĢılıqlı 
seçilmənin miqdarı göstərilir. Nəticədə kimin daha çox 
seçildiyi (və ya seçilmədiyi) aydın olur. 
Sosiometrik seçməni göstərən sosioqrama gəldikdə bu 
qrafik Ģəklində tərtib olunur. Bunun üçün bir-birinin içərisində 
olan dörd dairə çəkilir. Ən çox seçilən qrup üzvünün sıra 
nömrəsi daxildəki dairədə, nisbətən bir-birindən çox seçilənlər 
2-ci və 3-cü dairələrdə, heç seçilməyənlər isə sonuncu – 
dördüncü dairədə qeyd olunur. Seçmənin xarakteri xətlərdəki 
oxlarla qeyd olunur. Əgər qrupda oğlan və qızlar olursa 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
220 
məsələn, qızların sıra nömrəsi kiçik dairələrdə, oğlanlarınki isə 
üçbucaqda qeyd olunur. 

---

Psixologiya
Sosiometrik seçməni göstərən matrisa 
S 
Yoxlananın 
adı 
Sey-
ran 
Adil 
ġəf-
iqə 
Tu-
ral 
Mə
mmə
d 
Bə-
növĢə 
Fidan Araz 
Kəkl
ik 
Qu
mru 
1 
Seyran 

2 
3 
2 
Adil 



3 
ġəfiqə 



4 
Tural 
3 
2 
1 
5 
Məmməd 
2 


6 
BənövĢə 



7 
Fidan 

3 
2 
8 
Araz 
1 
3 
2 
9 
Kəklik 
1 


10 
Qumru 

3 
2 
Seçmələrin 
3 
6 
6 
0 
5 
4 
1 
0 
3 
2 
QarĢılıqlı 
seçmələr 
1 
3 
3 
– 
2 
3 
1 
– 
2 
1 
ġəkil 10
231

---