MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
20 
20 
Diqqətin keçirilməsi
Ģüurlu surətdə diqqəti bir 
obyektdən digər obyektə, bir fəaliyyət növundən digərinə 
keçirməkdə təzahür edir. Məsələn, müəllim dərs zamanı 
diqqətini müxtəlif Ģagirdlərə, öz fəaliyyətinə, gözlənilmədən 
baĢ verən hadisələrə kecirir və eyni zamanda da o dərsin əsas 
məzmunundan, planından yayınmır. Keçirilmə hər hansı bir 
dəyiĢən, mürəkkəb situasiyaya daha tez bələdləĢmə qabiliyyəti 
ilə bağlıdır. Əlbəttə, diqqətin keçirilməsi bütün insanlarda 
asan baĢ vermir və çox Ģərtlərdən asılıdır. Bunlara əvvəlki və 
sonrakı fəaliyyətin qarĢılıqlı əlaqəsini və subyektin onlara 
münasivətini aid etmək olar. Ġnsan asan iĢdən çətin isə 
keçdikdə keçirilmənin göstəriçiləri aĢağı düĢür. 
Diqqətin keçirilməsi bir fəaliyyətdən digər fəaliyyətə 
keçmə tezliyində ifadə olunur və o həm də sinir sisteminin 
bəzi xassələrindən - dinamiklik və rigidlikdən asılıdır. 
Diqqətin mərkəzləşməsi 
zamanı

Ģüurumiz yalnız bir 
obyekt və ya fəaliyyətə yönəlir. Fizioloji baxımdan 
mərkəzləĢmə beyində olan dominant oyanma ocağının 
fəaliyyətilə bağlıdır. MərkəzləĢmənin masksimal intensivliyi 
yalnız bir obyektin qavranılması zamanı baĢ verir. Diqqətin 
həcmi artıqça, o mərkəzləĢmənin səviyyəsinin aĢağı 
düĢməsinə səbəb olur. MərkəzləĢmə dərk etdiyimiz cism və 
hadisələrin daha dərindən öyrənilməsinin, mürəkkəb əĢyavi 
fəalliyyətin yerinə yetirilməsinin psixoloji Ģərti kimi çıxıĢ 
edir. 
Diqqətin qeyd olunan xassələri ilə yanaĢı bir sıra 
pozulma hallarına da rast gəlmək mümkündür. Bunlara 
diqqətin 
tərəddüdünü, yayınmasını, dalğınlığı 
aid etmək olar. 
Diqqətin 
tərəddüdü
–
müəyyən 
fəaliyyət 
zamanı 
diqqətmizin gah bu, gah da baĢqa obyektə yönəlməsi, az və 
çox müddət onun üzərində mərkəzləĢməsidir. 
Hətta çox davamlı və mərkəzləĢmiĢ diqqət zamanı biz 
onun intensivlik dərəcəsinin qısa müddətli qeyri-ixtiyarı 
dəyiĢmələri ilə rastlaĢırıq. Bu diqqətin 
tərəddüdüdür. 
Diqqətin tərəddüdü N.N.Lanqe tərəfindən öyrənilmiĢdir. 

---