www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 28
28
edir. Gerçək aləm haqqında ilkin məlumatı duyğular vasitəsilə
əldə edirik. Duyğulardan kənarda heç bir idrak prosesi yoxdur.
2.
Duyğular təkcə bizim biliklərimizin mənbəyi deyil,
həm də hiss və emosiyalarımızın da mənbəyidir.
Qızıl gülün ətri bizdə müsbət hiss və emosiya yaradırsa,
çürümüĢ ətin üfunətliliyi mənfi emosional halın yaranmasına
səbəb olur.
Duyğuların insanın həyatında rolunu göstərmək üçün bu
faktı xatırlamaq yerinə düĢər.
MəĢhur həkim Botqin öz klinikasında belə bir hadisə ilə
rastlaĢmıĢdır: Xəstə bütün duyğulardan məhrumdur. Onun
ancaq bir gözü azacıq görmə qabiliyyətini saxlamıĢdır. Bir də
əlinin üstə kiçik bir sahədə dəri duyğusu hələlik qalır. Həkim
göstərir ki, əgər xəstə həmin görən gözünü yumursa, əlindəki
hissiyyatın qaldığı sahəyə heç kim toxunmursa, bu zaman
xəstə huĢa gedir, xarici aləmlə heç bir əlaqəsi qalmır.
I V . 8 . 2 . D u y ğ u l a r ı n t ə s n i f a t ı Müasir psixologiyada duyğuların təsnifatını müxtəlif
prinsiplər əsasında aparırlar. Bunlardan biri duyğuları
reseptorların yerləĢməsnə görə təsnif etməkdən ibarətdir.
Müasir fizioloji və psixoloji ədəbiyyatda reseptorları üç
qrupda
birləĢdirirlər:
ekstreoseptorlar,
intreoseptorlar,
proprioseptorlar.
Ekstreoseptorlar bədənin xarici səthində yerləĢir.
Ekstreoseptorların yaratdığı duyğular da ekstreoseptiv və yaxud xarici duyğular adlanır. Bunlara
görmə, eşitmə, iybilmə , dadbilmə və dəri duyğuları daxildir.
Ġkinci qrup reseptorlar daxili üzvlərin səthində selikli
qiĢasında yerləĢir. Bunlara isə
i
