www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 301
301
301
301
301
301
301
301
301
nıĢındakı qüsurları onun emosional-iradi inkiĢaf səviyyəsi ilə
Ģərtlənən yeniyetmə; 2) pedaqoji cəhətdən baxımsız və
nəticədə əxlaqi təsəvvürlərə yiyələnməyən yeniyetmə; 3)
əlveriĢli olmayan inkiĢaf Ģəraiti və ya tərbiyəçinin düzgün iĢ
apara bilməməsinin təsiri ilə “çətin” böyüyən yeniyetmə; 4)
uyğun gəlməyən münasibətlərlə Ģərtlənən və yaxud “xüsusi
çətin tərbiyə olunanlar”.
Psixoloqlar emosional sahəsində problemlərin olması ilə
bağlı hələ kiçik məktəb yaĢı dövründə «çətin» uĢaqların
meydana gəldiyini də qeyd edirlər. Bununla bağlı olaraq
«çətin» uĢaqları üç qrupa ayırırlar (L.D.Stolyarenko):
təcavüzkar uĢaqlar; yüksək emosionallığa malik olan uĢaqlar;
hədsiz dərəcədə utancaq, hər Ģeydən tez təsirlənən, küsəyən,
qorxaq, həyəcanlı uĢaqlar.
Təcavüzkar uĢaqlar. Adətən, elə bir uĢaq tapmaq
olmaz ki, həyatında heç olmazsa bir dəfə təcavüzkar hərəkət
etməmiĢ olsun. Lakin bunların hamısını «təcavüzkar»
adlandırmaq olmaz. Bu qrupa yalnız o uĢaqları aid etmək olar
ki, onların təcavüzkar hərəkətləri, reaksiyaları özünün
davamlılığı,affektiv davranıĢa səbəb olma xarakteri ilə
fərqlənsinlər.
Yüksək, idarə olunmayan səviyyəyə çatan emosi- onallığa malik olan tipə daxil edilən uĢaqlar hər Ģeyə çox
sərt reaksiya verirlər. Əgər onlar hər hansı bir sevinc, Ģadlıq
hissi keçirirlərsə, öz ekspressiv davranıĢları sayəsində bütün
sinfi hərəkətə gətirirlər; əgər onlar əzab, iztirab hissləri
keçirirlərsə – onların iniltisi, ah-vayı, ağlamağı həddindən
artıq uca və diqqəticəlbedici olacaqdır.
