MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
472 472 «azərbaycanlılar»la əvəz olunmasının «müqavimətsizlik» və milli mənlik şüurunun etinasızlığı ilə bağlamaq nəinki ağlabatan deyildir, bu elmi obyektivlikdən çox uzaqdır. Maraqlıdır ki, akademik xalqın təbii istəyilə milli mənlik şüurunda yer tapan «türk» etnoniminə münasibətdə etinasızlıqdan bəhs etdiyi halda, «azərbaycanlı» etnoniminin «kütləvi mənlik şüuruna» yeridilməsini yanlız inzibati-amirlik sisteminin siyasi-ideoloji amilləri ilə deyil, zamanca üst-üstə düşən mədəni inqilab, sənayeləşmə proseslərinin etnososial nəticələrilə əlaqələndirir. Hətta, Ə.Daşdəmirovun fikrincə, nəticə etibarilə bu və ya digər etnonimin (türk, azərbaycanlı və b.) necə və nə məqsədlə yayılması, qərarlaşması deyil, vacib məsələ xalqın əsas kütləsi tərəfindən bu etnonimin qəbul edilməsi, yaxud rədd olunmasıdır: «Bu baxımdan, «azərbaycanlılar» etnonimi, onun «müəllifləri»nin siyasi niyyətlərindən asılı olmayaraq Azərbaycan etnosunun şüuruna, demoqrafik toplumun psixikasına möhkəm daxil olmuşdur. Və bu real etnik vəziyyəti dəyişmək cəhdləri insanlar üzərində, onların mentallığı, mənəvi mənliyi üzərində zorakılıqdan başqa bir şey deyildir» [72, 141]. İnzibati-amirlik sisteminin siyasi-ideoloji amilləri ilə etnonimin adında nə cür dəyişikşliklərin baş verməsi barədə geniş müzakirə açmadan, qeyd etmək istərdik ki, burada akademiklə razılaşmadığımız əsas məqam vurğunun etnonimin necə və nə məqsədlə yayılmasının deyil, etnonimin xalq kütləsi tərəfindən iqrar və ya inkarının üzərinə düşməsi məsələsidir. Daşdəmirovun fikrindən belə anlaşılır ki, bir millətin məqsədcə, mənaca ona yaxın və doğma olan türk etnonimini deyil, işğalçılıq dövründə «yuxarıdan aşağıya» ona zorla qəbul etdirilən istənilən etnonimi, o cümlədən «azərbaycanlı» kimliyini qəbul
|