Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

C ho‘chqa zotlari
Cho‘chqalar o ‘zlarining biologik xususiyatlariga 
ko‘ra oziq-ovqat sanoatini go‘sht va go‘sht mahsulotlari 
bilan ta’minlashda salmoqli o ‘rin egallaydi. Ular 
o ‘zlarining serpushtligi, tez yetiluvchanligi, turli xil 
oziqlami iste’mol qilishlari bilan boshqa tur hayvon- 
lardan ajralib turadi. Ular bir yilda ikki marta bolalashi 
mumkin. Har bolalashda ayrim hollarda 20-22 tagacha 
bola beradi. Ular 7 oyligida jinsiy balog‘atga yetadi. 
Qochgan cho‘chqalar 114 kunda bola tug‘adi.
Cho‘chqalaming so‘yim chiqimi 6-7 oyligida 
70-75 foizni tashkil etadi. Ayrim yirik vakillarida bu 
ko'rsatgich 80 foizni tashkil qiladi.
Cho‘chqa zotlari o ‘zlarining tez yetiluvchanligi va 
go‘shtdorligi bilan bir-birlaridan farq qiladi. Eng tez
24
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yetiluvchan zotlari, asosan: yirik oq cho‘chqa, Ukraina 
cho‘l oq cho‘chqasi, mirgorod, breytov, liven, kalinin, 
shimoliy sibir, berkshir kabilar hisoblanadi.
Y irik oq cho‘chqa zoti - Angliyada yaratilgan 
bo‘lib, u Rossiyaga o ‘tgan asming 80-yillari olib 
kelingan. Ular ustida tanlash va saralash ishlarini olib 
borish natijasida o ‘lka sharoitiga yaxshi moslashib ket- 
di va hozirgi vaqtda barcha respublikalarda boqiladi. 
Bu zotning yaxshi boqilgan yiriklari 350-380 kggacha 
tosh bosadi. Urg‘ochilari - 250-280 kg, ayrim hollarda 
350 kg vaznga ega. Bo'rdoqiga boqilgan 6-7 oylik 
bolalari 90-110 kgga yetadi. Go‘sht uchun boqilgan 
cho‘chqalaming go‘sht chiqimi 73-78 foiz, sermoy 
cho‘chqalamiki 87 foizgacha yetib boradi.
U kraina cho‘l oq cho‘chqasi - Ukraina janubida 
cho‘l zonasida yaratilgan. Bu zot go‘sht-moy yo‘na- 
lishiga mansub. Bu zot o‘zining mustahkam va pishiq 
konstitutsiyasiga egaligi bilan yirik oq cho‘chqa zoti- 
dan ajralib turadi. Ular yaylovda boqishga yaxshi 
moslashgan. Erkaklarining vazni 300-350 kg, urg‘o- 
chilari 220-250 kg. Bo‘rdoqiga boqilgan 9-12 oylik 
bolalarining tirik vazni 180-200 kg atrofida bo‘ladi.