Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Sifatli go ‘sht va go‘sht m ahsulotlari
yetishtirishda ayrim tadbirlar
Ikkinchi jahon urushidan so‘ng boshqa respubli- 
kalarda bo‘lganidek, 0 ‘zbekistonning barcha viloyat- 
larida go‘sht sanoati o ‘z texnikaviy potentsialini tiklab 
oldi va taraqqiy eta boshladi. Yangi go‘sht kombinatlari 
va kushxonalar barpo etildi. Mahsulot ishlab chiqarish 
liniyalari va katta quvvatga ega bo‘lgan qurilma va 
uskunalar bilan jihozlandi. Umuman, hozirgi vaqtda 
barcha jarayonlar to‘la quvvat bilan, avtomatlar va 
texnika yordamida ishlashga tayyorlangan. Bulardan 
tashqari, korxonalarda texnik mahsulotlar, hayvonlar 
uchun oqsil oziqlar, tibbiyot uchun turli preparatlar va 
galanteriya anjom va buyumlari tayyorlash ishlari ham 
amalga oshirilmoqda.
So‘nggi yillarda go‘sht sanoati tizimida barcha 
texnologik jarayonlami takomillashtirish, savdo tash- 
kilotilariga sifatli go‘sht va go‘sht mahsulotlari yetkazib 
berish tadbirlari tobora jadallashtirilmoqda. Shuning- 
dek, so‘yilgan hayvonlar qoni, suyagi, iste’molga 
yaroqsiz bo‘lgan hayvon chiqitlaridan foydalanish, 
o ‘simlik moyi, oqsil tayyorlash ishlari ham yo‘lga 
qo‘yilmoqda. Fizika, kimyo va mikrobiologiya fan 
yutuqlaridan amaliyotda keng foydalanilmoqda. Bu esa 
mahsulot chiqitlaridan unumli, ishning ko‘zini bilgan 
holda foydalanish imkonini beradi. Hozirgi zamonaviy 
go‘sht kombinati - yuksak ishlab chiqarish quw atiga, 
hamda murakkab agregat, avtomatlar va konveyer 
liniyalariga ega bo‘lgan sanoat kompleksi hisoblanadi. 
Sun’iy usulda sovutib berish imkoniga ega bo‘lgan 
sovuq xonalari yetarlidir. Bulardan tashqari, ular 
keng miqyosda yuqori sifatli oziq-ovqat mahsulotini 
tayyorlab berish, texnik mahsulot yetishtirish va 
hayvonlar uchun to‘la qiymatli oziq ishlab chiqarish 
imkoniga ega.
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

G o‘sht kombinatlarining ishlab chiqarish sexlari 
asosan quyidagilardan iborat:
1. Hayvonlami so‘yishdan oldin saqlash sexi.
2. So‘yish va tanasini ishlash sexi. Unga hayvon 
go‘sht mahsulotlarini qayta ishlash bo‘limi ham kiradi.
3. Kolbasa va go‘sht konservasi tayyorlash sexi va 
muzlatgich.
4. Texnik chiqindilar va mahsulotlami qayta ish- 
lash va hayvonlarga oziq tayyorlash sexi shular jum- 
lasidandir. Bulardan tashqari, yana bir necha yor- 
damchi sexlar faoliyat ko‘rsatadi. Masalan, muzlatgich 
qurilmalaridan iborat sex, mexanik-ta’mirlash sexi, 
elektrlashtirish sexi, isitish va issiqlik yetkazib bemv- 
chi sex kabilar bo‘lib, ular korxonaning bir me'yorda 
ishlashida 
muhim 
ahamiyat kasb 
etadi. 
Lekin, 
respublikamizdagi go‘sht kombinatlarining yuqori 
darajada, yuksak unum bilan ishlashi uchun yana bir 
qancha muammolami hal qilish talab etiladi. Masalan, 
hayvonlami so‘yish va so‘yilgan tana qismlariga 
qayta ishlov berish ishlarini konveyer asosida baja- 
rish, konveyemi harakatga keltirishni gidro-puls 
asosida amalga oshirish, hayvonlami elektr toki bilan 
karaxtlash ishlarini rotatsion bokslarda mexanizatsiya 
va avtomatlar yordamida bajarish, so‘yilayotgan 
hayvon qonini iste’mol qilish maqsadida yopiq sistema 
yordamida to‘laligicha tanadan ajratib olish, tanani 
nimtalash ishlarini maxsus, qulay va oddiy asboblar 
yordamida bajarish; terini tanadan shilib olish uchun 
mexanik usulda teri ostiga siqiq havo yuborish, teri- 
ni maxsus mexanik moslamalar yordamida va unda 
go‘sht hamda moy parcha, bo‘laklari bo‘lmagan holda 
shilib olish; hayvon kalla-pochalarini tanadan ajratib 
olishni mexanizatsiya yordamida amalga oshirish, 
nimtalanmagan tanani quruq usulda tozalash, o‘ziyozar 
avtomatik elektron tarozlarida tortish kabilar o ‘z yechi- 
mini topishi talab etiladi.
13
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Inson hayoti uchun nihoyatda zarur bo‘lgan go‘sht 
mahsulotlarini yetishtirish ko‘p jihatdan texnologik 
jarayonlaming to‘g‘ri bajarilishi va sanitariya-gigi- 
yena talablariga to‘la rioya qilinishiga bog‘liq. Bu 
borada tasdiqlangan tavsiyalar, talablar to ‘plami va 
qo‘llanmalar muhim ahamiyat kasb etadi.
Go‘sht sanoati korxonalarida mahsulotning sifatli 
va iste'molga yaroqli bo‘lishida davlat nazorat organ- 
larining tutgan o‘mi nihoyatda muhim va mas’uli- 
yatlidir. Bunda mahsulotning sifat darajasida belgilari 
aniqlanadi, uning turlarini iste'mol qilishga yaroqliligi 
va shunga ko‘ra ulaming natxi ham belgilanadi.
Sifatli mahsulot yetishtirishda eng muhim omil- 
lardan biri, har bir ishchining sog‘lom bo‘lishi, shaxsiy 
gigiyenasiga mas’uliyat bilan qarashi, santiraiya ta- 
lablarini bilishi va unga to‘la rioya qilishi, o‘z o‘mi va 
asbob-uskuna, idish-tovoq va h.k.laming hamma vaqt 
toza boiishiga alohida ahamiyat berishi hisoblanadi.
Hukumatimiz tomonidan ko‘rsatilgan tadbirlar aso- 
sida boshqa qishloq xo‘jalik mahsulotlari bilan birga 
sut va go‘sht ishlab chiqarish ham yil sayin o‘sib 
bormoqda.
0 ‘zbekistonda qudratli sut sanoati mavjud, ko'plab 
sut zavodlari barpo etilgan. Yog‘ ishlab chiqamvchi 
zavodlar yangidan yoki qaytadan qurilgan. Sut konser- 
valari ishlab chiqaradigan zavodlar ham mavjud. Le- 
kin xom ashyoning kamchilligi sababli bu zavod va 
kombinatlar to‘la q u w at bilan ishlamayapti. Ishlab 
chiqarilayotgan mahsulot aholi talabini hozircha to‘la 
qondira olmayapti.
Barcha mehnat jarayonlari avtomatik boshqarila- 
digan sut korxonalari, garchand yuqori ishlab chiqarish 
quw atiga ega bo‘lsa-da, ulaming ish unumdorligi talab 
darajasida emas.
Hozirgi vaqtda ko‘plab viloyat tumanlarida sut- 
ni qayta ishlash texnologiyasini va xom ashyo sifatini
14
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yaxshilash yo‘li bilan, hamda sog'ib olingan sutni sut 
zavodlariga yoki to‘g ‘ridan-to‘g‘ri iste'molchilarga, 
ya'ni shahar va tuman aholisiga, kasalxona, maktab, 
bog‘cha va hokazolarga j o ‘natish oldidan sovutiladigan 
va unga dastlabki ishlov beriladigan sutxonalari bo‘lgan 
chorvachilik fermer xo‘jaliklarini yanada kengaytirish 
va takomillashtirish ishlari olib borilmoqda.
Umid qilish mumkinki, yaqin yillarda barcha 
muammolar barham topadi. Chorvachilik mahsulotlarini 
ishlab chiqarish bir necha marta ortadi, uning sifati 
yaxshilanadi, tannarxi esa arzonlashadi.
Chorva mahsulotlarini qayta ishlash natijasida tayyor 
mahsulotlar assortimenti ortadi, sifati yaxshilanadi. 
Xalqimizning 
hayoti 
yanada 
farovonlashadi. 
Bu 
muammolaming ijobati uchun barcha imkoniyat va 
sharoitlar yetarlidir.
15
www.ziyouz.com kutubxonasi

---