Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

ichimlikni tayyorlash texnologiyasi 
qu-
yidagicha. 
Ya'ni, 
kislotadorlik darajasi 60-70°T 
bo‘lgan sut zardobi 90-95°C da pasterlanadi va 28°C 
gacha ilitiladi. Suyuqlik miqdoriga ko‘ra 5 foiz 
miqdorda xamirturish achitqisi qo'shiladi. Unga turli 
aromatizatorlar va kuydirilgan qand solinadi. Mahsulot 
28°C da 5-8 soat davomida etiladi. Uning etilishi, su- 
yuqlik yuzasida ko'pik hosil bo'lishidan aniqlanadi. 
Tayyor boMgan ichimlik sovitiladi va maxsus idishlarga 
solingan holda iste'mol uchun jo'natiladi.
Ishlab chiqarishda achitqi sifatida novvoyxona 
xamirturishidan foydalaniladi. U sut tarkibidagi lak- 
toza moddasini parchalanib ketishidan va nobud bo‘- 
lishidan saqlaydi. Lekin, bunday ichimlikka 10% 
qand qo'shiladi. Binobarin, ichimlik tarkibida mineral 
moddalar, azotli birikmalar, v-guruh vitaminlari va 
boshqa xil komponentlar yetarli darajada boMishi 
aniqlangan. Binobarin, bunday ichimliklar shifobaxsh 
va parhez ichimlik hisoblanadi. Hozirgi vaqtda sut 
zardobidan tayyorlanadigan 20 dan ortiq ichimlik ishlab 
chiqarilmoqda. Ular o'zining shifobaxshligi, tarkibi, 
xushho‘rligi, hidi va mazasi bilan yuqori baholanadi.
Sut 
zardobidan 
tayyorlanadigan 
ayrim 
ichimliklar. 
Barcha hamdo‘stlik mamlakatlarida va 
turli xil oMkalarda sut zardobidan har xil xushho‘r 
ichimliklar tayyorlash ishlari yaxshi yoMga qo‘yilgan. 
Jumladan, belorussiyadagi orshansk sut zavodida 
«bodrost» deb nomlangan ichimlik tayyorlanadi. Uni 
tayyorlashda saxaroza, aromatizator sifatida magiz, 
kuydirilgan qand va har xil ziravorlardan foydalaniladi. 
Sut z ardobi kefir (qatiq) tomizgMsi bilan achitiladi. 
Buning uchun yog‘sizlantirilgan sut zardobi muhim 
ahamiyat kasb etadi.
160
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

«Achitqili 
atsidofiI» 
ichimligi. 
Bu 
ichimlik 
leningrad texnologiya instituti xodimlari tomonidan 
yaratilgan. Uni tayyorlash texnologiyasi quyidagicha 
bo‘ladi. Ya'ni, pasterlangan sut zardobiga yuqori mazali 
qo‘shimchalar va aromatli moddalar solinadi. Mahsulot 
rangsizlantiriladi. Solinadigan sharbat isitiladi, tomizg‘i 
qo'shiladi, idishlarga quyiladi, sovitiladi, etiltiriladi 
va sovuq xonalarda saqlanadi. Mahsulot 0,5 1 li shisha 
idishlarga solinadi, og‘zi yaxshilab berkitiladi va 
16-18 soat davomida 30-33°C da saqlanadi. Uning 
kislotadorlik darajasi 75-100°T ga tengdir. Ichimlik
6-8°C da saqlanadi.
«Salqin» (proxlada) 
ichimligi. 
Bu 
ichimlik 
o‘zining texnologiyasiga ko‘ra ikki xil bo‘ladi. Shakarli, 
va mevali. Ulami tayyorlash texnologiyasi quyidagicha. 
Ya’ni pasterlangan va rangsizlantirilgan sut zardobiga 
bulg‘or va atsidofil achitqi tayoqchalari, xamirturish, 
bijg‘ituvchi laktoza, talabga ko‘ra turli qo‘shimcha 
(qand, meva sharbati, aromatli birikmajlar solinadi. 
Sut zardobi filtrlanadi, separatlanadi va 95-97°C gacha 
isitiladi. Shu haroratda mahsulot 45-50 minut saqlanadi, 
so‘ngra 35°C gacha sovitiladi. Retseptura talabiga 
ko‘ra qand, meva sharbati qo‘shiladi va yaxshilab 
aralashtiriladi. 
Bu 
tadbir 
maxsus 
aralashtirgich 
yordamida amalga oshiriladi.
«Salomatlik» («zdorove») ichimligi. Bu ichimlik 
qirg‘izistonda ixtiro etilgan bo‘lib, u asosan pishloq, 
tvorog zardobidan tayyorlanadi. Ichimlik atyyorlashda 
sut-achitqi streptokokk, bulg'or va atsidofil, hamda 
pishloq tayoqchalari (bakteriyalari)dan foydalaniladi. 
Ular dastlab tomizg‘i sifatida yog‘sizlantirilgan sut- 
dan tayyorlanadi. Kislotalik darajasi 30°C dan ortiq 
bo‘lmagan sut zardobi 75-85°C da pasterlanadi 
va u 15-20 sekund davom etadi. So‘ngra 43~45°C 
gacha sovitiladi. Hamda mahsulot miqdoriga ko‘ra 
5-10% achitqi bilan ishlanadi. Mahsulot yaxshilab
161
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

aralashtiriladi va zudli bilan shishalarga quyiladi. Shi- 
shalaming og‘zi berkitiladi va 43-45°C da termostatda 
saqlanadi. Uning kislotalik darajasi 100°C ga etishi, 
uning tayyor bo‘lganligidan dalolat beradi va u 8°C li 
sovuq xonalarda saqlanadi. «Salomatlik» ichimligi yo- 
qimli hidga ega va sut-qatiq mazasini bildiradi. Rangi 
och-ko‘kimtir, kislotaliligi 120°T va tarkibida quruq 
modda o‘rtacha 6 foizni tashkil qilishi mumkin.