Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Sut zardobi va undan oziq-ovqat sanoatida
foydalanish
Sut zardobi 
- sut mahsulotlari (pishloq, suzma, 
tvorog, kazeinjni qayta ishlash natijasida olinadi. U 
nihoyat foydali ichimlik bo‘lib, aholini sutga va sut 
mahsulotlariga bo'lgan talabini birmuncha qoplashda 
muhim ahamiyat kasb etadi.
Sut zardobining qiymati iming tarkibidagi uglevod, 
lipid, mineral tuz eritmalari, vitaminlar, organik 
kislotalar, fermentlar miqdori bilan belgilanadi. Shunga
158
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

qaramasdan ayrim sut zavodlarida sut zardobining de- 
yarli 50 foizi to‘kib yuboriladi. Bunga asosiy sabab, 
sut zardobidan turli xil ichimliklami tayyorlash texno- 
logiyasini har tomonlama takomillashmaganligi, mah- 
sulotni qayta ishlash sexlarini bunyod etilmaganligi, 
shuningdek, maxsus asbob-uskunalarining bo‘Imasligi 
hisoblanadi. Shuning uchun shaxsan 0 ‘zbekiston vi- 
loyatlarida sut zardobiga maxsus ishlov bermasdan uni 
shundayligicha iste'molga chiqariladi. Binobarin, bunda 
birmuncha energiya va mehnat sarfi tejaladi.
Sut zardobi va uning ichimlik sifatida qiymati. 
Sut zardobining ichimlik sifatida foydalanishdan 
maqsad uning tarkibidagi biologik aktiv moddalaming 
va barcha turdagi to‘yimli moddalami inson organizmi 
uchun foydali va osonlik bilan o'zlashtirilishidan 
iboratdir.
Pasterlangan sut zardobini maxsus aromat va mazali 
qo‘shimchalar bilan boyitish natijasida turli xildagi 
to'yimli ichimliklami tayyorlash imkonini beradi. 
Bunday ichimliklarga bo'lgan talab hamma vaqt yuqori 
darajada bo'ladi.
Jumladan, G'arbiy Yevropa davlatlarida «ruvella» 
deb ataladigan ichimlik sut zardobiga ayrim meva 
ekstratlari va shakar qo'shilgan holda tayyorlanib 
iste'molchilarga chiqariladi. Ba'zan undan «kokteyl» 
tayyorlash uchun ham foydalaniladi. Yoz oylarida esa 
uni muzlatilgan xolda sotuvga chiqariladi.
Sut sanoatida pishloq va tvorog tayyorlash nati- 
jasida olinadigan sut zardobidan alkogolsiz va rangsiz, 
hushbo‘y ichimlik tayyorlanadi. Uning aromatli va 
turli rangda boiishida kuydirilgan qanddan ham 
foydalaniladi. Ayrim mamlakatlarda, jumladan olmoni- 
ya, aqsh, norvegiya kabi oikalarda sut zardobidan, sut 
kislotasiga boyitilgan, aromatlashtirilgan va ferment 
miqdori ko‘p boigan ichimliklar tayyorlanadi. Masalan, 
polshada sut zardobidan o‘zidan gaz chiqaruvchi (shi-
159
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

puchiy), quritib un holiga keltirilgan va suvda eritib 
ichiladigan ichimliklar tayyorlanadi.
Bunday