Marketingni boshqarish

Taqsimot iogistikasining sohalarda qollanilishi va o‘zaro hamkorligi

Taqsimot logistikasi faoliyatini aniqlashda ikki yo‘1 mavjud. Birinchisi, yetkazib beruvchi ombordan tayyor mahsulotni jo ‘natish operatsiyalar kompleksini o‘z ichiga oladi. ikkinchisi, ancha keng qamrovga ega vazifalar. Taqsimot logistikasi butun moddiy mahsulot aylanishini — mahsulot o‘qim liniyasidan tushishidan boshlab iste’molchining omboriga tushgungacha boigan jarayon 62 I.uni amalga oshiradi. Bunda taqsimlash vazifalari mikro- va makrologistika darajasida hal etilishi hisobga olinishi kerak. Mikrologistika darajasida quyidagi vazifalar hal etiladi: • sotish jarayonini rejalashtirish; • mahsulotni o‘rash usulini tanlash, uni butlash va konservalash; • mahsulotni yuklashni tashkil etish; • mahsulotni iste’mol etiladigan joyga tamsportda tashilishini nazorat qilish hamda mahsulotni iste’molchiga yetkazish; • sotuvdan keyingi xizmatlarni tashkil etish. Taqsim ot logistikasining makro darajasida hal etiladigan vazifalari quyidagilardan iborat: • moddiy oqimlarni taqsimlash chizmasini tanlash; • taqsimlash vositalarini shakllantirish; • taqsimlash markazlarini joylashtirish. I x>gistika tizimlarining xususiyatlarini o‘rganishda bu tizimlarni boshqarish va (yoki) optimallashtirish uchun modellardan loydalanishadi. Uni sun’iy model va turli vositalar yordamida (so‘z, grafika, l«»>'ika bilan ta’riflab) o‘rganib, haqiqiy analog sifatida ta’riflash mumkin. l iar qanday model keng qamrovli boiishi mumkin emas, u aniq muammoni yechishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak, belgilangan paytga qaror qabul qilishni ta’minlashi zarur, chunki kechikib iiabul qilingan qaror xato yoki umuman keraksiz bo‘lishi mumkin. Odatda, so‘z orqali ifodalangan va matematik iqtisodiy modellar airaliladi. M atematik modellarning afzalligi aniqligi, tekshirish mumkin boMganligi va hokazolarda ko‘rinadi. So‘z orqali ifoda etiladigan model modelning umuman mavjud bolmaganidan yoki I>• > Imasa reallikni soxtalashtiruvchi matematik modeldan foydalam h dan ko‘ra afzalroqdur. I x)gistik model deganda o‘zining o ‘rindoshi sifatida foydalaniladigan mavhum yoki moddiy bo‘lgan logistik jarayon yoki logistik li/imning har qanday shakli tushuniladi (4.1-rasm). Bu yerda: I) xaridor talabini o‘rganish; 63 4 .1-rasm. Sotuv jarayonining tarmoqii logistik models. 2) buyurtmaiar portfelini shakilantirish; 3) iste’molchilar bilan xo‘jalik aloqalarini o‘matish; 4) sotuv boVicha izlanishlarni moliyalashtiiish; 5) korxonaning ishlab chiqarish quvvatlarini assortm ent bo‘yicha ta’minlash; 6) mol yetkazib berish (sotuv) bo'yicha shartnomalarni tuzish; 7) tovarlarga narx belgilash; 8) tayyor mahsulot zaxiralarini yaratish; 9) taqsimlash kanallarini tanlash; 10) sotuvchi va qayta sotuvchilarni rag‘batlantirish; 11) mahsulot (xizmat)ni iste’molchilar (xaridorlar)ga yetkazib berishni tashkil qilish; 12) shartnomadagi majburiyatiar bajarilishining nazorati; 13) xaridor va vositachUar bilan hisob-kitoblar; 14) iste’molchilarga xizmat ko‘rsatish; 15) sotuv rejalarining bajarilishini baholash; 16) sotuv operatsiyalarini moUyalashtirish; 17) iste’molchilarning to‘lovga layoqatli talabini qondirish va foyda olish. Taqsimot logistikasi tushunchasini logistika tushunchasining umumiy aniqlanishi asosida osongina tushunish mumkin. Moddiy vositalar oqimini bevosita to‘g‘ridan~to‘g‘ri boshqarib, o‘z ichiga quvidagilarni oladi: 64 moddiy oqimni ishlab chiqarishga qadar yetkazadi; oqimning ishlab chiqarishning ichkarisidan o ‘tish jarayonlurini boshqarish; - tayyor mahsulotiarni iste’molchilarga yetkazish jarayonlarinboshqarish. Taqsimot logistikasining aniqlanishi quyidagicha ifodalanadi: i .icisimot logistikasi bu kompleks ravishda о‘zaro boglangan vazil.ilar boiib, turli ulgurji xaridorlar o‘rtasida moddiy vositalar oqimini taqsimlash jarayonida amalga oshiriladi, ya’ni tovarlaming ulgurji savdosi jarayonida amalga oshadi.