Mavzu: Konstruksiyalash haqida umumiy ma’lumot va mashina yaratish tartibi

5.3. Jihozlarni funksional texnologik asoslari bo`yicha
guruhlarga bo`lish

Mashinasozlik va oziq-ovqat sanoati korxonalarida ishlatiladigan jihozlarni funksional umumiyligi bo`yicha jarayonlarni bajarish bilan ajratish mumkin. Mahsulot ishlab chiqarishda jihozlarning ish bajarishi bilan ham guruhlarga bo`linadi. Funksional qarashda jihozlarning sinflarga bo`laklab qarasak unda xom ashyoni ishlov berishdan boshlab, tayyor mahsulot olguncha quyidagilarga bo`linishi mumkin: Masalan,

1. 
   Mahsulotni (xom ashyoni) asosiy ishlov berishga tayyorlash;
   
2. 
   Asosiy texnologik jarayonlarni bajarish;
   
3. 
   Oxirgi qo`shimcha ishlov berish (sifatli qilib tayyorlash).
   

Ba’zi bir o`xshash alomatlarni hisobga olib, asosiy jihozlar guruhini kichik guruhlarga bo`lamiz.
I. Mahsulotni (xom ashyoni) yarim mahsulotga yoki asosiy texnologik operatsiyalarga tayyorlovchi jihozlar:

1. 
   Xom ashyoni yuvish, ustki qobig`idan tozalash, saralash va boshqa chiqindilardan tozalash jihozlari;
   
2. 
   Mashinasozlik oziq-ovqat mahsulotlarini sterilizatsiyalash, shisha, sig`im, banka va yuvish jihozlari. Texnologik jihozlarni sanitarlik ishlov berish qurilmalari: katta idishlarni va boshqa qurilmalarni ko`rish.
   
3. 
   Saqlash va mahsulotni yuborish, uzatish jihozlari.
   

II. Texnologik jihozlarning mexanikaviy ishlov berish yo`li bilan ajratish guruhi.

1. 
   Iste’mol qilib bo`ladigan xom ashyo yoki yarim ishlov bergan mahsulotni kesish yo`li bilan ajratish jihozlari;
   
2. 
   Xom ashyoni maydalash yo`li bilan ajratish jihozlari;
   
3. 
   Bir xil tarkibdan iborat bo`lmagan suyuq mahsulotlardan katta va kalloidli zarrachalarni ajratish jihozlari (tindirish, filtrlovchi qurilmalar, sentrifuga, seperator va gidrosiklonlar);
   
4. 
   Suyuqlik ajratuvchi jihozlar.
   

III. Mexanikaviy yo`l bilan xom ashyolarni qo`shish texnologik jihozlari:

1. 
   Har xil mahsulotlarni qo`shish aralashtirish yo`li bilan bo`ladigan jihozlar;
   
2. 
   Suyuq xom ashyo qo`shish uslubi bilan (emulsiya, ko`pik, suspenziya) tayyorlash jihozlari;
   
3. 
   Qo`shish, aralashtirish yo`li bilan qattiq mahsulotlar jihozi.