arini samarali o’tkazish uchun zarur va unga ongli munosabatda bo’lishi va ma
qsadga muvofiq usulda jalb qilishi hisoblanadi.
“Men” - obrazi va o’z-o’ziga baho berish.
Bir shaxsda o’z-o’ziga nisbatan
baholar tizimi shakllanadiki, bu tizim ham
obrazga mos tarzda har xil bo’lishi mumkin. Bu baho aslida shaxsga boshqalarning
real munosabatlariga bog’liq bo’lsa-da, aslida u shaxs ongi tizimidagi mezonlarga,
ya’ni uning o’zi subyektiv tarzda shu munosabatlarni qanchalik qadrlashiga bog’liq
tarzda shakllanadi.Masalan, maktabda bir fan o’qituvchisining bolaga nisbatan
ijobiy munosabati, doimiy maqtovlari uning o’z-o’ziga bahosini oshirsa, boshqa bir
o’qituvchining salbiy munosabati ham bu bahoni pastlatmasligi mumkin.Ya’ni bu
❖
O’z-o’ziga baho o’ta yuqori ham shaxs xulq-atvoriga yaxshi ta’sir
ko’rsatmaydi. Chunki, u ham shaxs yutuqlari yoki undagi sifatlarning boshqalar
tomonidan sun’iy tarzda bo’rttirilishi, noo’rin maqtovlar,
turli qiyinchiliklarni
chetlab o’tishga intilish tufayli shakllanadi.
❖
O’z-o’ziga bahoning past bo’lishi ko’pincha
atrofdagilarning shaxsga
nisbatan qo’yayotgan talablarining o’ta ortiqligi, ularni uddalay olmaslik, turli xil
e’tirozlarning doimiy tarzda bildirilishi, ishda, o’qishda
va muomala jarayonidagi
muvaffaqiyatsizliklar oqibatida hosil bo’lishi mumkin
❖
O’z-o’ziga baho o’ta yuqori ham shaxs xulq-atvoriga yaxshi ta’sir
ko’rsatmaydi. Chunki, u ham shaxs yutuqlari yoki undagi sifatlarning boshqalar
tomonidan sun’iy tarzda bo’rttirilishi, noo’rin maqtovlar, turli qiyinchiliklarni
chetlab o’tishga intilish tufayli shakllanadi.
❖
O’z-o’ziga bahoning past bo’lishi ko’pincha atrofdagilarning shaxsga
nisbatan qo’yayotgan talablarining o’ta ortiqligi, ularni uddalay olmaslik, turli xil
e’tirozlarning doimiy tarzda bildirilishi, ishda, o’qishda va muomala jarayonidagi
muvaffaqiyatsizliklar oqibatida hosil bo’lishi mumkin. Xulosa o‘rnida ta’kidlash
lozimki,
maktablar motivatsiya, imkoniyatlar va shaxsiy muvaffaqiyatga intilish
dargohiga aylanishi uchun ta’limni o‘quvchining o‘z-o‘zini kashf etish vositasiga
aylantirish lozim. Bu esa eng birinchi navbatda, millat ko‘zgusi — muallimlarning
bilim va innovatsion salohiyatiga bog‘liqdir.
Dostları ilə paylaş: