paytda keladi. Qolaversa, egallangan mutahassislik, orttirilgan mehnat malakalari
va bilimlar ham juda muhim bo‗lib, shu muhitdagi ijtimoiy normalar xarakteriga
ta‘sir qiladi. Lekin baribir shaxsning kimlar bilan, qanday o‗zaro munosabatlar
muhiti ta‘sirida ekanligi uning yetuklik davridagi ijtimoiylashuvining muhim
mezonlaridandir. Shuning uchun ishga kirishdagi asosiy motivlardan biri – o‗sha
jamoaning qanday ekanligi, bu yerdagi o‗zaro munosabatlar, raxbarning kimligi
va uning jamoaga munosabati bo‗lib, ko‗pincha oylik-maosh masalasi ana
shulardan keyin o‗rganiladi. Shuning uchun mehnat jamoalarida yaxshi, sog‗lom
ma‘naviy muhit, adolat va samimiyatga asoslangan munosabatlar har bir inson
taqdirida katta rolь o‗ynaydi.
Katta yoshdagi ijtimoiylashuvning
o‗ziga hosligi shundaki, unda
individualizatsiya jarayoni aniqroq, sezilarliroq kechadi. Chunki katta odam
nafaqat tashqi ta‘sirlarni o‗zlashtiradi, balki o‗zidagi iqtidor, malakalari bilan
boshqalarga ham tarbiyaviy ta‘sir, shaxsiy o‗rnak ko‗rsatish imkoniyatiga ega
bo‗ladi. SHu nuqtai nazaridan, karilikning ijtimoiy mohiyati shundaki, ota-
bobolarimiz, onaxonlarimiz asosan o‗zlaridagi mavjud ijtimoiy tajribani
boshqalarga(farzandlar, nabiralar, mahalladagi yoshlar va xokazo) uzatish bilan
sho‗g‗ullanadilar va bu narsa ayniqsa, Sharq xalqlarida juda e‘zozlanadi. SHu
sababli ham mustaqil yurtimizda qariyalar ehzozlanadi, mahallaning boshqaruv
rolьi kun sayin oshirilmoqda, oila tarbiyaning bosh o‗chog‗i sifatida davlat
himoyasida bo‗lib kelmoqda. Bu mustaqil davlat yoshlarida yangicha tafakkur va
ongning shakllanishiga, yurtga sadokat, vatanparvarlikning rivojiga o‗z hissasini
qo‗shadi.
Iqtisodiy munosabatlar ham shaxs ongi va uning insoniy xususiyatlari
shakllanishida katta rolь o‗ynaydi. Masalan, bosqichma-bosqich bozor
munosabatlariga o‗tayotgan O‗zbekiston sharoitini oladigan bo‗lsak, yangicha
iqtisodiy o‗zgarishlar, bozor, raqobat, legalizatsiya, liberalizatsiya, ya‘ni
erkinlashtirish va shunga o‗xshash yangiliklar har bir shaxsning moddiy boyliklar
va ularga bo‗lgan shaxsiy munosabatlarida aks etib, uning iqtisodiy ongi, tafakkuri
va iqtisodiy xulqi normalarini belgilaydi.
Dostları ilə paylaş: