Mavzu: traktor va avtomobillarni yurish qismi, boshqarish mexanizmlari va ish jihozlari

 
 
1.14-rasm. G‘ildirakli 
traktorning etakchi g‘ildiragi: 
1- pokrishka; 2- kamera; 3- 
to‘g‘in; 4-ventil; 5- disk; 6-gubchak; 
7- yarim o‘q 
To‘g‘in 3 ga pnevmatik shina o‘rnatilib, u pokrishka 1, kamera 2, ventil 4 to‘g‘in 
lentasidan iborat. G‘ildirak to‘g‘ini traktorlarda botiq (chuqur) ko‘rinishda bo‘ladi. Traktorlar uch 
g‘ildirakli yoki to‘rt g‘ildirakli bo‘lishi mumkin. Uch g‘ildirakli traktorlar kalta burila oladi, bu 
esa qayrilish uchun ensizroq joy qoldirishga imkon beradi, to‘rt g‘ildirakli traktorning burilish 
radiusi katta bo‘ladi. Traktorning oldingi va ketingi g‘ildiraklari etakchi bo‘lsa, uning er bilan 
tishlashishi yaxshilanadi va yumshoq erda kamroq sirpanadi.
Traktor old yoki orqa ko‘prigining yerdan balandligi traktorning agrotexnika tirqishi (
h
)
deyiladi (1.15-rasm). Ketingi va oldingi g‘ildiraklar o‘rtasidagi oraliq(
l
) esa traktorning koleyasi 

---

deyiladi. Bu o‘lchamlarning ahamiyati shundan iboratki, qishloq xo‘jaligi ekinlarining qator 
orasini kengligi va ularning o‘sish balandligini turlicha bo‘lishini hisobga olgan holda 
g‘ildiraklarning koleyasi va agrotexnika masofasi o‘zgartiriladi. 
1.15-rasm. G‘ildirakli traktorlar koleyasi (
l
) va 
 agrotexnika tirqishi (
h
) 
 
O‘rmalovchi zanjirli traktorning yurish qismi
(1.16-rasm) asosan, ikkala tomoniga 
joylashtirilgan ikkita o‘rmalovchi zanjirli yuritgich va ularning osmalaridan iborat. Har bir 
yuritgich etakchi yulduzcha 8, taranglovchi g‘ildirak 1, tayanch g‘ildiraklar 7, tutqich rolik 5lar 
va ularning barchasini o‘rab turadigan o‘rmalovchi zanjir 3 dan iborat. Taranglovchi 
g‘ildirakning taranglovchi va amortizatsiya qiluvchi moslamalari 2 bor. 
Etakchi yulduzcha dvigateldan kuch uzatish mexanizmlari orqali harakatga kelib 
aylanganda, uning tishlari o‘rmalovchi zanjirining bo‘g‘imlariga yoki tishlariga birin-ketin ilinib, 
o‘rmalovchi zanjirni aylanishga majbur etadi va u o‘z navbatida traktorni ilgarilanma harakatga 
keltiradi.