o‘zgarishi bevosita tuproqning zichlanishiga olib keladi 1 . Tuproqning zichlanishiga quyidagi: tabiatan zichlanishga moyil tuproqlar (masalan, soz
tuproq); me’yordan oshiqcha namlik; doimo bir xil chuqurlikda ishlov berish; traktor va ish
mashinalarining yurish qismini tuproqqa bosimi kabi omillar kiradi.
Tuproq zichlanishiga eng yuqori ta’sir etuvchi omillardan biri - bu qishloq xo‘jaligi
agregatlarini dala bo‘ylab harakati hisoblanadi. Har safar agregat dala bo‘ylab yurganda (er
haydash, tirmalash, molalash, ekin qator oralariga ishlov berish va hakozo) tuproqning zichlanishi
ortib boradi.
Fermer ho‘jaliklarining ekin maydonlarini kengayib borishi bilan katta o‘lchamli, og‘ir
traktorlar va kombaynlardan foydalanishni taqqoza etadi. Bu esa tuproqni yanada zichlanishiga
olib keladi.
Qishloq xo‘jalik agregatlari tomonidan tuproqning zichlanishi: yuza zichlanish, chuqur
zichlanish, shataksirashdagi zichlanish va g‘ildiraklar orasidagi zichlanish kabi turlarga bo‘linadi.
Haydalgan maydonlarda texnikalar bilan har qanday ishni bajarilishi tuproqni qayta-qayta
zichlanishiga olib keladi. SHu sababli tuproq zichlanishini doimo kamaytirib borish bo‘yicha
tadbirlarni bajarish talab etaladi.
Yuza zichlanish tuproqning 15 sm gacha bo‘lgan yuza qatlamida vujudga keladi. Bu holat asosan traktor va ish mashinalarining yurish qismini (g‘ildiragi yoki zanjiri) tuproqqa ko‘rsatgan bosimi (1.17-rasm) natijasida paydo bo‘ladi 2 . 1.17- rasm. Zanjirli va g‘ildirakli traktor yurish qismining tuproqqa tegib turgan yuzasini o‘lchamlari Traktor g‘ildiragining shinasi yoki zanjirini (lentasini) tuproqqa tegib turgan yuzasining
eni qanchalik keng bo‘lsa, mos ravishda, uning tuproqqa ko‘rsatadigan bosimi shunchalik kam
bo‘ladi, xuddi shunday tuproqning yuza zichlanishi ham sayoz bo‘ladi.
