Mavzu: Xlor va uning birikmalari. Reja

HClO – Gipoxlorit kislota Erkin holatda ajratib olinmagan. Eritmadamavjud,maksimal massa ulushi 20 – 25 % (yashil-sarg‘ish suyuqlik), kuchsiz kislota. Vakuumda haydaladi, yorug‘likda parchalanadi. Suvdan efirga ekstraksiyalanadi. Ishqorlar, ammiak gidrati bilan neytrallanadi. Kuchli oksidlovchi. Olinishi; qarang: 4833,18, 4863, 5062 . Mr = 52,46.
1. HClO↔ HC1 + O0 (yorug‘likda yoki t0› 30° C),

2HC1O ↔ H2O + 2C1° + O° (yorug‘likda), HClO + 2O° ↔ HClO3 (yorug‘likda), 3HC1O = HClO3 + 2HC1 (60- 80° C).

2. HClO (suyul.) + H2O (sov.) ↔ ClO- + H3O+; pKk = 7,55,

2HC1O (to‘yin.) ↔C12O(er) + H2O (uy t0, qorong‘ulikda).

3. HClO + HCl (kons.) – Cl2↑ +H2O.
4. HClO + NaOH (suyul.) = NaClO + H2O

HClO + NH3·H2O (kons.) = NH4ClO +H2O.

5. HClO + 2HI =HCl + I2↓+ H2O.
6. HClO + H2O2 = H2O + O2↑ + HCI.
7. 4HClO + MnS = MnSO4 + 4HCl.


NaClO – Natriy gipoxlorit Oq, qizdirilganda parchalanadi. Sovuq suvda yaxshi eriydi (anion bo‘yicha gidroliz). Issiq eritmada parchalanadi. Juda kuchli oksidlovchi. Olinishi; qarang: 2810, 4864, 4927 Mr = 74,44; d = 1,097; ts = 24,5° C (kp); ks = 53,4(20), 129,9(50).
1. 3NaClO = NaC1O3 + 2NaCl (30- 50° C),

2NaC1O = 2NaCl + O2 (t0› 70° C).

2. NaClO·5H2O = NaClO + 5H2O (uy t0, vak., kons. H2SO4 ustida)
3. NaClO (suyul.) + 4H2O (sov.) = [Na(H2O)4]+ + ClO-,

ClO- + H2O↔HClO+ OH-; pK0 = 6,45.

4. 3NaClO (suyul., iss.) NaClO3 + 2NaCl,

2NaClO (kons.) = 2NaCl+ O2↑ (qayn.).

5. NaClO + 2HCl (kons.) = Cl2 ↑ + NaCl + H2O.
6. 5NaClO + 2NaOH + I2 = 5NaCl + 2NaIO3 + H2O.


HClO2 – Xlorit kislota Erkin holatda ajratib olinmagan. Suyultirilgan eritmada mavjud (rangsiz). Juda hambeqaror. Ishqorlar bilan neytrallanadi.Oksidlovchilik –qaytaruvchanlik xossalarini namoyon qiladi. Olinishi; qarang: 4878, 5042. Mr = 68,46.
1. 4HC1O2 HC1 + HC1O3 + 2C1O2 + H2O (uy t0, yorug‘likda).
2. 5HC1O2 = 4C1O2+ HCl + 2H2O (40° C).
3. HC1O2 (suyul.)+ H2O ↔C1O2- + H3O+; rK, = 1,97.
4. HC1O2 + 3HC1 (kons.) = 2Cl2↑ + 2H2O,

HC1O2 + 4HI (kons.) = HCl + 2I2↓ + 2H2O.

5. HC1O2 + NaOH (suyul., sov.) = NaC1O2 + H2O
6. HC1O2 + HC1O = HCl + HC1O3.
7. 5HC1O2+3H2SO4 (suyul.)+2KMnO4= 5HC1O3+2MnSO4 + K2SO4 + 3H2O.