Mavzu: Xlor va uning birikmalari. Reja

NaClO2 – Natriy xlorit Oq, qizdirilganda parchalanadi. Sovuq suvda eriydi, anion bo‘yicha juda oz gidrolizlanadi. Issiq suv, kuchli kislotalar bilan reaksiyaga kirishadi. Kuchsiz qaytaruvchi, kislotali muhitda kuchli oksidlovchi. Olinishi; qarang: 4875,6,8,10, 4935 Mr = 90,44; ks =64(17), 122(60).
1. 3NaC1O2 = 2NaClO3 + NaCl (180-200° C).
2. NaC1O2 · 3H2O = NaClO2 + 3H2O (37,4° C).
3. NaClO2 (suyul.) + 4H2O (sov.) = [Na(H2O)4]+ + C1O-2; ,
ClO2+ H2O ↔HC1O2 + OH-; pK0 = 12,03.
4. NaC1O2 (kons.) = NaCl + O2 (qayn.).
5. NaClO2 + 4HC1 (kons.) = 2Cl2↑ + NaCl + 2H2O.
6. 4NaClO2 + 2H2SO4 (suyul.) = 2Na2SO4 + HCl + HC1O3 + 2ClO2↑ + H2O.
7. 2NaC1O2 + Cl2 = 2ClO2 + 2NaCl (100-120° C).
8. NaClO2 + S = NaCl + SO2 (200-250° C).
9. 5NaClO2 + 3H2SO4 (suyul.) + 2KMnO4 = 5NaC1O3+2MnSO4 +K2SO4+3H2O.


HClO3 – Xlorat kislota
Erkin holatda ajratib olinmagan. Rangsiz eritmada mavjud, maksimal massa ulushi 40 %, kuchli kislota. Kuchsiz qizdirilganda parchalanadi.
Ishqorlar, ammiak gidrati bilan neytrallanadi. Kuchli oksidlovchi. Olinishi; qarang: 4873, 4984, 5052. Mr = 84,46; d = 1,11 (20%-li eritma); 1,28 (40%-li eritma),
1. 6HC1O3 (kons.) = 4C1O2 + C12O7 + 3H2O (40-60° C),

3HC1O3 (kons.) = HC1O4 + C12↑ + 2O2↑ + H2O (qayn ).

2. HC1O3(suyul.) + H2O = C1O3- + H3O+.
3. HC1O3 (kons.) + 5HC1 (kons.) = 3C12↑ + 3H2O (qayn.).
4. HC1O3 (suyul.) + 6HI (suyul.) = HC1 + 3I2↓ + 3H2O,

6HClO3 (kons.) + 5HI (kons.) = 3Cl2↑ + 5NIO3 + 3H2O.

5. HC1O3 + NaOH (suyul.) = NaClO3 + H2O,

HC1O3 + NH3•H2O (suyul.) = NH4ClO3 + H2O.

6. HC1O3 (kons.) + HC1O2=2C1O2 + H2O.
7. HC1O3 + 6H° (A1) = HC1 + 3H2O.
8. 2HC1O3 (kons.) + I2 = Cl2↑ + 2HIO3.
9. HClO3 + 3SO2 + 3H2O = HCI + 3H2SO4

HClO3 + 3H2SO4 (suyul.) + 6FeSO4 = 3Fe2(SO4)3 + HC1 + 3H2O.

10.2HClO3 (kons.) + 3C (grafit) = 2HC1 + 3CO2↑.