Мцяллиф адлы кимйяви реаксийалар

Bilirsinizmi?
Bu bölmədə qrupdakı şagirdlər kimya elmi barədə lakonik məlumatlar verirlər.
-Kimya adı ilk dəfə Misirdə ortaya çıxmış və dəqiq mənası məlum deyildir.E.ə Çində,Hindistanda,Misirdə məlum olan kimya “müqəddəs sənət ” hesab olunurdu.
-İlk kimyaçı həkim 16-ci əsrin əvvəllərində yaşamış Parasels olmuşdur.O deyirdi, kimyanın məqsədi qızıl və gümüş hazırlamaq deyil,dərmanlar hazırlamaqdır.
-1 mln adamın 1qr suda olan molekullrı sayması üçün 3 mln il lazımdır.
-100 mln atomu bir sıraya düzsək, 1 sm-dən çox olmaz.
-Atomu nöqtə boyda böyütsək, bu nisbətdə böyüdülən milçəyin uzunluğu 8 km-ə, insanın boyu isə 1700 km-ə çatar.
-13-cü əsrə qədər cəmi 11 element məlum idi.18-ci əsrdə isə elementlərin
sayı 31-ə,19-cu əsrin ortalarında isə 58-ə çatmış,hazırda öyrənilmiş 113 element məlumdur.
-İnsan orqanizminin tərkibində 70-ə yaxın kimyəvi element vardır.Bunların 93%-i onlardan üçünün payına düşür:oksigen 65%, karbon 18% və hidrogen 10%.


Komanda-II: Təcrübə: 1. Boş həvəngdə patlayış:
Hazırlanmalı: 1) Bertole duzu, 2) kükürd tozu, 3) çini həvəngdəstə.
Təcrübə göstərən şagird həvəngə az miqdarda Bertole duzu və kükürd tozu töküb onları qarışdırıb, dəstəklə ehmal sürtərək qarışığı həvəngin içinə yayıb yapışdırır. Həvəng tamamilə boş kimi görünür.Təcrübə göstərən şagird deyir:- Siz kükürdün bəzi xassələrini keçilən dərslərdə öyrənmisiniz, lakin bir xassəsi ilə tanış deyilsiniz. Bu xassəni öyrənmək üçün maraqlı bir təcrübə edək. Mən “boş”həvəngdəstəni sürtürəm, partlayışlara fikir verin, kimin gücü çox isə daha güclü partlayışlar ala bilər.
Şagirdlər partlayışların səbəbini xəbər alır. Başqa şagirdlər cavab verə bilmədikləri halda təcrübə göstərən şagird Bertole duzu qarışığının partlayıcı qarışığ olduğunu söyləyir.


Təcrübə-2. Atəş mirzəlik edir: 1) Çox zəif sulfat turşusu ilə yazımış məktub, 2) dəmir tənəkə.
Təcrübə göstərən şagird deyir: “sulfat turşusunun alınmasını və xassələrini dərsdə öyrənmisiniz? Sulfat turşusunun maraqlı bir xassəsi də onunla gizli məktublar yazmağın mümkün olmasıdır. Budur, burada müxtəlif məzmunlu məktublar yazılmışdır. Siz heç bir şey görmürsünüz. Bunları qızdıraq (bir-bir qızdırılır və yazıları oxumaq üçün yoldaşlarına verir)
Bu təcrübəni yanma mövzusu ilə də əlaqədar göstərmək olar. Onda təcrübə göstərən şagird odun bir maraqlı xassəsi olduğunu-məktub yaza bildiyini söyləyir. Burda odla qızdırılmış isti tənəkə məktub “yaza” bilir. Mən “adi” kağızı bu tənəkə üzərinə qoyuram. Kazıda qara yazılar alınır (oxumaq üçün yolaşlarına verir). Şagirdlər təcrübənin sirrini izah edirlər.