Мцяллифдян

 

3.2. Bakteriyalar 

Bakteriyaların  çoxu  birhüceyrəli  xlorofilsiz  orqanizmlər  olub, 

bölünmə yolu ilə çoxalırlar. 

Formasına görə bakteriyalar ĢarĢəkilli, çöpĢəkilli və spiralĢəkilli 

olurlar.  ġarĢəkilli  bakteriyalar  kokk  adlanır.  Onlar  bir-bir  (mono 

kokk,  mikrokok),  cüt-cüt  (diplokokk),  dörd-dörd  (tetrakokk), 

zəncir  Ģəklində  birləĢmiĢ  (streptokokk),  səkkiz-səkkiz  (sarsina), 

formasız 

diyircəkĢəkilli 

(stafilakokk) 

olurlar. 

ġarĢəkilli 

bakteriyaların diametri 0,5-1 mkm arasında dəyiĢir. 

ÇöpĢəkilli  bakteriyalar  2  növdə  olur:  bakteriyalar  və  batsillər. 

Bu  formaların  əsas  fərqi  spor  yaradıb-yaratmamasıdır.  Batsillər 

spor  əmələ  gətirdiyi  halda,  bakteriyalar  bu  qabiliyyətə  malik 

olmurlar.  ÇöpĢəkilli  bakteriyalar  da  həmçinin  cüt-cüt  və  zəncir 

Ģəklində birləĢə bilirlər. Bu bakteriyaların eni 0,2-2,0 uzunluğu 1-7 

---

 

~ 101 ~ 

 

mkm olur. 

SpiralĢəkilli  bakteriyalar  bir-birindən  hüceyrənin  müxtəlif 

dərəcədə  əyilməsinə  görə  fərqlənirlər.  Uclarının  əyrisi  spiralın  ¼ 

hissəsi qədər olduqda vibrion adlanır, 2-3 dəfə qıvrıldıqda spirillər, 

bir neçə dəfə qıvrıldıqda isə spreoxetalar adlandırılır. 

Bakteriyalarda  formalaĢmıĢ  nüvə  olmur.  Bakteriyalar  hücey-

rənin  yarıya  bölünməsi  ilə  çoxalır.  ƏlveriĢsiz  Ģəraitdə  batsillər 

sporlar  əmələ  gətirirlər.  Bu  zaman  hüceyrə  protoplazması  su 

itirərək,  mərkəzə  toplanır  və  ikiqat  qılafla  örtülür.  Həmin  örtük 

onların temperatur və zəhərli maddələrə və s. davamlığını artırmıĢ 

olur.  Spor  vəziyyətində  olan  bakteriyaların  qida  və  suya  ehtiyacı 

olmur. Həyat fəaliyyəti minimuma enir.