Gerbariy ramkalarida kuritish. Gerbariy ramkalarida kuritilgan
usimliklarning kupchiligi uzining tabiiy rangini saklab koladi. Bunda usimlik
yumshok kogoz yoki gazeta orasiga solib kuyiladi.Xar bir varak kogoz va
usimlik urtasiga yana bir necha kavat kogoz yoki gazta kuyiladi, chunki
kuritilayotgan usimlik uzidan namlik chikaradi. SHundan sung papka ikkita
tursimon ramka urtasiga kuyilib, ochik xavoga kuyiladi. Agarda xavo xarorati
kechkurun va kechasi juda pasayadigan bulsa, kuritilayotgan usimlik issik va
kuruk joyga olib kiriladi.
Pressda kuritish.Orasiga usimlik solingan kogozlar gerbariy papkasi
urniga ikkita faner listlar urtasiga joylanib, ogir narsa bostirib kuyiladi. Ogrilik
pressga kancha usimlik joylashtirilganiga boglik buladi. Mayda nozik
usimliklar kam ogirlikni va kuritish uchun kamrok vaktni talab kiladi. 2-3
soatdan sung kogoz almashtiriladi. Kuritish shu usulda davom ettiriladi.
Issik dazmol bilan kuritish. Issik dazmol bilan odatda barglar, poyalar,
maysalar kuritiladi. Kavat-kavat gazeta yoki yumshok kogoz orasiga usimlikni
kuyib, ustidan dazmol yurgiziladi. Sungra ustki kavatidagi gazetani olib,
kuritilayotgan usimlik shamollatiladi va kuruk joyga suriladi, sungra gazeta
yopib yana dazmollandi. Usimlik 2-3 minutda kuriydi va u uzining tabiiy
rangini yukotmaydi. Agarda kuritilgan usimlik kutarilganda uzining tanasini
ushlab tursa, u yaxshi kuritilgan xisoblanadi. Agar u sinib maydalanib ketsa,
demak, u ortikcha kuritib yuborilgan xisoblanadi.
Metall va qotishmalar. Metall suzi grekcha yerdan kazib olaman degan
mazmunda bulib, u dastlab kon, kazilma, degan mahnolarni anglatadi. Kadimgi
dunyo xalklari fakat oltin, kumush, mis, kalay, kurgoshin, temir, simob kabi 7
ta metallnigana bilishgan.
Mehnat darslarida metall va qotishmalardan ham foydalanadilar.
Metallar
o’zlarining
texnik
xususiyatlari:
mustahkamligi,
qattiqligi,
egiluvchanligi, issiqlik va elektr o’tkazishi, suvga bardoshliligi, eruvchanligi
va cho’kuvchanlik xususiyatlariga ega. O’quvchilar rangli metall va qora
metall turlarini bilishlari kerak.
61
Qora metall – temirning uglerod bilan qotishmasi va ozroq miqdordagi
kremniy, marganets, fosfor, oltingugurt va boshqa elementlar aralashmasidan
iborat bo’ladi. Bularga: Po’lat, cho’yan, temir, tunuka va folg’ga kiradi.
