152
152
V bob. Yorug‘lik hodisalari
1.
Prizmadan chiqqan nurlarning burilish burchagi nur rangiga qanday
bog‘liq?
2. Spektrda nurlarning joylashish tartibi qanday?
3. Nima uchun spektr kengligi prizma asosining kengligiga bog‘liq?
Masala yechish namunalari
1-masala. 117-rasmda botiq ko‘zguga kelgan nur ko‘rsatilgan.
Ko‘zgudan qaytgan nur qaysi oraliqdan o‘tadi?
M – ko‘zgu markazi,
F – ko‘zgu fokusi.
117-rasm.
Y e c h i l i s h i. Botiq ko‘zgularga
bosh optik
o‘qqa parallel kelgan nurlar ko‘zgudan qaytgach,
fokusdan o‘tadi. Agar nur ko‘zgu markazidan
uzoqroq
masofadan kelsa,
M va
F oralig‘idan o‘tadi.
b)
118-rasm.
B
A
B
a)
2-masala. Ikkita nuqtaviy yorug‘lik man
bai,
kichik bir sharcha va ekran 118-
a rasmda ko‘r-
satilganidek joylashtirilgan. Ekranda shar
chaning
soyasi va yarim soyasi qanday hosil bo‘lishini
ko‘rsating.
Yech ilish i. Masalaning yechilishini chizma
orqali ko‘rsatish qulay. Ekrandagi
A sohada soya,
B
sohalarda yarim soya kuza tiladi (118-rasm).
3-masala. Fokus masofasi 20 sm bo‘lgan botiq
ko‘zguda shamning tasviri
f = 30 sm
masofada hosil
bo‘ldi. Shamning ko‘zgudan uzoqligi (
d) ni toping.
B e r i l g a n :
F o r m u l a s i :
Y e c h i l i s h i :
F = 20 sm
f = 30 sm
d = 60 sm.
Javobi: 60 sm.
Topish kerak
d = ?
