Mexanizatsiyalash muhandislari instituti
Nasos stansiyalarini ishlatish xususiyatlari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2.4. Nasos stansiyalarini ishlatish xususiyatlari
Nasos stansiyalari ekspluatatsiya xizmati barcha gidrotexnika inshootlari singari suv iste’moli grafigi (rejasi) ga muvofiq suvni o‘z vaqtida ishonchli va xavfsiz yetkizib berish, nasos stansiyasini samarali ishlatish, xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarni xavfsiz ishlashini ta’minlashi zarur. Ushbu masalalarni qilish uchun nasos stansiyasi jihozlari va inshootlariga xizmat ko‘rsatish va ularning ta’mirlashning aniq va tartibga solingan tizimi - texnik ishlatishning rejali tizimi joriy etilgan bo‘lishi zarur. Texnik ishlatishning rejali tizimi (TIRT) boshqa barcha gidrotexnika inshootlaridagidek inshootlar texnik holatini kuzatib borish va ularga texnik qarovni amalga oshirish, inshootlar va jihozlarni o‘z vaqtida ta’mirlash, texnik ishlatish ko‘rsatmalari va qoidalarini bajarish, rejasiz ta’mirlashlar, sinishlar, avariyalarni o‘z vaqtida aniqlash va ularni qelib chiqish sabablarini belgilash, ta’mirlash ishlari uchun o‘z vaqtida o‘tkazish, extiyot qismlar, instrumentlar va jihozlarni zahirasini tayyorlash, inshootlar va jihozlar ishini o‘rganib borish, kerakli sinov va tadqiqotlarni o‘tkazish, agregatlar ishini aniq hisobini olib borish va stansiya ishi bo‘yicha tezkor hisobotlar tayyorlash hamda ularni yuqori tashkilotlarga topshirish, texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish va yong‘inga qarshi tadbirlarni amalga oshirib borish, xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarni ratsionalizatorlik va ixtirochilik ishlarini muntazam rag‘batlantirib borish kabi boshqa bir qancha ishlarni o‘z ichiga olishi zarur. TIRT ni bevosita amalga oshirish stansiyalar yoki ular guruhlari, viloyatlar nasos stansiyalari boshqamalari boshliqlari, ishlab chiqarish uchastkalari rahbarlari, injenerlar, texniklar xizmat vazifalariga kiradi. Ularga kapital va joriy ta’mirlash hamda profilaktika tadbirlarining rejalarini tuzish va ularni bajarish, ta’mirlash ishlarini materiallar, extiyot qismlar, instrumentlar va moslamalar bilan ta’minlanishi hamda ularga o‘z vaqtida byurtma berishni nazorat qilib borish, ta’mirlash ishlarini kuzatish va sifatini nazorat qilib borish, ta’mirlangan ob’ektlarni 54 qabul qilib olishda qatnashish, ta’mirlash ishlarida texnika havfsizligi va mexnatni muhofaza qilish qoidalarini bajarilishini ta’min etish, ishini hisobga olish, olib borilgan ishlar to‘risida hisobot berish hamda nasos stansiyasini kelgusi ish mavsumiga tayyorlash ma’suliyatlari yuklangan. TIRT ni to‘g‘ri tashkil qilish va uning talablariga rioya qilish nasos stansiyasini iqtisodli va xavfsiz ishlatilishi uchun sharoit yaratadi. Nasos stansiyalarini ekspluatatsiya qilish bo‘yicha barcha ishlarni ekspluatatsiya xizmati amalga oshiradi, ular soni va malakasi stansiyaning quvvati va texnologik kao‘rsatkichlari, nasos stansiyasi inshootlarining murakkabligi, texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilganligi darajasi, asosiy ishlab chiqarish (gidrotexnik, energetik va gidromexanik) uchastkalarida kasblarni bir nechtasini birga bajarish imkoniyatlariga qarab aniqlanadi. Maxsus rejimda va murakkab gidrotexnika inshootlari (alohida turgan suv olish inshooti, baliqlarni himoya qiluvchi inshootlar va boshqalar) bilan birga ishlayotgan nasos stansiyalari uchun ekspluatatsiya xizmati soni individual hisob kitoblar asosida aniqlanadi. Nasos stansiyalari jihozlari va inshootlarini ekspluatatsiya qilishda texnika havfsizligi va yong‘inga qarshi tadbirlar qoidalarini bilish va bajarish hizmat ko‘rsatadigan xodimlar ishlashining xavfsizligi hamda stansiyani avariyasiz ishlashini ta’minlaydi. Nasos stansiyalarini markazlashtirilgan boshqaruvda tezkor rahbarlik navbatchi xodimlar va dispetcherlik xizmatiga yuklanadi, ular gidrotexnik inshootlar tizimi va nasos stansiyalarini mutonosib ishlashlarini ta’minlaydi. Avtomatlashtirilgan nasos stansiyalari nasos agregatlarini boshqarishning avtomatik usulda yoki distansion usulda avtomatika va telemexanika vositalari yordamida dispetcherlik punktidan amalga oshiriladi. Bu vositalar agregatlar va mexanizmlar holati to‘g‘risida, shuningdek oldini olish va avariya holati signallarini beradi. Dispetcher ixtiyorida avtomatika va telemexanika tizimidagi barcha ishdan chiqish va avariyalarni bartaraf qilish uchun navbatchi shtat bo‘ladi. Nasos deb, tashqaridan uzatilgan energiyani suyuqlik oqimining bosim energiyasiga aylantirib beruvchi gidravlik mashinaga aytiladi. Nasosning uzatkich va surgich qismlaridagi solishtirma energiyalar ayirmasiga nasosning bosimi deyiladi. Mexanik suv ko‘tarish yo‘li bilan sug‘orishda suv nasos stansiyasi orqali baland nuqtaga chiqariladi va o‘sha yerdan o‘zi oqar kanal orqali taqsimlanadi. Nasoslar yordamida suv chiqarishga mo‘ljallangan gidromexanik va energetik asbob - uskunalar va gidrotexnika inshootlari majmuiga nasos stansiyasi deyiladi. Nasos stansiyalarining asosiy asbob uskunalari ularga o‘rnatilgan nasos agregatlari (nasos va elektr motori) hisoblanadi. 55 Amaliyotda ochiq havzalarga o‘rnatiladigan nasos qurilmalari 3 xil ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. 1 - nasosning o‘qi pastki suv sathidan balandda va yuqori suv sathidan pastda, 2 - nasosning o‘qi pastki va yuqori suv sathlarida balandda, 3- nasosning o‘qi pastki va yuqori suv sathlaridan pastda. Nasos qurilmasining ish tartibi suyuqlik haydashi Q bosimi, N quvvati N va f.i.k kabi ish ko‘rsatkichlari bilan belgilanadi. Meliorativ va suv xo‘jaligi tizimlaridagi nasos stansiyalarida asosan f.i.k yuqori bo‘lgan kurakli (markazdan qochma va o‘qiy) nasoslar keng qo‘llaniladi. (K- konsolli,bir taraflama , ikki tomonlama D, ko‘p pog‘onali, vertikal, quduqdan suv oluvchi STV, ESV). Nasosning bosim xarakteristikasi N=F(Q) egri chizig‘i kesishgan A nuqta ishchi nuqtasi deyiladi. Ishchi nuqta A nasosning ishlatilishi chegarasidan ya’ni Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|