Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

555

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

GƏLIR IQTISADI INKIŞAFIN GÖSTƏRICISI KIMI, ADAMBAŞINA 

DÜŞƏN GƏLIR GÖSTƏRICISI VƏ ORTA GƏLIR TƏLƏSININ 

MAHIYYƏTI 

 

Asya ƏHMƏDOVA 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

İqtisadi inkişaf səviyyəsini göstərən  əsas amillərdən biri milli gəlirdir. Milli gəlir  əslində, bir 

iqtisadiyyatın ümumi rifah ölçüsü sayıla bilər. Cəmiyyətin varlanmağı haqqında bir fikir verdiyini 

deyə bilərik. Rifah həm də fərdlərə milli gəlirdən çatan mal və xidmət miqdarındakı artım olaraq izah 

oluna bilər. Yəni bir ölkədə mal və xidmət miqdarı artdıqca o cəmiyyətdə rifah da yüksəlməkdədir. 

Ancaq bir ölkədə rifahdan danışmaq üçün milli gəlirin yüksək miqyasda tarazlı dağılması şərtdir. Yəni 

ölkə  gəlirinin böyük bir qisminin əhalinin böyük bir qisminə getməsi  əhəmiyyətlidir. Müəyyən bir 

dövrdə bir təbəqənin gəliri artarkən bir digər seqmentin gəliri artmır və ya az artır, hətta azalırsa, o 

cəmiyyətdə rifahdan söz etmək mənasız olur. Əhəmiyyətli olan xüsusi bir sinfin rifah səviyyəsini 

salmadan digər seqmentin rifahını arttıra bilməkdir. 

Milli gəlir, iqtisadiyyatın ümumi quruluşu və potensialı haqqında da fikir verir. Məsələn bir 

sektorun nisbi əhəmiyyəti milli gəlirdəki paylarıyla müqayisədə müəyyən edilir. Gəlirlərin sosial 

siniflər arasındakı bölgüsü də milli gəlir çərçivəsində müqayisə edilir. Ayrıca milli gəlir ölkələr arası 

rifah müqayisəsində də bir göstərici olaraq qəbul edilir. 

 Milli gəlir bir il ərzində bir ölkədə istehsal olunan mal və xidmətlərin bazar qiymətləriylə ümumi 

dəyəridir. Bir başqa sözlə, bir ölkədə bir il ərzində mal və xidmətlərin istehsalından meydana gələn 

istehsal faktorlarının gəlirlərinin ümumi pul dəyərinə milli gəlir deyilir. 

Bazar qiymətləriylə mal və xidmətlərin ümumi dəyəri, yəni ÜDM iqtisadi artımın  əsas 

göstəricilərindən biridir. Ümumi daxili məhsul bir ölkədə istehsal olunan bütün mal və xidmətlərin 

ümumi dəyəridir. Bu dəyər xüsusi və dövlət xərcləri ilə xüsusi və ictimai investisiyalardan ibarətdir.

 

Istehsal amillərinin gəlirləri ölkənin milli gəlirini müəyyən edir. Bir cəmiyyətdə istehsal 

faktorları dörd əsas hissədən ibarətdir:  əmək, sərmayə, torpaq və sahibkar. Bu dörd ünsür bir araya 

gələrək mal və xidmət istehsal edir, sonrada meydana gələn və milli məhsul ya da pul olaraq ifadə 

edildiyində milli gəlirdən paylarını alırlar. 

Buna əlavə olaraq, hesablanmış milli gəlir rəqəmləri ilə gələcək haqqında təxminlərin edilməsi və 

gələcək rifah səviyyəsi mövzusunda məlumat sahibi olmaq mümkündür. Milli gəlirin bu əhəmiyyətinə 

baxmayaraq beynəlxalq müqayisədə  bəzi çətinliklərin olduğunu da ifadə etmək lazımdır. Bəzi 

inkişafda olan ölkələrdə istehsal olunan mal və xidmətlərin bir hissəsi ailənin illik ehtiyacı səbəbindən 

ehtiyat saxlandığından belə ölkələrdə hesablanan milli gəlir rəqəmləri bir həqiqəti əks etdirmir. Çünki 

belə bir vəziyyətdə bazara təqdim edilən malların miqdarı az görünür. Yenə iqtisadiyyatda qazanılan 

gəlirlərin bir hissəsi xarici firmaların  əlində toplanır. Bu baxımdan orta gəlir səviyyəsi aşağıdır. 

Bunların yanında ölkələrin milli gəlirlərini hesablama üsulları də fərqlidir. 

Hər hansı bir iqtisadiyyatda istehsal olunan mal və xidmətlər miqdarının və ölkənin gəlirinin 

qiymətləndirilməsi ölçüsü standart ÜDM, ÜMM və ya MG və bunların ümumi əhali sayına bölünməsi 

nəticəsində  əldə edilən adam başına düşən miqdarıdır. Bu ölçü vasitələri universal olaraq qəbul 

edilmiş vasitələrdir. 

Ölkələrin inkişaf vəziyyətlərini təyin etmək üçün istifadə meyarı adambaşına gəlir (AG) rəqəm-

ləridir. Ölkələrin inkişaf etməkdə olan ölkə, orta səviyyədə inkişaf etmiş ölkə ya da çox inkişaf etmiş 

ölkə kimi kateqoriyalara ayırmaqda istifadə olunan meyar AG göstəriciləridir. Ancaq ölkə müqayisə-

sində tək meyar olaraq adam başına gəlir səviyyələrinin götürülməsinin yaradacağı müxtəlif çatışmaz-

lıqlar vardır. Ən başda adam başına gəlir göstəricisi gəlir bölgüsü ilə əlaqədar hər hansı bir məlumat 

vermir. Həmçinin, həyat  şəraitinin yaxşılaşmasıyla  əlaqədar hər hansı bir şərh verə bilmədiyi kimi 

ölkələrin inkişaf potensialını də nəzərə almaz. 

Digər tərəfdən, az və ya çox inkişaf etmənin sərhədlərinin müəyyən olunması cəhətdən AG gös-

təricilərindən hansının seçilməsi də ayrı bir problemdir. Bundan əlavə, istehsalın hansı vasitələrlə və 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

556

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

hansı texnologiyalarla həyata keçirildiyi və nə cür malların istehsal olunduğu, istehsal olunan malların 

keyfiyyət səviyyələrinin necə olduğu kimi mövzular AG göstəricilərinə əsasən edilən inkişaf analiz-

lərində cavabı verilə bilməyən suallardır. Ancaq ölkə müqayisəsində meyar olaraq AG istifadə edərkən 

iki mövzuya diqqət çəkmək lazımdır. Bunlardan birincisi, xüsusən də inkişaf etməkdə olan ölkələr 

baxımından milli gəlirin hesaplanmasında yaranan problemlərdir. İkincisi isə, milli pul vahidilə hesab-

lanan milli gəlir rəqəmlərinin beynəlxalq ortaq pul vahidinə çevrilməsinin beynəlxalq həyat standart-

larının müqayisəsində yaratdığı çatışmazlıqlardır. Bütün bu çatışmazlıqlara baxmayaraq əsas götürə-

cəyimiz meyar adam başına düşən milli gəlir olmalıdır. 

Orta Gəlir Tələsi anlayışını izah etməzdən əvvəl gəlir tələlərini açıqlamaq lazımdır. Gəlir tələləri 

anlayışı orta gəlir tələsi anlayışından daha ümumi bir ifadədir. Gəlir tələləri orta gəlir səviyyəsində 

ortaya çıxa biləcəyi kimi yüksək gəlir və  aşağı  gəlirdə  də ortaya çıxa bilir. Burada nəzərdə tutulan 

dollarla ifadə olunan satınalma gücü paritetinə görə ölçülən adam başına gəlirdir. 

Gəlir tələsi anlayışı müəyyən struktur problemlər səbəbindən olduğu gəlir qrupundan çıxa 

bilməmək vəziyyətini ifadə edir. Gəlir tələsi anlayışını  təyin edən  ən yaxşı göstərici ölkələrin uzun 

müddətdə göstərdikləri artım nisbətləridi. Burdan aydın görünür ki, artım sürətini idarə edə bilən 

ölkələr bu tələyə düşmədən daha yüksək gəlirə keçid edə bilirlər. Orta gəlir səviyyəsində olan ölkələr 

baxımından desək, bu ölkələr sürətli artım hesabına aşağı gəlir qrupundan orta gəlirli ölkələr sinfinə 

keçə bilmişlər. Bu ölkələr aşağı  gəlir ölkə qrupunda bol və ucuz əmək işlədərək yüksək böyümə 

dərəcələrilə adam başı milli gəlir nisbətini artıraraq bir üst sinfə yüksəlmişlər, ancaq orta gəlir sinfinə 

daxil olduqda ödənişlər artmışdır. Üstəlik məhsuldarlığın arttırıla bilməməsi və texnologiyanın inkişaf 

etdirilə bilməməsilə iqtisadiyyatlarının artım sürətini itirərək  əvvəlki artım nisbətlərini  əldə edə 

bilməmiş  və orta gəlir tələsinə düşmüşlər. Eyni şəkildə, aşağı  və yüksək gəlirdə  də  tələyə düşmək 

mümkündür. Potensialları olmasına baxmayaraq aşağı gəlir tələsində bir çox Asiya və xüsusilə, Afrika 

ölkələrini görmək olar. Eyni şəkildə son 20 ildə yüzdə birdən aşağı artım dərəcələrilə Yaponiya və 

qlobal maliyyə böhranının təsiri ilə ABŞ-da da artım olduqca yavaş seyr olunduğundan bu ölkələr 

üçün də yüksək gəlir tələsindən bəhs edə bilərik. Aşağı gəlirdən orta gəlirə, orta gəlirdən də yüksək 

gəlirə Cənubi Koreyada olduğu kimi tələyə tutulmadan keçən ölkələr də mövcuddur. 

 

 

АНАЛИЗ ФАКТОРОВ, ФОРМИРУЮЩИХ АССОРТИМЕНТ И 

КАЧЕСТВО НЕПРОДОВОЛЬСТВЕННЫХ ТОВАРОВ 

 

Эльнара МАММЕДЗАДЕ 

FHN “Azərinşaatlayihə” İnstitutu 

[e-mail] 

АЗЕРБАЙДЖАН 

 

 

Основным  фактором  преуспевающей  экономики  на  сегодняшний  день – производство 

продукции, способной конкурировать на мировом рынке. При производстве продукции низкого 

сорта  происходит  невозвратимая  потеря  как  сырьевого  материала,  так  и  дорогостоящих 

материальных и трудовых ресурсов. 

Качество  согласно  ИСО 8402-86 – совокупность  свойств  и  характеристик  продукции  и 

услуг,  которые  придают  им  способность  удовлетворять  обусловленные  или  предполагаемые 

потребности  потребителя.  Свойство  продукции – особенность,  проявляющаяся  при  ее 

создании, эксплуатации и потреблении.  

Существует  ряд  факторов,  формирующих  качество  товаров,  такие  как  конструкция 

изделия,  в  том  числе  качество  моделирования,  проектирование,  технологические  процессы, 

качество труда рабочего персонала, технической документации, станков и оборудования и др. 

Конструкция  готового  изделия  является  важнейшим  фактором,  формирующим  его 

качество. Она устанавливается конфигурацией, габаритами, соотношением между отдельными 

деталями,  взаимозаменяемостью,  методом  соединения  элементов  и  другими  особенностями. 

Помимо  этого  конструкция  обеспечивает  надежность,  удобство  при  использовании, 

эстетичность, эргономичность, ремонтопригодность и безотказность. 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

557

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

На  формирование  ассортимента  и  качества  непродовольственных  товаров  существенное 

влияние оказывают технологические процессы. Они воздействуют на изменение свойств сырья, 

материалов, формируют качество готового изделия. Если изменить порядок технологического 

процесса,  то  в  готовой  продукции  могут  появится  различные  браки,  дефекты,  что  приведет  к 

понижению  качества  товара  и  даже  сделает  ее  непригодной.  Чтобы  выявить  и  устранить 

причины  появления  браков,  необходимо  знать  все  этапы  изготовления  продукции. 

Предотвращение  и  устранение  дефектов  обеспечит  повышение  качества  готовых  изделий, 

сэкономит средства на обработку сырья и производство самой продукции. 

Для  поддержания  необходимого  уровня  качества,  надо  изменять  и  совершенствовать 

требования  значений  показателей,  заменять  на  более  перспективные  и  передовые  с  учетом 

последних достижений науки и техники, отвечающие требованиям современности.  

Существует  понятие  «оптимальное  значение  показателей  качества».  Оно  характеризуется 

достижением наибольшего эффекта при использовании продукции с учетом некоторых затрат 

на  создание,  эксплуатацию,  утилизацию  и  т.п.  или  же  достижение  заданного  результата  при 

наименьших затратах, т.е. максимальное взаимоотношение эффекта и затрат.  

Допустимое  значение  показателя  качества – это  такое  значение,  которое  изменяется  в 

рамках допуска, оговоренного в нормативной документации на данную продукцию. 

По  этапу  определения  показатели  качества  бывают  прогнозируемые,  эксплуатационные, 

производственные и проектные. 

Прогнозируемые показатели качества определяются с перспективой на будущее. Для этого 

оценивают вероятные значения показателей на дальнейший период времени с учетом анализа 

входных данных о свойстве продукции, т.е.с наибольшей вероятностью определяют требования 

потенциальных  потребителей  и  условные  значения  показателей  качества  продукции, 

удовлетворяющие эти требования.  

Эксплуатационные показатели – как  видно из  названия определяются  при  использовании 

непосредственно  самой  продукции.  К  примеру  уровень  шума  кондиционера  в  рабочем 

состоянии.  Данный  показатель  учитывают  при  оценке  результативного  эффекта  от 

эксплуатации. 

Производственные  показатели  в  обязательном  порядке  учитываются  на  всех  стадиях 

технологического производства продукции.  

Проектные  показатели – устанавливаются  при  разработке  непосредственно  самого 

изделия. Необходима оценка типа, класса товара, условия эксплуатации и т.п. также учитывают 

спрос потребителя, отбираются наиболее удачные образцы. Устанавливаются самые оптималь-

ные значения показателей качества. 

Рис. 1. Последовательность определения уровня качества продукции 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Базовыми  этапами  обеспечения  качества  являютя  контроль  качества  и  оценка  качества. 

Контроль  качества  реализуется  путем  проверки  соответствия  показателей  качества  непосред-

ственного  изделия  установленным  на  него  требованиям,  которые  оговорены  в  стандартах  и 

технических  условиях.  Первоначальная  цель  контроля – выявление  конкретного  числа  пока-

зателей и определение типа изделия.  

Оценка качества выполняется осуществлением следующих мероприятий:  

а)конкретная постановка цели; 

б)отбор основных и дополнительных показателей; 

в)выбор методов определения надлежащих показателей качества; 

Отбор 

вспомогательных 

показателей 

качества 

 

Цель 

оценки 

Отбор основных 

показателей 

качества 

Способ и оценка 

значений 

показателей 

качества 

Методика 

определен

ия уровня 

качества 

Оценка 

качест

ва 

Анализ 

резуль

татов 

Итоговое 

решение 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

558

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

г)определение требований для оценки качества; 

д)сравнение реальных показателей с утвержденными базовыми нормами. 

Важно  конкретно  определить  цель.при  неточном  формировании  цели  оценки  качества, 

невозможно достичь оптимальных результатов. 

При  определении  номенклатуры  эксплуатационных  свойств  и  показателей  качества  в 

первую  очередь  учитывают  назначение  продукции,  т.к.  это  является  необходимым  условием 

для оценки качества товара.  

Способ оценки качества классифицируют в зависимости от метода сравнения показателей 

качества и от источника передачи данных или используемых средств. Различают такие методы 

как  обобщенный,  комплксный  и  единичный.  Обобщенный  метод  базируется  на  одинаковом 

использовании  как  единичных  так  и  комплексных  показателей  качества  изделия.этот  метод 

используется  когда  номенклатура  показателей  очень  велика  и  один  комплексный  показатель 

неполно  характеризует  все  особенности  партии  товара.  К  примеру  метод  используют  при 

определении  категории  отдельных  видов  целлюлозных  изделий,  где  по  физико-механическим 

показателям осуществляют единичную оценку, а по дефектам внешнего вида, массе, плотности, 

цвету и т.п. комплексную оценку в баллах.  

Основу  комплексного  метода  составляет  использование  одного  смешанного  показателя, 

объединяющего  в  себе  несколько  показателей,  выбранных  для  конкретной  оценки  заданного 

качества  изделия.  При  этом  все  показатели  переводят  в  бесконечные,  затем  выводят  коэффи-

циент  весомости  в  суммарной  оценке  качества.  Приемущество  такой  оценки – учет  важности 

отдельных свойств, что в итоге дает возможность вычислить итоговый результат. 

Единичный  метод  проводится  с  помощью  сравнения  отдельных  показателей  качества 

оцениваемой  продукции  с  соответствующими  им  базовыми  показателями,  определенными 

конкретно  к  данному  виду  изделия.  Если  результат >1, изделие  соответствует  качественному 

образцу, если же из множества полученных результатов 1 и более <1, то подукция не отвечает 

стандартам базового эталона. 

Таким  образом  можно  сделать  вывод,  что  оценка  показателей  качества  выпускаемой 

продукции дает реальную возможность учесть даже минимальное воздействие каждого из его 

видов в итоговый показатель эффективности как действий по управлению качеством так и всей 

системы менеджмента предприятия. 

 

 

 

İNFORMASİYALAŞDIRMA VƏ ONUN SAHİBKARLIĞIN 

İNKİŞAFINDA ROLU 

 

Gülnarə FƏTƏLIYEVA 

 

AMEA İqtisadiyyat İnstitutu 

  

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

XXI  əsri səciyyələndirən  əsas cəhətlərdən biri yeni sosial-iqtisadi formasiyanın- informasiya 

cəmiyyətinin yaranması  və formalaşmasıdır.  İnformasiya cəmiyyətinin  əsasında informasiyalaşdırma 

durur.  İnformasiyalaşdırma - iqtisadi fəaliyyətinyenisahələrindən biri olmaqla, informasiya ehti-

yaclarını ödəmək üçünoptimalşərait yaradılması üzrə  vəinformasiya ehtiyatlarınınformalaşdırılması 

vəistifadəsi  əsasında vətəndaşlar,dövlət orqanları, yerli özünüidarəetmə orqanları, təşkilatların 

hüquqlarının həyata keçirilməsi ilə bağlı  təşkilati, sosial-iqtisadi və elmi-texniki prosesdir. İnfor-

masiyalaşdırmanın inkişafı ölkənin qlobal informasiya cəmiyyətinə doğru irəliləmə prosesində milli 

sosial-iqtisadivə elmi-texnikisiyasətinin mühümhissəsidir. Bu gün məhz bu istiqamət istənilən dövlətin 

dünya birliyində mövqeyini müəyyən edir. Ölkənin daxili və xarici strategiyasının mühüm istiqa-

mətlərini təyin edən bir sahəyə çevrilmiş informasiyalaşdırmanın inkişafı ölkənin iqtisadi inkişafı üzrə 

aktual olan cari və gələcək problemlərin həllində  əldə ediləcək uğurun ən başlıca şərtlərindən hesab 

olunur.  

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

559

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

İnformasiyalaşdırma prosesində informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) rolu 

böyükdür. Belə ki, İKT-nin  əsasında informasiya yaradılır və peşəkar fəaliyyətdə istifadə edilir. Bu 

gün İKT sektorudünyadaiqtisadiinkişafın ənmühüm komponentlərindənbiri hesab edilir və qloballaşan 

dünyada ölkələrin rəqabət qabiliyyəti ilk növbədə onların  İKT-dən səmərəli istifadəsi ilə müəy-

yənləşir. Bu texnologiyaların sürətli inkişafı  və yayılması  bəşəriyyətin inkişafı üçün geniş imkanlar 

yaradır.  

İKT-nin inkişafı bir çox sahələrə olduğu kimi, bazar iqtisadiyyatının fərqləndirici xüsusiyyətlərin-

dən biri olan sahibkarlıq fəaliyyətinə də öz təsirini göstərmiş və bir sıra müsbət dəyişikliklərə səbəb 

olmuşdur. Belə ki, İKT-nin inkişafı ilə kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin sayı artmışdır. 

Müəssisələrdə İKT-nin tətbiqi dedikdə, müəssisələrin kompüterləşməsi, şəbəkə avadanlıqları, internet 

vasitələri ilə  təchiz edilməsi başa düşülür. Kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin  İKT-nin 

üstünlüklərindən yararlanması kiçik sahibkarlıq subyektlərinin maliyyə vəziyyətlərinin xeyli dərəcədə 

yaxşılaşmasına, onların gəlirinin artmasına imkan vermişdir ki, bunun da nəticəsində son illərdə kiçik 

sahibkarlıq formasında fəaliyyət göstərmək əlverişli olmuşdur. 

Sahibkarlıqda  İKT-nin tətbiqi onun daha müasir, geniş müstəvini  əhatə etməsinə  və yeni, 

informasiya əsaslı bazada inkişaf etməsinə səbəb olur. Müasir dövrdə müəssisənin bazarda öz yerini 

saxlaması üçün informasiya sisteminə malik olması vacib amil hesab edilir. Sahibkarlıq sahəsində 

İKT-dən istifadə sayəsində burada baş verən dəyişiklik, yeniliklərlə bağlı sahibkarlar anında məlumat 

əldə edə bilir, yenilikləri mənimsəyir. Adətən kiçik və orta sahibkarlıq müəssisələri bazarla əlaqələrin 

zəifliyi, məlumat azlığı  səbəbindən tələbə uyğun məhsul istehsal etməkdə  çətinlik çəkirlər.  İKT-nin 

tətbiqi isə müəssisə üçün xarici informasiya resurslarına yol açır. Belə ki, müəssisələr onlar üçün 

mühüm  əhəmiyyət kəsb edən - məhsul bazarı, rəqiblərinin maliyyə  vəziyyəti, dünya bazarı göstə-

ricilərinin dinamikası haqqında məlumatları əldə edə bilirlər. Son illər dünyada geniş yayılmış ticarət 

növü olan elektron ticarət də bu problemin həllinə böyük kömək edir. Elektron ticarət və elektron 

ödənişlər sisteminin tətbiqi nəticəsində kiçik və orta sahibkarlıq müəssisələri aktiv bazar iştirakçısına 

çevrilirlər. Elektron ticarət potensial müştərilərin dünyanın hər yerində satışa çıxarılan məhsullar 

haqqında məlumat əldə etməsinə imkan verir ki, bu da kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin dünya 

ticarətində payının artmasına köməklik edir. Xarici ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, İKT-nin inkişafı 

kiçik sahibkarlıq subyektləri vasitəsilə daha çox məhsul istehsal etmək və ya xidmət göstərmək 

mümkünlüyünü yaradır. 

Son illər Azərbaycanda da informasiya bazarının formalaşdırılmasına və inkişaf etdirilməsinə, 

cəmiyyətin informasiya-kommunikasiya infrastrukturunun yaradılmasına, informasiya-

kommunikasiya xidmətlərinin genişləndirilməsinə böyük diqqət yetirilir. İKTsektoruxidmətvə 

tətbiqnövlərikimi sürətləinkişaf etməkdədir. 

Bu gün Azərbaycanda sahibkarlıq subyektləri İKT-nin üstünlüklərindən bəhrələnir və bu sahədə 

göstəricilər müsbətdir. 2010-2014-cü illərin rəsmi statistik məlumatlarına  əsasən, göstərilən illər 

ərzində kompüterdən istifadə etmiş müəssisələrin sayı 52,38% artaraq 11899 vahid təşkil etmişdir. 

Kompüteri olmuş müəssisələr ölkədə  fəaliyyət göstərən müəssisələrin 58,6%-ni təşkil etmişdir, 

kompüterlərin sayı isə 253,6 min ədəd olmuşdur. 2014-cü ildə ölkə üzrə internetə  çıxışı olan 

müəssisələrin ümumi sayı 9288 olmuşdur ki, bu da fəaliyyət göstərən müəssisələrin 45,7%-dir. Kiçik 

və orta sahibkarlıq subyektlərində informasiya sistemlərinin inkişafına dəstək vermək məqsədilə 

hökümət tərəfindən müxtəlif layihələr həyata keçirilir.  

Müasir elmi-texniki yeniliklərin, o cümlədən  İKT-nin sahibkarlıq fəaliyyətində geniş  tətbiqi 

həmin sahələrdə operativliyin və məhsuldarlığın yüksəldilməsinə, vaxt itkisinin azaldılmasına xidmət 

etməklə yanaşı, yeni istehsal və emal sahələrinin, bazarların yaranmasına stimul verir. Bu səbəbdən 

ölkəmizdə İKT-nin inkişafı və geniş tətbiqi qeyri-neft sektorunun inkişafı sahəsində dövlət siyasətinin 

prioritet istiqamətinə çevrilmişdir. 

Araşdırmaların nəticəsi olaraq, informasiyalaşdırma və  İKT-nin sahibkarlığın inkişafına olan 

müsbət cəhətlərini aşağıdakı müddəalar şəklində göstərmək olar. Belə ki, İKT-nin tətbiqi: 

  informasiyanı strateji resursa çevirir, şəffaflıq və dəqiqlik təklif edir; 

  hər cür bilik vəməlumatı təmin edirvəinformasiya axtarışına xərcləri minimuma endirir; 

  yeni bazarlara çıxışı  təmin etməklə potensial bazarlarıncoğrafiəhatə dairəsinigenişləndirir, 

bazardaseçimiartırır və başqaəlçatmazmal və xidmətləritəmin edir;