Microsoft Word 00 KeyNote Speakers Materiallar

AZƏRBAYCANDA TURİZM SEKTORUNUN İNKİŞAFININ SWOT 

ANALİZİ 

 

Səbinə CUMAZADƏ 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Azərbaycan Avropa və Asiyanın kəsişdiyi yerdə yerləşməsinə və küllü miqdarda turist potensialı-

na malik olmasına baxmayaraq dünya turizm bazarında aşağı yerlərdən birini tutur. Neft gəlirlərindən 

səmərəli istifadə etməklə qeyri-neft sektoru sahələrinin inkişaf etdirmək, iqtisadiyyatın diversifikasını 

həyata keçirmək müasir dövrdə Azərbaycan iqtisadiyyatının qarşısında duran mühüm məsələlərdən 

biridir.Turizm sahəsi üçün ixtisaslı kadr hazırlığının müasir tələblərə cavab verməməsi, turizmin 

infrastrukturunun, xüsusilə regionlarda turist xidmətlərinin səviyyəsinin aşağı olması, maliyyə vəsait-

lərinin bu sahəyə kifayət qədər cəlb olunmaması, respublikamızın turizm ölkəsi kimi imicinin yüksəl-

məsində reklam-informasiya təbliğatı son vaxtlaradək geniş aparılmaması  və dünya turist bazarında 

rəqabətə davamsızlığı respublikada bu sahənin zəif inkişaf etməsinə  səbəb olmuşdur.Turizm öz 

perspektivliyinə görə qeyri-neft sahələri içərisində aparıcı mövqelərdən birini tutur.Geniş potensiala 

malik olan turizm sənayesinin inkişaf etdirilməsi Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün prioritet vəzifələrdən 

birinə çevrilmişdir. İqtisadiyyatın bir çox sahələrini əhatə edən turizm sənayesinin öyrənilməsi sistemli 

yanaşma tələb edir. 

SWOT təhlil 1963-cü ildə Harvard universitetinin professoru Kenneth Andrews tərəfindən 

Strateji planlaşdırma aparmaq məqsədi ilə yaradılmış vasitədir.  SWOT – Strengths (güclü tərəflər), 

Weaknesses (zəif tərəflər), Opportunities (imkanlar) və Threats (təhlükələr) sözlərinin qısaldılmış for-

masıdır. Azərbaycanda turizm sənayəsinin inkişafını bu baxımından incələyək. 

S (Strength-Güclü tərəflər) təbii sərvətlərlə  zənginlik,  əlverişli iqlim şəraiti, Avropa və Asiya 

qitəsinin kəsişməsində yerləşməsi, mədəni turizmin inkişafı üçün 6 mindən artıq tarix və mədəni abi-

dələrlə zənginlik, termal turizm üçün minə qədər mineral su qaynaqlarının mövcudluğu, qış turizmin 

inkişafı üçün ərazinin 2/3-nin dağlıq olması, yayla turizmi üçün ərazilərlə zənginlik, turizm məqsədli 

istifadə oluna biləcək Milli Parkların mövcudluğu,dağ,ekologiya, kənd turizminə uyğun  ərazilərin 

mövcudluğu, coğrafi mövqe baxımdan turist göndərən bazarlara yaxınlıq, Azərbaycan əhalisinin qo-

naqpərvərlik mədəniyyəti, ekologiyanın hələ pozulmaması, siyasi stabilliyin mövcudluğu, mənəvi 

milli dəyərlərin mövcudluğu. 

W (Weaknesses- Zəif tərəflər) Maliyyə vasaiti çatışmazlığı, infrastrukturun zəif inkişafı, kom-

munal xidmətlərin aşağı  səviyyəsi, düzgün marketinq və reklam çatışmazlığı, regionun inkişafına 

yönəlik tikintilərdə fond çatışmazlığı,təbii, mədəni və tarixi mirasın yetərincə qoruna bilməməsi, 

turizm şüurunun formalaşmaması, investisiya təşviqlərinin kifayət qədər olmaması, turizm potensialı 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

541

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

daşıyan bəzi  ərazilərdə plansız tikintilərin mövcudluğu, turizm təhsilində keyfiyyətin aşağı olması, 

turizm personallarında dil biliyinin aşağı olması, azad rəqabət  şəraitinin olmaması, idxaldan asılılıq, 

dünya turist bazarında rəqabət qabiliyyətliliyinin aşağı olması, reklam-informasiya təbliğatı geniş 

aparılmaması, xarici tur operatorlarının satış katoloqunda Azərbaycandakı turizm imkanlarına lazı-

mınca yer verilməməsi, turizm sahəsinə aid statistik məlumatların vahid sisteminin olmaması, bürok-

ratik  əngəllərin mövcudluğu, regionlarda mehmanxanaların çatışmazlığı, turizm sənayesi biznesində 

təcrübəsizlik, turizm məhsulunun bazara çıxarılmasında səriştəsizlik, xarici tur operatorlarının daxili 

bazara müdaxiləsi 

O (Opportunities- Imkanlar) Getdikcə inkişaf edən dünya turizmi, məcarə, idman, ekoturizm kimi 

müxtəlif turizm növlərinə olan marağın artmağı, nəqliyyat sektorunun inkişafı  və buna bağlı olaraq 

uzun məsafəli səyahət imkanlarının artmağı, müxtəlif sinif insanlar arasında tətil mədəniyyəti 

anlayışının formalaşması, insanlarda fərqli ölkə  mədəniyyətlərini öyrənmə istəyinin artmağı, dünya 

əhalisinin xərclənəbilən gəlirinin artması, gənc nəslin çoxluğu, dünya əhalisinin sürətli artımı, dünya 

üzrə yoxsulluğun azaldılması proqramlarının və davamlı inkişaf konsepsiyasının həyata keçirilməsi, 

snobizm  

T (Threat-Təhlükələr) Sərt rəqabət, integrasiya birliklərinin birlik içi səyahətləri dəstəkləyən 

siyasətləri, qlobal böhranlar, rəqib ölkələrin bu sahədə təcrübələrinin çox olması, ətraf mühit faktoru 

Nəticə olaraq, Azərbaycanda birbaşa və dolayı məşğulluq yaradan, iqtisadiyyata külli miqdarda 

valyuta qazandıran sahə kimi turizmin inkişafı üçün kifayət qədər təklif potensialı mövcuddur. Bu 

qaynaqları effektiv və səmərəli şəkildə istifadə edə bilmək üçün müəyyən olunan zəif nöqtələr gözdən 

keçirilərək həll yolu tapılmalıdır. Üzləşiləcək fürsətlər və təhlükələr əvvəlcədən nəzərə alınaraq strateji 

turizm planlaması edilməlidir. Bu planlama çərçivəsində dövlət və özəl sektor üzərinə düşən öhdəlik-

ləri yerinə yetirməlidir. Dövlətlərin turizmə müdaxiləsi turizm siyasəti vasitəsilə  həyata keçirilir. 

Turizm siyasəti bir ölkədə turizm sənayesini inkişaf etdirmək, istiqamətləndirmək, nəzarət etmək 

məqsədilə, idarəçilər tərəfindən müxtəlif vasitələr istifadə edilməklə müəyyənləşdirilən yanaşmalar və 

hədəflər, alınan tədbirlər vəya bunların cəmidir. 

Turizm və regionların inkişaf kimi məsələlərdə dövlət müdaxiləsi mənfi yan təsirlər yarandığı, 

ictimai əmtəə təmin edildiyi, özəl sahibkarlıq fəaliyyətinin uğursuz olduğu zamanlar baş verir.Turizm 

çoxşaxəli bir sahə olduğundan turizmlə bağlı insan resurslarının inkişafı, infrastrukturun qurulması, 

ətraf mühitin pozulması, çirklənmə, sosial mədəni həyatda meydana gələn dəyişikliklər, turistərin və 

yerli  əhalinin mədəniyyəti arasında qarşıdurmaların olması, turizmin gəlirlərinin mövsümi xarakter 

alması, turistik xərcləmələrin bölgəsəl inflyasiyaya səbəb olması, bəzi istehlak mallarının idxal olun-

ması kimi problemlərə kompleks çarələr tapılmalıdır. Bu kimi problemlərin dövlət müdaxiləsi olma-

dan tam şəkildə aradan qaldırılması imkansızdır. 

Turizmin yararlarından faydalanmaq üçün ilk öncə infrastruktur qurulmalıdır.  İnfrastruktur və 

nəqliyyat sektoru yatırımları dövlət tərəfindən həyata keçirilir. Mövcud və potensial qaynaqların 

müəyyənləşdirilməsi, turizm sərmayə qoyuluşlarında istifadə olunan xərclərinin minumumlaşdırılması, 

xarici turizm xərclərinin azaldılması, idxal əvəzləmə siyasəti vasitəsilə turizm sektorunda istifadə 

olunan idxal malların azaldılması, vergi güzəştləri vasitəsilə xarici sərmayənin axınının təmini, özəl 

sektoru təşviq edici subsidiyaların verilməsi, normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, turizm 

sahəsində lisenziyalaşdırmanın sadələşdirilməsi, turistlər üçün daha əlverişli viza rejiminin yaradıl-

ması, turizm bölgələrinin sosial infrastrukturu ilə iqtisadi infrastrukturunun birlikdə dəyərləndirilməsi, 

turizm təhsilinin inkişafına investisiyaların qoyulması, təbii tarazlığın qorunub saxlanması, çirklənmə-

nin qarşısının alınması, arxeolojik, tarixi memarlıq abidələrinin dəyərləndirilməsi, bərpası  və qorun-

ması tədbirləri turizmin inkişafı üçün əsas hədəflərdə yer almaqdadır. Bu hədəflər planına nail olun-

maqla zəif cəhətlərin əksər hissəsi aradan qalxacaq və Azərbaycanın dünya turizm gəlirlərindən aldığı 

pay əhəmiyyətli dərəcədə artacaqdır. 

 

 

 

 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

542

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

DEMOQRAFİQ SİYASƏTİN SƏMƏRƏLİLİYİ NAXÇIVAN MUXTAR 

RESPUBLİKASININ İQTİSADİ HƏDƏFİ KİMİ 

 

Cavadxan QASIMOV 

AMEA Naxçıvan Bölməsi 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Demoqrafiya iqtisad və digər sosial elmlərin yaxından araşdırıb, tədqiq etdiyi, öyrəndiyi elm 

sahəsi, sosial proses və hərəkət nəticəsidir. Bütövlükdə iqtisadiyyatın (istehsalın) olduğu kimi, iqtisadi 

hadisə və proseslərin də ən zəruri daşıyıcısı olan insan amilinin üzərində qurulan demoqrafiya anlayı-

şının iqtisadi ədəbiyyatlarda yunan dilindən keçməklə, demos-xalq, grapho-yazıram kimi  mənalan-

dırıldığını görməkdəyik. Bu iqtisadi anlayış, öz mövcudluğu, iqtisadi mahiyyəti və spesifik açıqlaması 

ilə  əsasən  əhalinin sayı, onun doğumu, ölümü və bunlarla bağlı olan göstəricilərin dəyişməsini, 

əhalinin miqrasiyasını cins və yaş strukturunu, milli və etnik tərkibini, coğrafi yerləşməsini (vəziyyə-

tini) öyrənir. Eyni zaman da demoqrafiya terminində ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni-hüquqi və 

digər hadisələrin insanların yaşayışına, davranışına, fəaliyyətinə, məskunlaşmasına, hərəkətinə  təsiri 

istiqamətləri də yer almaqdadır. 

Demoqrafiya anlayışı insan amili ilə bağlı olduğu üçün hər bir ölkənin sosial siyasətinin çox 

mühüm tərkib hissəsi olmaqla, iqtisadi məqsəd və hədəflərinin əsasını təşkil etməkdədir. Bu mənada 

ölkələrin iqtisadi maraqlarının, bu sahədəki proseslərin və bununla bağlı  həyata keçirilən dövlət 

siyasətin mahiyyətini özündə daşımaqdadır. Demoqrafiya-insan amili, onun firəvanlığı, işsizlik və 

məşğulluq səviyyəsi, əhali problemlərinin öyrənilməsi məsələləri ilə bir başa bağlı olub, bu amillərin 

ölkənin iqtisadi siyasətinə təsiri mexanzimlərini də şərtləndirir.  

İqtisad elmində demoqrafiya məsələlərinin araşdırılması, elmi cəhətdən əsaslandırılması  və təd-

qiqat obyektinə çevrilməsində bir sıra iqtisadçı və sosial elmlərin mütəxəssislərinin rolu böyük olmuş-

dur. Bu sırada konkret formada olmasa da, səpələnmiş  şəkildə müxtəlif  əsərlərdə rast gəlinmişdir. 

Xüsusilə, qeyd edək ki, 1619-1674-cü illərdə yaşamış ingilis alimi Con Qrauntanın  əsərlərində  hələ 

1662-ci ildə demoqrafiya anlayışına xidmət edən məqamalar öz əksini tapmışdır. Orada insan amili, 

onun yaşayış tərzi, fəaliyyətinin bu və ya digər sahəsi öz əksini tapmış, sosial mahiyyəti açıqlanmışdır. 

Məhşur alimin zəmanəsindən 146 il sonra 1766-1834-cü illərdə yaşamış ingilis iqtisadçısı Tomas 

Robert Maltus, 180 il sonra isə 1799-1856-cı illərdə yaşamış fransız alimi Jan Klod Aşil Qiyar isə öz 

araşdırmalarında və  əsərlərində demoqrafiya anlayışının elmi mahiyyətini izah etmiş  və mövzuya 

insanların iqtisadi həyatının təsviri olaraq yanaşmışlar. T.R.Maltus insan potensialının iqtisadi 

əhəmiyyətini, onun sosial mahiyyətini açıqlamış, istehlak səviyyəsi ilə insanların alıcılıq qabiliyyətinin 

müqayisəsini təqdim etmişdir. O, iqtisad elmində xüsusi əhəmiyyəti olan “Əhali artıqlığı” haqqında 

qanunun müəllifi kimi tanınmış və orada təbii artımla istehlak mallarının istehsalı arasındakı tarazlıq 

nisbətini göstərmişdir. Məhşur alimin tədqiqatlarına diqqət edərkən aydın olur ki, əgər əhalinin artımı 

həndəsi silsilə ilə baş verirsə, istehlak vasitələri  ədədi silsilə ilə davamlı xarakter daşıyır. Məhz 

cəmiyyətin durmadan artan təlabatlarının mənbəyində bu amil dayanmaqdadır.  

Buradan da görünür ki, demoqrafiya məsələləri iqtisadi tərəfi ilə yanaşı, həm də strateji mahiyyət 

daşıyır və buna görə  də ölkələrin bu sahəyə diqqət göstərməsini zəruri  şəkildə  şərtləndirməkdədir. 

Buna görə  də ölkəmizdə  və onun regionlarında sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsi, onun 

davamlılığının və dayanıqlığının artırılmasına dövlət qayğısının gücləndirilməsi, eləcə  də  işsizliyin 

minimuma endirilməsi, məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi və potensialının artırılması, məskunlaş-

ma siyasətinin səmərəliliyinin təmin edilməsi, demoqrafik tarazlığın qorunmasına xidmət edən tədbir-

lərin geniş vüsət alması, ümumiyyətlə, insan kapitalının inkişafına yönəldilən tədbirlərin stimullaş-

dırılması günümüzün ən gerçək reallıqlarına çevrilmişdir.  

Ölkənin milli iqtisadi inkişafında özünün strateji coğrafi mövqeyi və iqtisadi nailiyyətləri ilə 

xüsusi yeri olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında demoqrafik siyasətin səmərəliliyinin artırılması, 

burada əhalinin sayı, ümumi və təbii artım səviyyəsi, doğulanlar, ölənlər və s. haqqında statistik göstə-

ricilərə diqqət edərkən aydın olur ki, bu iqtisadi rayonda demoqrafik tarazlıq qorunmuş və səmərəlilik 

mexanzimləri əsas götürülmüşdür. Bunun da nəticəsində muxtar respublikada əhalinin məskunlaşması 

stimullaşdırılmış, demoqrafik tarazlığın qorunması üçün zəruri olan amillər daim diqqətdə saxlanılmış, 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

543

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

ucqar dağ  kəndlərində istehsal infrastrukturunun təmin edilməsi mexanizmləri işlək vəziyyətə 

gətirilmişdir. Bu mənada qeyd edə bilərik ki, muxtar respublikada sosial-iqtisadi inkişaf  əhalinin 

yaşam tərzinin daha da yaxşılaşmasına xidmət etmiş və bu, özünü demoqrafik tarazlığın qorunmasında 

göstərmişdir. Belə ki, 1 yanvar 2016-cı il tarixə olan statistik məlumatlara diqqət edəndə görürük ki, 

2015-ci ildə bu iqtisadi rayonda əhalinin sayı ondan qabaqkı 2014-cü illə müqayisədə 4 min 641 nəfər 

artaraq 444 min 423 nəfərə çatmışdır. 

İqtisadiyyatın çoxşaxəliliyi  əsasında çox müxtəlif fəaliyyət sahələrinin təşfiqinin stimullaşdırıl-

ması, sahibkarlıq fəaliyyətinin şəffaf təminatlar əsasında istiqamətləndirilməsi, aqrar sahədə iqtisadi və 

hüquqi islahatların davam etdirilməsi, makroiqtisadi sabitliyə xidmət edən sahələrin çevikliyinin 

artırılması və s. kimi qətiyyətli tədbirlər müqavimətli və dayanıqlı iqtisadiyyatın formalaşmasına əlve-

rişli şərait yaratmış və bu, milli iqtisadi inkişafa öz təhfələrini verməkdədir. Təbii ki, nəticədə əldə edi-

lən uğurlar sosial proseslərin, xüsusən də demoqrafik siyasətin faydalılığına zəmanət vermişdir. Bu 

mənada demoqrafik sturuktura nəzər salanda görürük ki, muxtar respublikada əhalinin 49,9 faizini 

kişilər, 50,1 faizini isə qadınlar təşkil etməkdədir. Qeyd edək ki, ümumi əhalinin 29,5 faizi şəhər yerlə-

rinin, 70,5 faizi isə kəndlərin payına düşməkdədir. Burada bir məqamı da göstərək ki, əgər 1 yanvar 

1996-cı il tarixə olan məlumatlarla muxtar respublikada bir kvadratkilometrə düşən əhalinin sayı 61 

nəfər idisə, hazırda bu göstərici 20 nəfər çox olmaqla, 81 nəfərdir.  

Ümumiyyətlə, muxtar respublikada dövlətin iqtisadi siyasətinin əsas məqsədi sosial dayanıqlığın 

möhkəmləndirilməsi,  əhalinin səmərəli məşğulluğunun təmin edilməsini stimullaşdıracaq amillərin 

daha da geniş əhatədə təmin olunması, bununla da, ölkəmizin strateji məqsədlərinin gerçəkləşdirilmə-

sindən ibarətdir. Bu mənada Naxçıvan Muxtar Respublikasında demoqrafiq vəziyyət dövlətin sosial-

iqtisadi prioritetlərinin ən zəruri tərkib hissəsini təşkil edir və daim diqqətdə saxlanılır. 

 

 

REGİONLARIN SOSİAL-İQTİSADİ İNKİŞAFINDA 

KİTABXANALARIN SOSİAL İNSTİTUT KİMİ ROLU 

 

Sevda KƏRİMOVA 

AMEA 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Azərbaycan Respublikası regionlarının inkişafı ölkədə  uğurla həyata keçirilən davamlı sosial-

iqtisadi inkişaf strategiyasının mühüm tərkib hissəsidir. Regionların inkişafı sahəsində qəbul edilmiş 

və uğurla həyata keçirilmiş dövlət proqramlarında nəzərdə tutulmuş vəzifələrin icrası ölkədə qeyri-neft 

sektorunun davamlı inkişafına, sosial infrastruktur təminatının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, sahib-

karlıq mühitinin daha da yaxşılaşdırılmasına, investisiya qoyuluşunun artmasına, yeni müəssisələrin və 

iş yerlərinin açılmasına, nəticədə  əhalinin məşğulluğunun artırılmasına və yoxsulluq səviyyəsinin 

azaldılmasına təkan vermişdir. Dövlət proqramlarının icra olunduğu 10 il ərzində ümumi daxili məhsul 

3,2 dəfə, qeyri-neft sektoru 2,6 dəfə, sənaye 2,7 dəfə, kənd təsərrüfatı 1,5 dəfə, investisiyalar 6,5 dəfə 

artmışdır.  

İqtisadi rayonlar üzrə 2004-2008-ci illər ərzində həyata keçiriləcək tədbirlərə “Yerlərdə sahibkar-

lar üçün məsləhət xidməti, informasiya təminatı, marketinq xidməti və digər xidmətlərin gücləndiril-

məsi” də daxil edilmişdir ki, burada kitabxana-informasiya dəstəyinin rolu danılmazdır. Azərbaycan 

Respublikasının Prezidenti İlham  Əliyev tərəfindən imzalanmış “Azərbaycan Respublikasında 

kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” nın təsdiq 

edilməsi barədə  sərəncamın "Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-

iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı" ilə eyni dövrə təsadüf etməsi bunu bir daha təsdiqləyir. 

Azərbaycan Respublikasının  İşlər  İdarəsinin Prezident Kitabxanası  tərəfindən 2007-ci ildə 

“Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)”, 

2010-cu ildə “Azərbaycan regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı (2009-2013)” və 2014-cü ildə “Azər-

baycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı (2014-2018-ci illər)” adlı Elektron biblioq-

rafik göstəricilər hazırlanmışdır. Göstəricilərdə Dövlət Proqramlarının yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar 

IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

 

544

 

Qafqaz University                                                                                          29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan 

dövri mətbuatda dərc edilmiş materiallar haqqında biblioqrafik informasiya toplanmışdır. Göstərici 3 

fəsildən ibarətdir: 1) Rəsmi sənədlər və dövlət tədbirlərinin biblioqrafiyası; 2) Azərbaycan Prezidenti 

İlham  Əliyevin regionlara səfərlərinin biblioqrafiyası; 3) Regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı 

haqqında qəzet və jurnallarda dərc olunmuş məqalələrin biblioqrafiyası. 

Respublika Elmi Kənd Təsərrüfatı Kitabxanasının Respublikada həyata keçirilən aqrar islahatlara 

uyğun olaraq, fermer təsərrüfatlarında işlərin səmərəliyini artirmaq məqsədilə Quba, Salyan, Beylə-

qan, Kürdəmir, Tərtər, Lənkəran, Gəncə, Şəki və Naxçıvan üzrə 9 müxtəlif regional elmi mərkəzləri 

yaradılmışdır. Quba Elmi-Tədqiqat Bağçılıq və Subtropik Bitkilər  İnstitutunun kitabxanasında 

seleksiya, genetika, kənd təsərrüfatı biologiyası, toxumçuluq, bitkiçilik, torpaqşünaslıq, aqrokimya, 

bitki fiziologiyası, molekulyar biologiya, biofizika, biokimya və başqa sahələrə aid biblioqrafik 

materiallar və referativ jurnallar toplanmışdır. Hal-hazırda institutun elmi kitabxanası "Azərbaycan 

Aqrar Elmi", Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının biologiya elmləri seriyasına dair Xəbərlər elmi 

jurnallarının, Macarıstanda çap edilən "Cereal Research Communications", Beynəlxalq Bitki Genetik 

Ehtiyatlar  İnstitutunun "İssues in Genetic Resources", İCARDA-nın "Seed İNFO", "Caravan" elmi 

jurnallarını və CİMMYT-in "Новости ЦAЗ" informasiya bülletenlərini alır. 

Abşeron iqtisadi rayonunda ən iri müəssisələr olan “Azbentonit” MMC, “Bakı Gastel” MMC, 

“Mətanət-A”  MMC,  “Tam  Qida  Sənaye” MMC, "Bolluq" Ltd MMC şirkətlərinin  əməkdaşlarına 

Abşeron Mərkəzləşmiş kitabxana sistemi şəbəkəsi xidmət göstərir. İl ərzində 714 nəfər tələbə və 350-

yə yaxın mütəxəssis  əmtəəşünaslıq, menecment, pulun iqtisadiyyatı  və coğrafiyası kimi sorğularla 

kitabxanaya müraciətlər edirlər. Oxuculara əsasən soraq-biblioqrafiya xidməti göstərilir.  

2014-cü ilin respublikamızda “Sənaye ili” elan edilməsi ilə bağlı Sumqayıt MKS-də ,,Sumqayıt 

sənaye şəhəridir”, “Neft haqqında nə bilirik ?”, “Azərbaycan uğurlu inkişaf yolunda” və digər adlarda 

tədbirlər keçirilmişdir. Kitabxananın fondunda 11 299 nüsxə iqtisadiyyata dair ədəbiyyat vardır və 

2015-ci ildə iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinə dair 130 nüsxə ədəbiyyat daxil olmuşdur. Kitabxananın 

il ərzində 558 336 nəfər oxucusu olmuşdur ki, onların da 584 nəfəri biznes, sahibkarliq, menecment və 

iqtisadiyyatın digər sahələrində  fəaliyyət göstərirlər. Sorğu ilə kitabxanaya müraciət edən oxuculara 

həm ənənəvi, həm də elektron xidmət göstərilir. 

Xaçmaz rayon MKS-də “Kiçik və orta biznes üzrə informasiya mərkəzi” fəaliyyət göstərir. Kitab-

xananın fondu 59 474 nüsxədir. 2015-ci ildə kitabxanadan 8 809 nəfər istifadə etmişdir ki, onların 

yarisi biznes nümayəndələri olmuşdur. 740 adda elmi, 397 adda diyarşünaslıq üzrə kitab elektron 

kitabxanaya daxil edilmişdir. Həmçinin, http://azlibnet.az/ virtual kitabxanası da istifadəçilərin 

ixtiyarına verilmişdir. 

İsmayıllı rayon MKS-nin fonduna 2014-cü il ərzində iqtisadiyyat üzrə 25 adda və 366 nüsxə, 

kənd təsərrüfatı üzrə 476 nüsxə  ədəbiyyat daxil olmuş, 500-dən artıq iqtisadçı, mühasib və biznes 

nümayəndəsinə xidmət göstərilmişdir. 

Neftçala rayon MKS-nin fondunda 60 871 nüsxə ədəbiyyat vardır. Kitabxana 2015-ci il ərzində 3 

200 nəfərə yaxın iqtisadiyyat sahəsinin nümayəndəsinə xidmət etmişdir. Rayonda balıqartırma zavod-

larının daha çox fəaliyyət göstərməsi ilə əlaqədar əsasən balıqçılıq, əmtəəşünaslıq, rayon iqtisadiyyatı 

və xarici ölkələrdə balıq istehsalı ilə bağlı ədəbiyyata daha çox tələbat hiss olunmuşdur. 

Lənkəran aqrar-sənaye rayonu və mühüm kənd təsərrüfatı zonası olmaqla, burada tərəvəz, balıq, 

meyvə-tərəvəz konservi, süd, şərab zavodları, bir neçə çay fabriki, özəl banklar və bank olmayan 

kredit təşkilatları  fəaliyyət göstərir. Lənkəran MKS-nin fondunda 873 000 ədəbiyyat vardır. Kitab-

xanaya illik gəlişlərin sayı  1 500 000-dir.  İqtisadiyyatın müxtəlif bölmələri üzrə 70-75 adda kitab 

mövcuddur ki bunlardan əsasən tələbələr, bank işçiləri, mühasibatlıq işçiləri istifadə edir. Bundan 

başqa, çaycılıq və  kənd təsərrüfatının digər sahələri üzrə elmi-tədqiqatların müəllifləri tərəfindən 

kitabxanaya hədiyyə kitablar da təqdim olunur ki, bunlar da həmin sahələrin mütəxəssisləri tərəfindən 

yüksək səviyyədə istifadə olunur 

İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin İqtisadi İslahatlar Elmi-Tədqiqat İnstitutunun nəzdində Elmi-

Texniki kitabxana fəaliyyət göstərir. Elmi kitabxananın fondunda iqtisadiyyatın müxtəlif sahələri üzrə 

20 000-nə yaxın ədəbiyyat toplanmışdır. 

Nəticə: Yuxarıda qeyd edilən məsələləri nəzərə alaraq belə nəticəyə gəlmək olar ki, kitabxanalar 

regionlarda iqtisadiyyatın inkişafında, sahibkarlıq və biznes nümayəndələrinin bu sahədəki infor-

masiya sorğularının ödənilməsində sosial institut kimi yaxından iştirak edirlər. Kitabxanalar yalnız 

kitablarla deyil, həmçinin, elektron resurslar və elmi bazalar vasitəsilə də daim mütəxəssislərin infor-

masiya tələbatlarının ödənilməsində mühüm rol oynayırlar.