We used sophisticated, up-to-date technologies for preparing wine poroducts.The most
important point is that we used lamperization instead of pasteurization. That is why the quality
of our wine products was assessed excellently.
The development of technological scheme of dessert wine
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
DƏRMAN ƏHƏMİYYƏTLİ MAMIRKİMİLƏR (BRYOPHYTA,
MARCHANTIOPHYTA), ONLARIN SİSTEMATİK ANALİZİ VƏ
TƏBABƏTDƏ İSTİFADƏSİ
Tural QASIMOV
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası, Botanika İnstitutu
tural.pasha.87@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Son dövrlərdə mamırkimilərin (briofitlər) təbabətdə istifadəsi və onlardan alınan ekstraktların
tərkibi təbabətdə böyük maraq doğurur. Çində briofitlərin təbabətdə istifadəsinin bir neçə yüzillik
tarixi vardır. İlk dəfə olaraq 16-cı əsrdə Qədim Çinin xalq təbabəti kitabında (Ben-Cao-Gang-Mu)
briofitlərin təbabətdə istifadəsinə dair məlumatlar qeyd olunmuşdur. İlk dəfə olaraq 59 il öncə,
Flowers “Briofitlərin təbabətdə istifadəsi” adlı məqaləsində “Etnobriologiya” terminini elmə gətirdi.
Qədim Çin təbabətində bir neçə növ dərman əhəmiyyətli briofit növləri göstərilmişdir ki, bunlar da
Sphagnum, Marchantia, Atrichum vəPolytrichum cinslərinə aid növlərdir. Çində Polytrichum
commune qaynadılır, çay kimi dəmlənib soyuqdəymədə, böyrəklərdə və sidik kisəsində olan daşların
Receiving products and chemical analysis
Washing products
Cleaning and sorting
Grape clusters and pressing
To collect a mass of crushed to thebath
The oppressed masses technical processing
filtering
Juice extraction
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
269
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
əridilməsində istifadə edilir. Çində həmçinin Sphagnum-un bir çox növləri də quruduluraraq paketlərə
yığılır sonradan adi çay kimi dəmlənir ki, bundan da ürək-qan damar sisteminin müalicəsində istifadə
edilir. Çinlilər ciyərotu mamırlarına aid olan Conocephalum conicum və Marchantia polymorpha-nın
tallomunun qarışığını bitki yağı ilə qatışdıraraq, zəhərli həşəratların sancması zamanı, dəri yanıqların-
da, kəsiklərdə, açıq yaraların müalicəsində və ekzema xəstəliyində yaxma şəklində ondan istifadə edir-
lər. Marchantia polymorpha-nın tallomundan həmçinin ağciyər vərəmində, qaraciyər xəstəliklərində
xüsusilə el arasında sarılıq kimi bilinən hepatit A virusunun müalicəsində və qaraciyərin təmizlənmə-
sində istifadə olunur. Porella platyphylla və Radula complanata-da isə antimikrob aktivliyi müəyyən
edilmişdir ki, bu da onlardan antibiotik kimi istifadə etməyə imkan verir. Yerli Amerikalılar
Sphagnum cinsinə aid olan növlərdən dezinfeksiyaedici kimi istifadə edirdilər. Avropalılar və Şimali
Amerikalılar da həmçinin təbabət də briofitlərdən geniş istifadə edirlər. Şimali Amerikada Seminolun
yerli əhalisi kiçik mamırlar olan Barbula unguiculata və Bryum capillare-ni bədən səthinə çəkərək,
onlardan qızdırmasalıcı kimi və bədən ağrıları zamanı istifadə edirdilər. Başqa dünya ölkələrində
Polytrichum juniperinum eləcə də Bryum, Mnium və Philonotis cinsinə aid növlərdən yanıqların, açıq
yaraların və çıxıqların müalicəsində istifadə edirlər. 1986-cı ildə ABŞ Xərçəng Əleyhinə İnstitutun
maraqları çərçivəsində Spjut və onun əməkdaşları 184 növ yarpaq-gövdəli, 23 növ ciyərotu mamırını
xərçəng əleyhinə test etdilər. Siçanlar üzərində aparılan tədqiqatlar zamanı müəyyən olundu ki, həmin
mamırkimilərin 43 növündə xərçəng əleyhinə aktiv maddələr mövcuddur. Test edilmiş 75 növ briofit
nümunəsinin tərkibində olan maddələrin isə siçanlar üçün toksiki təsir göstərdiyi müəyyən edildi.
Daha çox xərçəng əleyhinə aktiv maddələr briofitlərin Brachytheciaceae, Dicranaceae, Grimmiaceae,
Hypnaceae, Mniaceae, Neckeraceae,Polytrichaceae və Thuidiaceae fəsilələrinə aid olan növlərdə
aşkar edildi. 2008-ci ildə Harris 150 növ briofitlərin təbabətdə istifadəsinə dair məlumatları dəqiqləş-
dirərək dokumentləşdirmişdir.
Tədqiqat işinin əsas məqsədi, Azərbaycanda yayılmış mamırkimilərin dərman əhəmiyyəti haqqında
məlumat olmamasını nəzərə alaraq, Respublikamızda yayılmış mamırkimilərin dərman əhəmiyyətli
növlərini aşkar etməkdir. 2012-2015-ci illərdə tərəfimizdən Azərbaycanın müxtəlif ərazilərində əsasən
də Gəncə-Qazax bölgəsində və Bozqır yaylasında aparılan briofloristik tədqiqatlar zamanı, ərazidən
toplanaraq təyin edilmiş briofit növlərinin analizi, çoxsaylı herbari nümunələrinin işlənməsi və ədəbiyyat
məlumatlarına əsasən Azərbaycan ərazisində 21 növ dərman əhəmiyyətli mamırkimilər müəyyənləşdiril-
mişdir ki, onlardan 17 növü yarpaq-gövdəli mamırlara: Atrichum undulatum (Hedw.) P. Beauv.,
Barbula unguiculata Hedw., Bryum argenteum Hedw., Bryum capillare Hedw., Ceratodon purpureus
(Hedw.) Brid., Climacium dendroides (Hedw.) F.Weber & D.Mohr., Dicranum scoparium Hedw.,
Fissidens osmundoides Hedw., Hypnum cupressiforme Hedw. s.l., Homalothecium lutescens
(Hedw.)., Mnium marginatum (Dicks.) P.Beauv., Polytrichum commune Hedw., Polytrichum
juniperinum Hedw., Philonotisfontana(Hedw.) Brid., Rhodobryum roseum (Hedw.) Limpr.,
Sphagnum centrale C.E.O.Jensen., Weissia controversa Hedw., 4 növü isə ciyərotu mamırlarına:
Marchantia polymorpha L., Porella platyphylla (L.) Pfeiff., Radula complanata (L.) Dumort. ,
Conocephalum conicum (L.) Dumort., aiddir.
Azərbaycan ərazisində yayılmış dərman əhəmiyyətli mamırkimilər yarpaq-gövdəli mamırların
Bartramiaceae, Brachytheciaceae, Bryaceae, Climaciaceae, Dicranaceae, Ditrichaceae, Fissidentaceae,
Hypnaceae, Mniaceae, Polytrichaceae, Pottiaceae, Sphagnaceae fəsilələrinə aid: Atrichum, Barbula,
Bryum, Ceratodon, Climacium, Dicranum, Fissidens, Homalothecicum, Hypnum, Mnium, Polytrichum,
Rhodobryum, Sphagnum, Weisia cinslərinin, ciyərotu mamırlarının isə Conocephalaceae,
Marchantiaceae, Porellaceae, Radulaceae fəsilərinə aid: Conocephalum, Marchantia, Porella, Radula
cinslərinin növləridir.
Müəyyən olundu ki, Azərbaycan ərazisində yayılmış 21 növ dərman əhəmiyyətli mamırkimilər-
dən, 12 fəsilə, 14 cins, 17 növ yarpaq-gövdəli mamırlara, 4 fəsilə, 4 cins, 4 növ isə ciyərotu mamır-
larına aiddir. Bu mamırkimilərin içərisində üstünlük təşkil edən fəsilələr Bryaceae (4 növ),
Polytrichaceae (3 növ) və Pottiaceae (2 növ) fəsilələridir. Qalan fəsilələrin hər biri isə bir növlə təmsil
olunaraq, monospesifikdir.
Beləliklə, ədəbiyyat məlumatlarına əsaslanaraq mamırkimilərin ürək-qan damar sisteminin, sinir
sisteminin müalicəsində, ağciyər vərəmində, göbələk infeksiyalarında, dəri xəstəliklərində xüsusən də
yanıqların və yaraların müalicəsində, xərçəng şişləri zamanı, qaraciyər xəstəliklərində, iltihab və
soyuqdəymə zamanı, mikrob və virus əleyhinə, antiseptik, qızdırmasalıcı və ağrıkəsici kimi tibbdə
istifadəsi böyük əhəmiyyət daşıyır.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
270
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
THE INFLUENCE OF RONCOLEUKIN ON THE RATIO OF THE
GLUTATHIONE SYSTEM, ENERGY METABOLISM AND OXIDATIVE
MODIFICATION OF PROTEINS IN RAT BRAIN CELLS AGAINST A
BACKGROUND OF EXPERIMENTAL HYPERGLYCEMIA
E.V.SUPRUN
National University of Pharmacy
elinasuprun202@gmail.com
UKRAINE
S.V.TERESHCHENKO
National University of Pharmacy
UKRAINE
T.D.GUBCHENKO
National University of Pharmacy
UKRAINE
Rovshan BAYRAMOV
National University of Pharmacy
UKRAINE
Diabetes mellitus (DM) is one of 7 main mortality causes in most countries of the world and is
third among immediate causes of death after cardiovascular and oncological diseases. Nowadays, a body
of evidence is amassed in the whole world, as to the fact that effective DM control determines life
expectancy of the patients and their performance capability, as well as may keep development of the
related complications to a minimum. Primary goal of the effective DM therapy is to block interdependent
mechanisms of DM progression – vascular, metabolic events and oxidant stress phenomenon, for which
reason increasingly greater attention is paid to medications with antioxidant effect. Agents, providing
both for damaging effect and cell viability system in the ischemia/hypoxia area, include cytokines.
Therefore, application of cytokine preparations may become effective perspective link in the complex
therapy of port-ischemic complications in DM. On the model of alloxan diabetes in rats to study
the
influence of
thiocetam (
500 mg/kg
) and
recombinant interleukin-2 (Roncoleukin) (0.01 mg/kg)
on the
performance of the glutathione system , energy metabolism and protein oxidative modification products.
Materials and methods. Experimental diabetes was simulated by means of single subcutaneous
administration of alloxan monohydrate water solution (Sigma, USA) – 150 mg/kg as 5% acetate buffer
solution with pH 4.5. The study was conducted on 50 white Wistar rats weighing 250-300 g, kept in the
standard vivarium conditions and divided into 4 groups with 10 animals in each group. First group
consists of intact animals, second group – animals with experimental diabetes mellitus (DM, control),
third group – animals with DM, which were made intramuscular injections of 500 mg/kg of thiocetam
once a day (group DM+Thiocetam), and f fourth group – animals with DM, which were made
intramuscular injections of 0,01 mg/kg of IL-2 (ronkoleukin) once a day (group DM+IL-2).Brain tissue
fragments from mesencephalic artery region, homogenized in liquid nitrogen, were used as materials for
biochemical researches. For further researches, only animals with high glucose level (>11 mmol/l) were
used. Cytosolic fraction was separated by differential centrifugation (15,000 g) at the temperature of
+4ºС on phosphate buffer 0.15 М with pH 7.8. To study thiol-sulfide system activity in the rat brain
tissue homogenate, levels of reduced and oxidized thiols and glutathione, and activity of glutathione
peroxidase (GP) and glutathione reductase (GR) were determined. Content of total SH-groups were
measured by spectrophotometry [8]. Concentration of reduced and oxidized glutathione was measured
by fluorometry [9]. Activity of TDS enzymes – GP and GR – was measured by spectrophotometry [10].
Content of methionine and cysteine in the homogenate was measured by chromatography [8]. Also,
using biochemical methods, content of protein oxidative modification products was measured in the
brain homogenate by levels of aldehyde (APhH) and carboxyle (KphH) products [11]. Statistical data
processing was carried out by means of Statistica 6.0 software package; comparative group analysis was
performed by means of one-way analysis of variance ANOVA using Newman–Keuls test for multiple
comparisons. Differences with р<0.05 were considered statistically significant.
Results and discussion. As a result of research,we found out thatthe development of
hyperglycemia in experimental animals was accompanied by destabilization of the glutathione system
(increased levels of oxidized glutathione and a sharp decrease in its activity and reduced forms of
glutathione peroxidase and glutathione reductase), energy shortages and rising levels of markers protein
oxidative modification products – aldehyde (APhH) and carboxyle (KphH) products. Proved that the
course administration thiocetam and
Roncoleukin
contributed to the normalization of activity of
glutathione peroxidase and glutathione reductase, levels stabilize energy phosphates (ATP, ADP, AMP)
and protein oxidative modification products figures, the maximum activity was observed for
Roncoleukin
.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
271
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
ОБ ОЛИГОХЕТАХ МИНГЕЧАУРСКОГО ВОДОХРАНИЛИЩА
Кёнуль ТАГИЕВА
Институт зоологии НАН
kty81@mail.ru
АЗЕРБАЙДЖАН
Исследования по макрозообентосу Мингечаурского водохранилища проводились до нас
еще в конце 70-х годов ХХ века. За эти 45 лет произошли большие изменения, как в самом
водохранилище, так и в видовом составе, численности и биомассе макрозообентических
организмов.
Роль малощетинковых червей в водохранилище велика. Так, они являются излюбленным
кормом для рыб-бентофагов и мальков прочих рыб. Они участвуют в очистке воды, в
образовании грунта, проводя его через организм и задерживая вредные вещества, а также
показателями загрязненности среды.
Олигохеты играют ведущую роль не только в видовом разнообразии, но и в образовании
основной биомассы макрозообентоса.
За 2015 год в водохранилище отмечено 7 видов малощетинковых червей, 2 вида из
которых относятся к семейству Naididae:StylarialacustrisL. иNaiscommunisPiguet,а 5 видов – к
семейству Tubificidae:LimnodrillushoffmeisteriClap., L.claparedeanusRatz.,, Tubifextubifex(Müll.),
Peloscolexferox(Eisen.) , BranchiurasowerbyiBed. Следует отметить, что Peloscolexferox в
водохранилище впервые отмечен нами и встречается уже третий год.
Весной и летом 2015 года в водохранилище отмечено по 6 видов (весной отсутствовал
P.ferox, а летом - L.claparedeanus), осенью же – всего 5 видов малощетинковых червей
(L.claparedeanusи P.ferox отсутствовали в пробах). Доминирующими видами были L.hoffmeisteri,
T.tubifex и B.sowerbyi.
Численность малощетинковых червей изменялась в пределах 598 – 647 экз./м
2
. Так, весной
отмечена максимальная численность (47 экз./м
2
), летом – минимальная (598 экз./м
2
), а осенью –
639 экз./м
2
.
Биомасса составила 1,11 – 1,31 г/м
2
. Весной она равна была 1,31 г/м
2
, летом – 1,11 г/м
2
, а
осенью – 1,28 г/м
2
.
Из отмеченных в этом году видов на глубине 0 – 5 м встречаются все 7 отмеченных видов,
на более больших глубинах численность их уменьшается. Так, на глубине 5 – 10 м отмечено 6
видов (S.lacustris, L.hoffmeisteri, L.claparedeanus, T.tubifex, P.ferox, B.sowerbyi), на глубине 10 –
20 м – 4 вида (L.hoffmeisteri, L.claparedeanus, T.tubifex, P.ferox), а на глубине 20 – 30 м - всего 3
вида (L.claparedeanus, T.tubifex, P.ferox). Тубифициды более приспособлены к большим
глубинам, что связано с их строением.
Не одинаковым было и распределение олигохет по биотопам. На фитофильном биотопе
отмечено 3 вида (S.lacustris, N.communis и L.hoffmeisteri), на псаммо-пелофильном – 3 вида
(L.claparedeanus, T.tubifex, P.ferox), на пелофильном – 4 вида (L.claparedeanus, T.tubifex, P.ferox,
B.sowerbyi). Излюбленным биотопом малощетинковых червей является пелофильный битоп. Не
смотря на наличие здесь небольшого количества видов, в целом, численность и биомасса здесь
олигохет высока.
Известно, что олигохеты, как и многие другие организмы макрозообентоса, являются
индикаторами загрязнения воды, т.е. о сапробности воды можно сделать вывод при наличии в
водоеме определенных видов. Основным показателем загрязненности воды является наличие в
ней T.tubifex. Этот вид является полисапробным и прекрасно обитает даже в лишенных
кислорода водоемах. Однако, если отношение численности данного вида к численности всех
видов рода Limnodrillus, отмеченных в водоемы не превышает 2, то водоем считается
слабозагрязненным (Zahner, 1964). У нас это частное было равно 0,80.
По методике Райта (Wright, 1964), если в водоеме численность малощетинковых червей
изменяется в пределах 100 – 999 экз./м
2
, то водоем слабозагрязненный. В наших исследованиях
численность олигохет не превышала и 650 экз./м
2
. Следовательно, водохранилище является
олигосапробным водоемом.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
272
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
ИССЛЕДОВАНИЕ СОДЕРЖАНИЯ РАДИОНУКЛИДОВ В
ШЛЯПОЧНЫХ ГРИБАХ, ПРОИЗРАСТАЮЩИХ НА ТЕРРИТОРИИ
САМУР-ЯЛАМИНСКОГО НАЦИОНАЛЬНОГО ПАРКА
СУЛТАН-ЗАДЕ Ф.В.
Бакинский Государственный Университет
mammadov-murad@mail.ru
АЗЕРБАЙДЖАН
МАМЕДОВА Л.М.
Институт Радиационных проблем
НАНАmammadov-murad@mail.ru
АЗЕРБАЙДЖАН
Естественные радионуклиды, имеющие природное происхождение, присуще в тех или
иных количествах всем природным объектам нашей планеты(Рихванов Л.П., 1997). В
отдельных регионахземли наблюдается также загрязнение искусственными радионуклидами.
Вертикальная и горизонтальная миграция радиоактивных веществ под влиянием осадков тесно
связана с сорбцией (поглощением) и прочностью закрепления их в почве. Тот факт, что почва
является мощным сорбентом радиоактивных продуктов деления, является определяющим в
дальнейшей судьбе отдельных радионуклидов, попавших на поверхность почвы. В результате
сорбции основная масса радиоактивных веществ задерживается в верхнем (до 5 см) слое, на
пахотных же землях радионуклиды в основном сосредотачиваются в обрабатываемом слое
почвы. Вовлечение отдельных радионуклидов в биологический круговорот веществ тесно
связано со способностью поглощения корнями растений из почвенного раствора и прочностью
сорбции радионуклидов почвенным поглощающим комплексом (http://chitalky.ru/?p=3946).
Такой же процесс протекает и в грибных сообществах. Коэффициенты накопления у
грибов значительно больше, чем у высших растений, что связано с их биологическими особен-
ностями. Кроме того, аккумуляция радионуклидов в плодовых телах зависит от миграции
изотопов по почвенному профилю и концентрации их в зоне максимального распространения
грибных гиф (Парфенова В.И., Якушева Б.И.,1995). Содержание радионуклидов в грибах
определяется многими факторами, а именно: видовой принадлежностью грибов, плотностью
радиоактивных выпадений и формами их нахождения, свойствами почв и особенностями
водного режима, погодными и другими условиями произрастания (Памятка для населения,
проживающего на территории, загрязненной радиоактивными веществами,1997). Радиоэко-
логическое состояние грибов в полной мере отражает состояние экосистем в целом.
В связи с этим, в данной работе исследовалось содержание как естественных, так и
искусственных радионуклидов в плодовых телах шляпочных грибов (макромицетов) опреде-
ленной территории. Объектами исследования были выбраны, произрастающие на территории
Самур-Яламинского Национального парка Азербайджанской Республики съедобные грибы,
такие как, Млечник неедкий (Lactariusmitissimus) и Говорушка пахучая (Clitocybeodora). Иден-
тификацию вида грибов проводили по общепринятым критериям, описанным в специальной
литературе (Янсен П.,2006; M. Jordan,2004).
Взятые образцы грибов проходили специальную пробоподготовку. При подготовке проб,
образцы, размещенные в чашках Петри, помещались в сушильный шкаф. Процесс сушки
длился четыре дня при температуре 60
0
С. Высушенные образцы измельчались с помощью
керамической ступки. Измельченные до порошкообразного состояния грибы помещались в
цилиндрическую пластиковую посуду с крышкой. Определялась масса и высота образцов.
Пластиковая посуда герметизировалась с помощью парафиновой пленки. Для получения радио-
активного равновесия образцы находились герметически закрытыми в течение четырех недель.
Определение содержания радионуклидов в грибах проводили с помощью гамма-
спектрометра с высокочувствительном германиевом детектором, фирмы "CANBERRA". Снятие
спектра длилось 24 часа. Для каждого образца была вычислена геометрическая эффективность
с помощью программного обеспечения "ISOCS/LabSOCS", которая в дальнейшем использова-
лась в определение активности радионуклидов. Полученные результаты исследования пред-
ставлены в таблице.
|