140
5-semestr
6-Mavzu. Ijtimoiy pedagogika fanini texnologiyalashtirish
Reja:
1.
1.
Bosqichlilik - ijtimoiy - pedagogik texnologiya strukturasi va uni amalga oshirish.
2.
Pedagogik texnika – o‘quv jarayonini samarali tashkil etish sharti ‘kanligi.
3.
Psixologik kontakt:
Tayanch so’z va iboralar:
Pedagogik texnika, teatr pedagogikasi, rag‘batlantirish,
nutq,
texnika,madaniyati
.
Bosqichlilik - ijtimoiy - pedagogik texnologiya strukturasi va uni amalga
oshirish jarayonining
asosiy xususiyati sifatida. Ijtimoiy - pedagogik texnologiyani tanlash jamiyatning ijtimoiy
buyurtmasi. Ta`lim muassasasining yo‘nalishi, ijtimoiy - pedagogik vazifalar bilan bog‘liqligi.
Ijtimoiy - pedagogik tashhis, istiqbollas7,
rejalashtirish, boshqarish va baholash.
Pedagogik
texnika – o‘quv jarayonini samarali tashkil etish shartidir.
1.Pedagogik jarayonda teatr pedagogikasi elemetlarini qo‘llash.
2.O‘qituvchi nutq texnikasi va madaniyati.
3.O‘qituvchining o‘quvchilar bilan to‘g‘ri muomala qila olish madaniyati va texnikasi.
4.
O‘qituvchining o‘quvchilar bilan muomala madaniyati.
Pedagogik texnika bu shunday malakalar yig‘indisiki, u o‘qituvchiga o‘quvchi ko‘rib, eshitib
turgan voqea, xodisa, narsalar orqali ularga o‘z fikrlari va his-hayajonlarini yetkazish imkonini
beradi. O‘quvchi bilan bevosita muomala qilishda o‘qituvchining ana shu malakalari uning xulq-
atvorida namoyon bo‘ladi. Mashhur rus pedagogi A.S.Makarenko «Tarbiyachi
tashkil etishni,
yurishni, hazillashishni, quvnoq, jahldor bo‘lishni bilishi lozim, u o‘zini shunday tutishi kerakki,
uning har bir harakati tarbiyalasin», degan edi.
Pedagogik texnikaning boshqa tarkibiy qismi sifatida o‘qituvchining
mimik va pantomimik
ko‘rinishidir. Aniq imo-ishora, ma’noli qarash, rag‘batlantiruvchi
yoki istehzoli tabassum
pedagogik ta’sir ko‘rsatishda ko‘p so‘zli tushuntirishga qaraganda samarali muomala vositalari
bo‘la oladi.
Pedagogik texnika – o‘qituvchi nutqida imo-ishora, mimika, harakat bilan sodir bo‘ladi.
O‘qituvchi o‘zining tashqi ko‘rinishini, xatti-harkatini,
butun gavdaning, bosh, bo‘yin, qo‘llar
harakatini to‘g‘ri idora eta olishi, ayrim so‘zlar o‘rnida mimik yoki pantomimik imo-ishoralarni
o‘rinli qo‘llay bilishi, xissiyoti, kayfiyati, diqqatini to‘g‘ri boshqara bilishi kerak.
Pedagogik texnika malakalarining barchasi, shu jumladan nutq malakalari ham o‘qituvchining
shaxsiy psixik-fizilogik xususiyatlari asosida tarkib topadi. Shaxsiy pedagogik texnika
o‘qituvchining yoshi, jinsi, ma’lumot turi, mijozi, fe’l-atvori,
sihat-salomatligi, anatomik-
fiziologik xususiyatlariga bog‘liq bo‘ladi.
Mashhur pedagoglar ta’kidlashicha: «Bu yoqqa kel (idi syuda) so‘zini 15-20 xil turli ko‘rinishda
ifoda etolmasa, yuz, ko‘z tuzilishini 20 xilda o‘zgartira olmasa u haqiqiy master bo‘la olmaydi»,
deydilar.
O‘qituvchining o‘quvchilar bilan mantiqiy, psixologik va axloqiy munosabati mavjud bo‘lib,
mantiqiy kontakt o‘qituvchining har tomonlama o‘ylab tuzilgan ma’ruza matni (konspektidir ).
Psixologik kontakt:
1)
o‘quvchining, talabaning o‘quv materialini tushunib, qabul qilishga tayyorgarligi;
2)
o‘qituvchi tomonidan tavsiya qilingan o‘quv materialini o‘zlashtirish uchun ichki
aktivligi va tayyorgarligi;
3)
o‘qituvchi va o‘quvchining axloqiy hamkorligi bo‘lib, ularni bir-biriga o‘zaro
ta’siridir.
Agarda darsda o‘quvchi bilan o‘qituvchining to‘liq hamkorligi bo‘lmasa, o‘quv
maqsadlariga
to‘liq erishib bo‘lmaydi. Shuning uchun ham o‘qituvchining birinchi o‘tadigan darsi, oliy o‘quv
yurtida o‘qiladigan birinchi leksiya juda ko‘p javobgarlikni talab etadi. O‘qituvchi birinchi
darsda o‘zining obro‘sini ishlab, o‘quvchilarga ijobiy taassurot qoldiradi.
O‘quvchi, talaba birinchi darsda kutadi:
141
•
o‘qituvchi bilan birgalikda ishlash uchun havas va qaratilgan diqqat bilan kutadi;
•
o‘qituvchi leksiyasi, darsi darslik o‘rnini bosadigan dars bo‘ladi deb o‘ylaydi.
•
agarda o‘qituvchi sinfga, auditoriyaga kirgan vaqtida o‘quvchi va talabaning
tayyorgarligi, sinfning tayyorgarligiga e’tibor bermasa, kim qanday holatda o‘tirganligini
ko‘zdan kechirmasa, darsning rejasini va mavzusini e’lon qilmasa, bunday dars o‘quvchini tezda
o‘qituvchidan sovishiga, uzoqlashtirishiga olib keladi.
Darsda o‘qituvchining leksiyasi o‘rtacha tempda bir minutda 60-80 so‘zni tashkil etadi.
Pedagogik texnikani amalga oshirishning muhim talablaridan biri o‘qituvchi
doimiy ravishda
doskadan foydalanishi, chiroyli va savodli yoza bilishi,
buning uchun doska toza, ho‘l latta,
sifatli bo‘r bo‘lishidir.
Dostları ilə paylaş: