163
psixologiyasi, avvalo hayotda sinalgan, tajribalarda pishib
yetilgan quyidagi asoslarga
suyanadi: 1)Taraqqiyot, o’sish, rivojlanish qarama-qarshiliklar kurashi va ziddiyatlardan
iboratligi; 2) bolalar kamoloti haqidagi fanga xilof nazariyalarni,
qarshiliklarni tanqidiy
taxlil qilinganligi;3) hozirgi kunga qadar bolalar psixologiyasida olib borilayotgan ilmiy
izlanishlar,
tajribalarning natijalari;4) komil insonni tarbiyalashda erishilgan amaliyot
natijalari. Bularga asoslanib bolaning psixik taraqqiyoti qanday rivojlanadi, unga ta’sir
etuvchi
omillar nimadan iborat, unda biz nimalarga e’tibor berishimiz lozim degan
murakkab masalalarni xal qilishimiz mumkin.
Ma’lumki bola psixikasining taraqqiyoti (o’sish-miqdoriy jihatdan ortish; taraqqiyot
ham miqdor, ham sifat jihatidan o’zgarishdi. Bola jismonan o’sadi, psixik jixatdan
taraqqiy qilishi) haqida 2 xil qarashlar mavjud.
1-qarashlarga muvofiq, taraqqiyot avvalgi narsaning
oddiy takrorlanishidan,
organizmida mavjud bo’lgan muayyan sifatlarning shunchaki ko’payishi yoki
kamayishidan iborat. Bunday y o’nalish tarafdorlari o’z- o’zidan shaxs taraqqiyotining tub
sabablarini ochib bera olmaydilar.
2- qarashlarga muvofiq, taraqqiyot ziddiyatlar, qarama-qarshiliklar kurashidan
iboratdir. Bu ilmiy y o’nalish b o’lib, bola taraqqiyotini organizmning
xususiyatlari bilan
tashqi muhit sharoiti organizmga tobora yangi talablar q o’yadi; organizm yangi sharoitga
moslashar ekan, yangi sifatlar hosil qila boshlaydi va taraqqiy qiladi.
Dostları ilə paylaş: