156
etilganlar uchun bo’sh vaqti chora-tadbirlarni aniq rejalashtirish zarurdir. CHora-tadbirlar
o’smirlarda hayotga qiziqish uyg’otishi,irodalilik sifatlari va ularning jamoatchilik tartibiga zid
tahsirlarga qarshi turishga imkon beruvchi xarakteri xususiyatlarini shakllantirish kerak. Hukm
etilganlarning qarindoshlari bilan ijtimoiy-foydali aloqalardan foydalanish katta ahamiyatga ega
bo’ladi, ular tarbiyaviy ishlar jarayonini faollashtiradi, ilgari yaratilgan jamoatchilik tartib
qoidalariga zid hayot tarzi va hulqini buzishga imkon beradi. Hukm etilgan balog’atga
yetmaganlarga tuzatuvchi tahsir ko’rsatishlar samaraliligi umumiy kriteriylar bo’yicha
belgilanadi. Bu kriteriylar mahlum tuzatish daradalariga asoslangan bo’ladi: “tuzatish yo’liga
kirdi”, “tuzatish yo’lidan aniq bormoqda”.
Balog’atga yetmagan huquqbuzarlar uchun tuzatish tahsir ko’rsatishi amaliyotida jazo
turlarini qo’llashni kengaytirish maqsadga muvofiqdir. Uzoq muddatga ozodlikdan mahrum etish
jazo turiga muqobil jazolar turlaridan biri qisqa muddatga qamoqqa olish bo’lishi mumkin, bu
usul Yevropa mamlakatlarida keng qo’llaniladi. SHartli ravishda hukm etish haqida gapirsak
jazolashning bu turiga juda ehtiyotkorlik bilan yondoshish kerak va uni qo’llanilgan o’smirlarni
aniq nazorat qilish kerak bo’ladi. Bu talab bajarilmaganda o’smirlar o’z holiga tashlab qo’yilgan
bo’ladi va qilgan jinoiy harakatlari uchun jazolanmasligini his qiladi.Balog’atga yetmaganlar
huquqbuzarlik va retsidiv jinoyatchiliklarini profilaktika qilishda istalgan samaraga ular bilan
tarbiyaviy ishlarga ijtimoiy pedagog-professionallarni jalb etilgandagina samaraga erishish
mumkin. Penitentsiar tashkilotlar boshida bunday yuksak va qiyin masalani hal etishga qodir
bo’lgan – yuristlar, psixologlar, ijtimoiy pedagoglarning eng yaxshilari turishlari kerak.
Dostları ilə paylaş: