Microsoft Word 2020-21 ijtimîiy majmua so'ngisi

Oilaning ijtimoiy mavqeini aniqlash uchun uning bir qator tuzilish – funktsional 
xarakteristikalarini hamda oila a’zolarining individual xususiyatlarini bilish kerak. 
Oilaning tuzilish xarakteristikalari: 
1.
Nikohli sheriklarning mavjudligi (to’la, rasman to’la, to’la emas). 
2.
Oilaning hayotiy shakli bosqichi (yosh, yetuk, qari). 
3.
Nikoh tuzish tartibi (birinchi, takroriy). 
4.
Oiladagi avlodlar soni (bitta yoki bir necha avlodlar). 
5.
Bolalar soni (ko’p bolalik, kam bolalik). 
Oila a’zolarining individual xususiyatlari.Ularga ijtimoiy-demografik, fiziologik, 
psixologik, oila katta a’zolarining patologik odatlari kiradi va bolaning xarakteristikalari kiradi: 
yoshi, bola yoshiga munosib nutqi rivojlanganligi, jismoniy, psixologik rivojlanish darajasi; 
uning qiziqishlari va qobiliyatlari; u boradigan tahlim tashkilotlari, munosabat va o’qitish 
muvaffaqiyatlari; o’zini tutishda chetlanishlar, patologik odatlari, nutqiy va psixik buzilishlar 
mavjudligi 
.Oilaning ijtimoiy moslashishi tuzilishi. 
Ijtimoiy moslashish 
Ijtimoiy- iqtisodiy
moslashtirish 
Ijtimoiy psixologik 
moslashish
Ijtimoiy madaniy 
moslashish.
Оilaning moddiy 
ahvoli.
Оilaning psixologik muhiti 
Оilaning umumiy 
madaniyati.

---

82 
Oilaning ijtimoiy moslashishi birinchi tashkil etuvchisi – oilaning moddiy 
axvolidir.Oilaning daromadlari darajasi, hamda turar joyi sharoitlari belgilangan normadan past 
bo’lsa (tirikchilik minimum va boshqalar) buning oqibatida oila eng kerakli hisoblangan oziq-
ovqat, kiyim, turar joyi uchun haq to’lash talablarini qondira olmaydi, bunda oila kambag’al 
hisoblanadi va uning ijtimoiy-iqtisodiy mavqei – past hisoblanadi. 
Teng huquqlilik va hamkorlik printsiplarida qurilgan munosabatlar mahqul hisoblanadi. 
Oilada bir-birlarining huquqlarini hurmat qilishadi, bir-biriga bog’langanlik mavjud, emotsional 
yaqinlik xis etiladi. Bularning hammasi oilaning asosiy vazifalaridan biri bo’lgan –
psixoterapevtik, ya’ni stressni va charchoqni yo’qotish, jismoniy va mahnaviy kuchlarini tiklab 
olishi kabi vazifasini bajarishga har bir oila a’zosiga halaqit qiladi. Bunday holatda ijtimoiy 
psixologik muhiti – past darajali bo’ladi. 
Shu bilan birga yomon munosabatlari inqirozli, butunlay bir-birini tushunmaslik, bir-
biriga dushmanlik, jahl bilan kuch ishlatish (psixik, jismoniy, jinsiy), ajrashish istagi paydo 
bo’lishi bilan ifodalanuvchi holatlarga aylanishi mumkin. Inqirozli munosabatlarga misollar: 
ajralish, bolaning uydan qochib ketishi, qarindoshlari bilan munosabatlari, aloqalarining 
to’xtalishi.