Microsoft Word 86 Agciyerden kenar verem 4

Sümük-oynaq sistemi vərəminin müalicəsi 



 

Sümük-oynaq sistemi vərəminin müalicəsi üçün müvafiq müalicə 

rejimi təyin olunur: 2SHREZ/1HREZ/9HRE (B)

80

(Cədvəl 3) 



 

VMB-nin DDV-si müəyyən edildikdə müvafiq müalicə rejimi 

(Cədvəl 3)  



 

Cərrahi müalicə aşağıdakı göstərişlər əsasında təyin olunur: 



 

abseslərin drenaj edilməsi 



 

sümük toxumasının nekrotik hissələrinin kənar edilməsi 



 

onurğa sütununun stabilləşdirilməsi 



 

onurğa beyninin dekompensasiyası və s. 

Mərkəzi sinir sisteminin vərəmi 

MSS vərəminin 3 əsas klinik forması ayırd edilir: 

1.

 

baş beyin qişalarının iltihabı (vərəm meningiti) – bu forma, 

adətən, beyin maddəsinin iltihabi prosesə  cəlb olunması ilə 

müşayiət olunur (meninqoensefalit) 

2.

 

onurğa beyninin iltihabı (meninqomiyelit) – vərəm prosesi 

inkişaf etdikcə həm beyin maddəsi, həm də beyin qişaları patoloji 

prosesə cəlb olunur 

3.

 

beyinin tuberkuloması 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

24 

Yuxarıda göstərilən klinik formalardan ən çox təsadüf olunanı 

vərəm meningitidir. Vərəm meningiti vərəm ocaqlarından 

infeksiyanın beyin maddəsindən araxnoidal boşluğa yayılması 

nəticəsində inkişaf edir. 

Meningit.  Vərəm meningiti həm ağciyər vərəmindən sonra 

ikincili olaraq, həm də MSS-nin birincili zədələnməsi  şəklində 

inkişaf edə bilər. Xəstələr yoluxucu olmurlar. Beyin qişalarının 

iltihabı hiperhəssaslıq tipində inkişaf edərək onurğa beyni mayesində 

tipik dəyişikliklərin və ağır klinik əlamətlərin (huşun itməsi, epileptik 

tutmalar, kəllədaxili təzyiqin artması) meydana çıxmasına səbəb olur. 

Beyinin hörümçəyəbənzər qişasının iltihabı (araxnoidit) kəllə-beyin 

sinirlərinə və damarlarına yayılır, bu da öz növbəsində bu sinirlərin 

iflicinə və izafi miqdarda onurğa beyni mayesinin yığılmasına səbəb 

olur (hidrosefaliya). Beyin damarlarının zədələnməsi nəticəsində 

MSS-də ocaqlı funksional pozuntular meydana çıxır. Onurğa beyni 

araxnoiditi özünü onurğa beyninin zədələnməsi əlamətləri ilə büruzə 

verir: parezlər, ifliclər, çanaq orqanlarının funksional pozuntuları    

və s. Bunun əksinə olaraq beyinin tuberkuloması özünü MSS-nin 

həcmli dəyişiklikləri ilə büruzə verir. 

Klinik olaraq xəstəliyin ilkin mərhələsində ümumi zəiflik, baş 

ağrıları, davranışda dəyişikliklər kimi simptomlar müşahidə olunur. 

Xəstəlik inkişaf etdikdə baş  ağrıları güclənir və daimi xarakter alır, 

meningial simptomlar (ənsə əzələlərinin gərginliyi, müsbət Kerniq və 

Brudzinski simptomları  və s.), qusma, komatoz vəziyyət və ocaqlı 

nevroloji  əlamətlər meydana çıxır. Vərəm meningitinin atipik 

gedişatlı formalarına aiddir: 1) ani proqressivləşən (irinli meningiti 

xatırladır); 2) ləng inkişaf edən (bu forma çox vaxt səhv olaraq 

demensiya kimi qəbul edilir); 3) ensefalit sindromu üstünlük təşkil 

edən formalar. 

MSS-nin vərəmindən ölüm halları 5 yaşadək uşaqlar, 50 yaşdan 

yuxarı və xəstəliyin başlanğıcından 2 ay keçənədək adekvat müalicə 

almayanlar arasında yüksək səviyyədə müşahidə edilir. Vərəm 

əleyhinə preparatlardan izoniazidə qarşı davamlı VMB ştammları ilə 

yoluxmuş  xəstələr arasında bu klinik formalardan ölüm hallarına 

izoniazidə həssas xəstələrə nisbətən 2 dəfə artıq təsadüf edilir. 

 

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

25