ETNOPSİXOLOGİYA 178
bildiklərini edirlər. Bu çinlilər üçün normaldır və onların fikrincə
rəqabətin bir metodudur. Çinlilər insanlardan öz məqsədlərinə görə
istifadə edə bilirlər. İnsanlara baxarkən onların sosial statusunu,
əlaqələrini, çevrəsini və texniki vərdişlərini müşahidə edirlər və
qiymətləndirirlər. Çində xarici vətəndaş partnyor deyil məhz
sirrlərin alınmasının bir kanalıdır. Çinlilər çox asanlıqla, məharətlə
və heç bir əziyyət çəkmədən insanları öz tərəflərinə çəkə bilirlər.
Çində uğurlu biznes təşkil etmək üçün çin etnik stereotiplərini və
etnik şüurunu bilmək mütləqdir. Bu sahədə uğur əldə etmək üçün
ilk öncə çin partnyorla dost olmaq lazımdır.
İşgüzar mədəniyyət üzrə amerikalı mütəxəssislər Çin işgüzar
həyatının səkkiz vacib tərkib hissələrini qeyd ediblər.
1. Şəxsi əlaqələrin qurulması (guanxi). Çinlilər işgüzar
həyatda şəxsi əlaqələrə çox böyük yer ayırırlar, yəni dost, qohum,
tanışlardan istifadə edirlər. Çinlilər unutqan deyillər. Onlar öz
keçmişlərini heç vaxt unutmurlar.
2. Vasitəçi. Çində iş qurmaq üçün mütləq vasitəçidən istifadə
etmək lazımdır. Çunki Çində özgələrə həmişə şübhə ilə yanaşırlar,
etibar etmirlər. Vasitəçi bunu aradan götürə bilər və şəxsi əlaqə-
lərdən istifadə edərkən biznes qurmaq olar.
3. Sosial status. Qərb mədəniyyətin nümayəndələri üçün
çinlilərin formal, rəsmi qaydaları anlaşılmazdır, çinlilər danışıqlar
zamanı statusa, yaşa çox diqqət ayırırlar.
4. Yaxşı şəxsi münasibətlər. Çinlilər üçün biznes partnyorları
arasında isti və harmonik münasibətlər vacibdir.
5. Bütöv təfəkkür. Çinlilər danışıqlar zamanı bütün mövzuları
bir-birinə qatırlar, bir məsələni qoyub digərinə keçirlər.
6. Qənaətçilik. Çinin siyasi və iqtisadi qeyri-sabitliyi
insanlara öz pullarına qənaətlə yanaşmağı öyrədib.
7. Çin danışıq üslubunun bir xüsusiyyəti də var. Çinli iş
adamları eyni zamanda bir neçə iş partnyorlar ilə danışıqlar apara
bilərlər. Qərb iş adamları bunu hörmətsizlik kimi qəbul edirlər,
lakin çinlilər üçün bu təsir etmə yollarından biridir.
8. Əməksevərlik. Çinlilər məqsdlərinə çatmaq üçün yorulma-