Microsoft Word F?ls?f? az doc
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
30.Sosial idrakın obyekti və onun spesifik səciyyəsi.
Cavab: "Sosial idrak" özlüyündə ikimənalı anlayışdır. Bəzi əsərlərdə "sosial idrak" dedikdə cəmiyyət tərəfindən bizi əhatə edən bütün aləmin, o cümlədən təbiətin dərki, digərlərində isə yalnız cəmiyyətin dərki nəzərdə tutulur. Biz "sosial idrak" anlayışını bu ikinci mənada işlədəcəyik. İnsan idrakı ümumi qanunauyğunluqlara tabedir. İdrakın obyektinin xüsusiyyətləri onun spesifikasını şərtləndirir. Sosial idrakın da özünəməxsus xarakteristikası onun spesifikasını təşkil edir. Əslində hər cür idrak mahiyyət e’tibarilə sosial, ictimai xarakter daşıyır. Biz isə sırf sosial idrakdan, bu anlayışın dar mə’nasından danışacaq, onun cəmiyyətə dair biliklər sistemindəki yerini müəyyənləşdirməyə çalışacağıq. Sosial idrakın spesifikası öz ifadəsini hər şeydən əvvəl onda tapır ki, burada obyekt rolunda idrak subyektlərinin özlərinin fəaliyyəti çıxış edir. Daha dəqiq desək, insanlar həm idrakın subyekti, həm də real fəaliyyət göstərən şəxslərdir. Bununla yanaşı, idrakın subyekti ilə obyekti arasındakı qarşılıqlı əlaqə də onun obyektinə çevrilir. Başqa sözlə, təbiət, texniki və digər elmlərdən fərqli olaraq, sosial idrakın obyektində onun subyekti də iştirak edir, subyekt özü-özünü dərk etməyə çalışır. Ə gər biz, ümumiyyətlə idrakdan danışarkən, onu "gerçəkliyin insan beynindəki inikası» kimi qiymətləndiririksə, sosial idrakdan danışanda hər şey bir qədər fərqlidir. Düzdür, hər bir idrak növü kimi, sosial idrak da mahiyyət e’tibarilə in’ikas prosesidir. Lakin bu anlayışdakı "sosial» termini onun məzmununu bir qədər daraldır və diqqəti yalnız gerçəkliyin kiçik bir hissəsi olan insan cəmiyyətinə doğru yönəldir. Ə slində isə insan öz yaratdığının əlində aciz qalaraq, ondan baş açmağa, özü-özünü dərk etməyə can atır. Bir tərəfdən, insan və cəmiyyət təbiətin bir parçası kimi çıxış edir, digər tərəfdən isə, bu – həm cəmiyyətin, həm də insanın yaradıcılığının məhsulu, onların qarşılıqlı fəaliyyətinin nəticəsidir.
Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|